-ab-
~
-instalaĵ-, -uj-
-alo (se temas pri ostoj aŭ per aliaj vortoj laŭ la signifo en la unuopaj okazoj)
→
-osto
-atoro (laŭ la signifo en la unuopa okazo)
→
-anto, -ilo, maŝino
-cito (en sciencaj vortoj)
→
-ĉelo
-esk-
→
-ec-
-eza (por lingvoj, ekzemple: angleza)
→
-a
-fila
→
-ema, -ama
-fono (kiel en 'Esperantofono')
→
-parolanto
-grafo (en la senco de registra mezurilo)
→
registrilo
-i-
→
-uj-; (por land-nomoj) -land-; (en scienco kaj teĥniko) -scienc-
-icido
→
-mortigaĵo, mortigilo
-iĉ- (ne-oficiala sufikso)
→
vir-, vira
-ik- (ne-oficiala sufikso)
→
-scienc-, -fak-, -art-
-io (landonomoj)
→
-ujo, lando
-istan- (en la okazo de centr-aziaj landoj)
→
-land-, -uj-
-it- (por inflamo de korpaj organoj)
→
brulumo, inflamo
-iv-
→
-pov-; (aŭ nenio, se la radiko estas ag·karaktera) -em-
-iz-
→
-ig-, provizi per
-metro (en la senco de mezurilo)
→
mezurilo
-ofono (kiel en 'Esperantofono')
→
parolanto, lingvano
-oid-
→
-simil-
-ologio
→
-scienco [fun], -fako [fun]
-ologo
→
-sciencisto, -fakulo
-oz-
→
-plen-, -abund-; (pri malsanoj) brulum-, inflam-; (en la komun-uzaj vortoj) malsan-, -riĉ-; (fake bona lingvo) akuta brulum-, akuta inflam-
-plegio
→
-paralizo
-skopio (kiel antaŭafikso aŭ postafikso)
→
-detektado, -observado, -mezurado
-skopo
→
-detektilo, -observilo, -mezurilo
-stan- (en la okazo de centr-aziaj landoj)
→
-land-, -uj-
-tomio (en kuracado)
~
tranĉo, operacio
-tomizi (en kuracado)
→
operacii
-tomo (en kuracado)
~
(kuracista) tranĉilo
-uk-
→
kastrita
abaĵuro
→
lampoŝirmilo
abako
→
kalkulilo
abandoni
→
cedi (al la asekurkompanio la difektitan aĵon)
abatiso
→
arbobaraĵo, trunkobaraĵo; (en armea/milita signifo) baraĵo el dehakitaj arboj
abato [fun]
~
(kristana) monaĥestro, monaĥejestro
abdiki [3]
~
eksiĝi, rezigni pri, forlasi, deposteniĝi
abdomeno
→
ventro
aberacio [zam]
~
devojiĝo de la normo
abismo [1]
~
profundego
abituriento [4]
→
lernejfininto; (en la senco de lernanto de la lasta lerneja jaro) lastjara lernanto, lernejfinonto
abituro (kiu ebligas eniri universitaton)
~
lernejfina diplomo, gimnazia diplomo
abĵuri
→
ĵure malagnoski, forĵuri, forproklami
ablacio (en operacio)
→
forigo, fortranĉo
abnegacio [2]
~
forofero
abnorma
→
nenorma
aboli
→
nuligi, forigi (oficiale)
abolicii
→
nuligi, forigi (oficiale)
aborigeno
→
praloĝanto
aborti
~
misnaski; (en la senco 'la plano abortis') fiaski, malsukcesi, ruiniĝi
abrogacii (pri leĝo)
→
eksvalidigi, forigi, nuligi
abrogacio (pri leĝo)
→
eksvalidigo, forigo, nuligo
abrogi (pri leĝo)
→
eksvalidigi, forigi, nuligi
abrogo (pri leĝo)
→
eksvalidigo, forigo, nuligo
absolvi [zam]
~
pekliberigi, malkondamni
acerba
→
(pri gusto de fruktoj kaj similaj) acid(eg)a; (pri sinteno al aliaj homoj) akra, malmilda
acidometro
→
acidecmezurilo
adaĝe
~
malrapide
adaĝo (teĥnika vorto, muziko)
~
malrapida muzikpeco
adaptometrio
→
(retina) adaptiĝmezuro, adaptomezurado
adekvata (laŭ la kunteksto)
→
taŭga, ĝusta, konvena, sufiĉa
aden- (en kuracosciencaj vortoj)
→
gland-
adenito
→
glandinflamo, glandbrulumo
adeno- (en kuracosciencaj vortoj)
→
glando
adenoida
→
glandsimila
adenologio
→
glandoscienco, glandisto, glandosciencisto, glandokuracisto
adhera
→
algluiĝa, glua
adheri
→
algluiĝi
adip- (en scienco kaj teĥniko)
→
gras-
adipo- (en scienco kaj teĥniko)
→
graso
adjektivo [fun]
~
avorto, ecovorto
adjekto
~
adverbaĵo
adjudiki
→
(laŭ la signifo de malfermado de konkurso pri farota laboro/liverado) anonci konkurson; (transdoni laboron aŭ kontrakton pri liverado de varoj/servoj) kontrakte komisii; (decidi pri la transdono de kontrakto pri laboro/liverado) aljuĝi
adjunkto [zam]
~
helpoficisto
administracio
→
administrado, administrejo, administrantaro, administra sistemo; (en la senco de usona registaro) registaro
administratoro [zam]
→
administranto, administristo
adobo
→
sunsekigita briko
adoleskanto
~
kreskanto, dekkelkjarulo, maturiĝanto, plenkreskanto, junulo
adoleski
~
plenkresk(ad)i, (sekse) maturiĝi, juni
adolesko
~
kreskaĝo, plenkreskado, (seksa) maturiĝo, maturiĝaĝo, juneco
adoleskulo
~
kreskanto, dekkelkjarulo, maturiĝanto, plenkreskanto, junulo
adolto
→
plenkreskulo, plenaĝulo [fun], plenkreskinto
adsorbi
→
alsorbi
adulario
→
lunŝtono
adversa
→
kontraŭa, kontraŭaga
adversulo
→
kontraŭulo
aerobia
→
oksigenbezona, oksigenuza
aerodino
→
flugmaŝino (pli peza ol aero)
aerodromo
→
flughavena kurejo, aviadila kurejo
aerolito [1]
→
meteorŝtono
aerometro
→
gasmezurilo
aeronaŭtiko
→
aerveturscienco, aerveturado
aeronaŭto
→
flugbalonisto
aeroplano [3]
→
aviadilo
aerostato [zam]
~
(flug)balono
afekcii (en pluraj sencoj)
→
efiki je/al
afekcio [zam]
→
malsano
afero [fun]
→
aĵo
Afganistano
→
Afganujo
afidavito
→
ĵurdeklaro, ĵuratesto
aforismo [1]
~
diraĵo, sentenco [fun]
afranko [1]
~
sendokosto, poŝtmarko
afrikato
→
ekfrota sono, ekfrota konsonto, eksplodfrota konsonanto
afro-
→
afrik-
afrodizio
→
seksekscito
afusto [1]
~
pafilportilo, pafilsubtenilo
agariko (en la ĝenerala senco de 'fungo')
→
fungo
agendo [zam]
→
tagordo; (se temas pri libreto por noti farendaĵojn) taglibro
agento (en gramatiko)
→
aganto
aglutini
→
alglui
agnostika
~
senscia
agnostikismo
→
sensciismo
agnostikulo
~
sensciulo
agorafobio
~
timego pri malfermiteco
agoro
→
placo, forumo
agrara (en esprimoj kiel 'agrara reformo')
→
kampoposeda, kamporganiza
agresiva
→
agresa, agresema
agri-
→
(kultivata aŭ kultivebla) kampo
agrikulturisto [zam]
~
terkultivisto
agrikulturo [zam]
~
terkultivado
agro
→
(kultivata aŭ kultivebla) kampo
agronomio [1]
~
terkultivoscienco
agronomo [7]
→
terkultivosciencisto, agronomiisto
ahimso
→
neperfortismo
aideso
→
aidoso
ajuto
→
elfluregulilo
akceli [fun]
~
(pli)rapidigi
akcizo [1]
~
imposto
akĉento
→
(speciala, landa, sialanda, fremda, ...) elparolmaniero
aklimatizi [zam]
→
alklimatigi, alkutimigi, alklimatigi, alkutimigi
akneo
→
aknomalsano
aknozo
→
aknomalsano
akolito
→
pastrohelpanto, meshelpanto
akomodi [zam]
→
alĝustigi, adapti
akomodiĝi
→
alĝustiĝi, adaptiĝi
akordiono
→
tirharmoniko, balgoharmoniko
akrediti (en la senco de 'agnoski', 'akcepti')
→
agnoski, (oficiale) akcepti
akribio
→
precizeco, precizemo
akrofobio
→
altotimego, altotimmalsano, altangoro
akronimo
→
(komenclitera) mallongigo
akselo [4]
~
subbrako
aksiomo
→
aserto, evidenta aserto, baza supozo
aktinidio
~
kivifruktujo
akumulatoro (en la ĉiutaga lingvo)
→
elektrujo, elektrokonservujo
akupunkturo [9]
~
nadlopikkuracado, nadlopikado
akustiko (laŭ la kunteksto)
→
sonscienco, sonkvalito, sontransdono
akuŝologio
→
akuŝoscienco, naskoscienco
akuta [2]
~
sagaca; (pri anguloj) akra; (pri malsanoj) subita
akvario [1]
~
fiŝujo
aldo [2]
~
alda violono
aleatora
→
hazarda, loteca
aleksio
→
malkapablo legi
alelo
→
genvariaĵo
alelopatio
→
vegetaĵa misakordo
alero
→
(superporda) tegmenteto, venttegmento, kontraŭpluva tegmento
alfa
→
(greka litero) greka a; (kiel vicmontrilo ofte) unua; (en la okazo de bestoj) ĉefa, reganta
alfabeto [zam]
~
aboco
alglui (pri komputiloj)
~
enmeti, enigi, englui
alial
→
alikiale
aliam
→
alitempe, alifoje, aliokaze
alianco
→
(inter)ligo
alie (en la senco de 'aliloke')
→
aliloke
aliel
→
alie, alimaniere
alies
→
de iu alia, de alia (homo), aliula
alimento (en la okazo de eksgeedziĝo)
→
subtenpago, vivtendevo
aliom
→
alikvante
aliu
→
aliulo
alo
→
flugilo, flankulo; (piedpilkludanto en unu flanko) flankludanto; (ĉiu el la lamenoj de helico) padelo; (en la kazo de floroj kaj fruktoj) folio
alofono
~
(lingvoson)variaĵo, alisono
aloktono
→
eksternaskito, eksterulo
alopatio
→
(por la origina uzo fare de Hahnemann) aliefika kuracoscienco, aliefika medicino; (por la nuntempa uzo fare de homeopatiemuloj) malhomeopatio
alopato (por la nuntempa uzo fare de homeopatiemuloj)
→
malhomeopatiisto, malhomeopatia kuracisto
alt
→
je la potenco de, memoble, je la ...a memoblo
alterglobalismo
→
alimondismo, alternativa tutmondiĝo
alteriĝa leno
→
alteriĝa vojo, alteriĝa kurejo
alternatoro
→
alternigilo, alternelektrigilo
altimetro
→
altmezurilo
altometrio
→
altmezurado
altometro
→
altmezurilo
altruismo
→
bonfarado
altruisto
→
bonfaranto
alveolaro
→
dentokarna sono
alveolito
→
alveolbrulumo, alveolinflamo
amara [4]
~
maldolĉa, malĝoja
ambasadorejo [1]
~
ambasadejo, ambasado
ambasadoro [1]
~
ambasadestro
ambigua
→
dusenca, plursenca, dubsenca
ambrozio [1]
~
dia manĝaĵo
ambulanco
~
malsanuleja veturilo, savaŭtomobilo
amelazo
→
amelenzimo
amen [zam]
~
vere; (kiel ekkrio) tiel estu
amendo [9]
~
ŝanĝopropono
ameno [zam]
→
aprobo, konsento
amnezio
→
memorperdo
amnio
→
ĉirkaŭfeta membrano
amoko
→
murdemo, mortigemfrenezo
amorfa [zam]
→
senforma, senstruktura, nekristala
amori
~
(am)seksumi
amortizi (en la senco 'malfortigi vibrojn')
→
vibrosorbi
amortizilo
→
vibrosorbilo
amplifi
→
fortigi; (se temas pri sono) plifortigi, laŭtigi
amplifikatoro
→
fortigilo; (se temas pri sono) plifortigilo, laŭtigilo
amplifiki
→
fortigi; (se temas pri sono) plifortigi, laŭtigi
ampolo
~
ardlampo
anaeroba
→
neoksigenbezona, senoksigena
anaerobia
→
neoksigenbezona, senoksigena
anafazo
→
postfazo
anafilaksio
→
alergiego, alergia superreago
anafilakta
→
alergiega (ŝoko)
anakronismo [2]
~
epokeraro, temperaro
analekto
→
eloj, diroj
analfabeta [zam]
→
nelegoscia, senalfabeta, skribmalklera
analfabeto [zam]
→
nelegosciulo, senalfabetulo, skribmalklerulo, nelegkapablulo
analgeziko
→
kontraŭdolorilo, dolormildigilo, kontraŭdolora pilolo
analgezio
→
dolornesenteco
analitiko [zam]
→
analizo, (matematika) analizo, (geometria) analizo
analogio
→
analogeco, analogaĵo
analoj
→
laŭjara historio, laŭjara kroniko
anarĥio [3]
~
senregeco
anarkio
→
anarĥio
anatomio [1]
~
korpostrukturo, korpa strukturo; (ĝenerale) strukturo
androgino
→
(pri homoj) ambaŭseksulo, hermafrodito [2]; (pri kreskaĵo) ambaŭseksa floro
andujo
→
(porka) tripkolbaso
anemio [zam]
~
manko de ruĝaj ĉeloj
anestezi
→
sensensigi, sensentigi
angio
~
korpa tubeto
anglicismo [zam]
→
anglaĵo, angla vorto, angla dirmaniero
anheli
→
spiregi
anihilacio
→
neniigo, neniiĝo
anihilo
→
neniigo, neniiĝo, malapero
animacio
→
movbildaro; (kiam temas pri desegnofilmo) desegnofilmo
animalo [8]
→
besto
animeo
→
(japanstila) desegnofilmo
ankro (en la senco de turnebla kerno de dinamomaŝino aŭ elektromotoro)
→
rotacikerno, turniĝkerno
anksio (laŭ la intenseco)
→
maltrankvileco, angoro
anomalio [2]
→
nenormalaĵo
anonima [1]
~
sennoma; (pri, ekzemple, stilo) senpersoneca
anormala [zam]
→
nenormala
anso [zam]
→
tenilo, prenilo
antagonismo [zam]
→
aktiva kontraŭeco
antagonisto
→
aktiva kontraŭulo
antaŭmolaro
→
antaŭmueldento
ante (uzata kiel prepozicio anstataŭ 'de')
→
de
antecedento
→
antaŭaĵo, vivhistorio
anti- (laŭ la signifo)
→
kontraŭ-, mal-, ne-
antibiotiko [9]
~
kontraŭbakteria substanco
antibiozo
→
antibiotika efiko, antibiotika agado, kontraŭbakteria agado
antidoto
→
kontraŭveneno; (en figura senco) kontraŭrimedo, kuracilo
antifrazo
→
malosignifa esprimo
antikristo (laŭ la intencita signifo)
→
kontraŭkristo, malkristo
antimaterio
→
kontraŭmaterio, malmaterio, inversa materio
antimilitarismo
→
kontraŭmilitemismo
antioksidanto
→
kontraŭoksidilo
antipatio [1]
→
malsimpatio
antisemita [zam]
→
kontraŭjuda, kontraŭŝemida
antisemito [zam]
→
kontraŭjudulo, kontraŭŝemidulo
antisepsa
→
kontraŭinfekta, seninfektiga
antitoksino
→
kontraŭveneno
antitokso
→
kontraŭveneno
antiveneno
→
kontraŭveneno
antologio [2]
~
(elektita) verkaro
antro
→
kaverno, groto
antrop- (en scienco kaj teĥniko)
→
hom-, homsimila
antropo (en scienco kaj teĥniko)
→
homo, homsimila
antropogena
→
homkaŭzata, homkaŭzita
antropogenezo
→
homekesto
antropoida
→
homsimila
antropologio [1]
~
homscienco, homesploro
antropologo [7]
~
antropologiisto, homsciencisto, homstudanto
antropometrio
→
homkorpmezurado
antropomorfa
→
homaspekta, homforma
antropomorfismo
→
homformismo
antroponimio
→
homnomoscienco
antroponimo
→
homnomo
anunciacio [fun]
~
anonco (al Maria)
apelo
→
nomvoko
apendicito
→
apendicbrulumo, apendicinflamo
aperta
→
malfermita, subĉiela, publika
aperti
→
malfermi, esti malfermita
aperturo [6]
→
truo, malfermaĵo
apetito [fun]
~
manĝemo
aplikaĵo (en la senco de "malgranda programo intalebla sur lerta poŝtelefono")
~
programeto
apo
→
aplikaĵo, programeto
apodikta
→
nerefutebla
apokrifa (laŭ la kunteksto) [1]
→
nerekonata, neaŭtentika, falsita, malvera, duba, neakceptata
aposiospezo
→
frazinterrompo
apospiospezo
→
intenca interrompo
apostato [zam]
→
forlasinto de religio; (de religi·o aŭ politik·a parti·o) defalinto
apoteozo [2]
~
diigo, glorigo, triumfo
apozicio [2]
→
apudmeto
apreci
→
ŝati, aprezi
apreti
→
finpretigi, finprilabori, finbonigi, fintrakti, finpoluri
apreturo
→
finpretigilo
aprezi
~
ŝati, admiri
aprilo [fun]
~
la 4a monato
Aprutio
→
Abruco
aptenodito
→
granda pingveno, grandpingveno
apterigo (la birdo)
~
kivio
apunto
→
(por finpagi la precizan prezon) mankantaj moneroj; (ekzemple: la pasaĝeroj devas mem havigi la apunton, aĉetante sian bileton) monerprovizo
arakido
→
ternukso
arasao
→
gujaveto
arbedo
→
trunkarbusto, tufarbusto
arealo
→
vivareo, loĝloko
arĥaika [3]
~
malnoviĝinta
arĥaismo [8]
~
malnovaĵo
arĥeologio [3]
~
antikvoscienco
arĥi-
→
ĉef-
arĥipelago [3]
~
insularo
ariergardo (en la armea signifo)
→
malantaŭa taĉmento, malantaŭiranto
ariero
→
malantaŭo.
arierulo (en piedpilkado)
→
defendanto
arieso
→
virŝafo
ario [1]
~
melodio
arkaa
→
arĥaika [3]
arkaika [3]
~
arĥaika
arkaismo [8]
~
arĥaismo, arĥaikaĵo, malnovaĵo
arkanĝelo
→
ĉefanĝelo
arkano
→
mistero
arkeologio [3]
~
antikvoscienco
arketipo
→
pratipo, ĉeftipo
arki-
→
ĉef-
arkipelago [3]
~
insularo
arkitekto [3]
~
arĥitekturisto, konstrufakulo, konstrudesegnisto
arkitekturo [8]
→
arĥitekturo [fun], konstrufako, konstrudesegnado
armistico
~
milithaltigo, milithaltiga kontrakto
arondismento
→
distrikto; (laŭ la unuopa okazo) kvartalo
arsenalo
→
armilejo, armilaro; (en la senco de la itala vorto arsenale) ŝipfarejo
artefarita [fun]
~
homfarita
artiklo
→
varo, komercaĵo
artr- (en kuracosciencaj vortoj)
→
artik-
artrito
→
artikinflamo, artikbrulumo
artro- (en kuracosciencaj vortoj)
→
artiko
artrologio
→
artikoscienco, artikokuracado, artikomedicino, artikofako
artrologo
→
artikokuracisto, artikisto
ascendi
→
supreniri, alsupri
ASEAN (Mallongigo por Asocio de Sud-Orient-Aziaj Nacioj, angle Association of Southeast Asian Nations, ASEAN)
→
Asean-o, Asoan-o
asfiksii
→
sufoki
asidua
→
diligenta, daŭre aganta
asimili [2]
~
ensorbi, enpreni, alproprigi, malfremdigi, igi laŭa, internigi, unuecigi, similigi
asistanto [8]
~
helpanto
asonanco
→
sonsimileco, kvazaŭrimo, sonripetado
aspekti
~
elrigardi
aspergi [2]
~
akvumi, surverŝi, akvoverŝi, akvodoni
aspiratoro
→
suĉilo
aspra
→
malglata, raspa
asteroido
→
planedeto
astro [1]
~
stelo; (en scienco kaj teĥniko) kosma objekto
astrologio
~
steldiveno, stelaŭgurado, astrodivenado
astrologo
~
steldivenisto, stelaŭguristo, astrodivenisto
astronaŭtiko
→
kosmovojaĝado, kosmovojaĝscienco
astronaŭto
→
kosmovojaĝisto
astronomio [1]
→
astroscienco
astronomo [1]
→
astrosciencisto
atavismo [2]
~
praheredaĵo
ate (prepozicio)
→
fare de
ateismo [2]
~
sendiismo, dineismo
ateisto [3]
~
nekredanto, nekredulo, dineanto, sendiulo
ateliero (laŭ la kunteksto)
→
verkejo, artverkejo, laborgrupo, manlaborejo, metiejo
ateljero
→
laborgrupo, manlaborejo
atenui
→
malfortigi
atlaso [8]
~
maparo; (kiel ŝtofo) sateno
atmosferografio
→
atmosferopriskribo
atonala
→
sentonala
atrakcio
→
(turisma) allogaĵo, amuzparka ludo, programero en varietea spektaklo
atraktiva
→
alloga
aŭbado
→
matenruĝa/matena serenado
aŭdi-
→
aŭd-
aŭdicio
→
provo, provoprezentado
aŭdio-
→
aŭd-
aŭdito
→
reviziado
aŭditorio [2]
~
koncertejo
aŭguro
~
antaŭdiveno, antaŭsigno
aŭgusto [fun]
~
la 8a monato
aŭkcii [1]
~
konkure vendi
aŭriklo
→
orelkonko
aŭro
→
(en kuracoscienco) antaŭsensaĵo; (en religio) spirita disradiaĵo, etoso, aŭreolo
aŭspicio [zam]
→
subteno
aŭstera
→
severmora
aŭstrala (en la senco de 'suda')
→
suda
aŭtarcio
→
ekonomia memsufiĉo/sendependeco, memproduktado, fermita ekonomio
aŭtarkio
→
politika sendependeco, memregado
aŭtenta
→
vera, vereca, veraĵa, aŭtentika [1]
aŭtentika [1]
~
vera, vereca, veraĵa
aŭtisto (en la senco de 'persono aŭtisma')
→
aŭtismulo, memcentrulo, enfermulo
aŭto- (en scienco kaj teĥniko)
→
mem-, memfunkcia
aŭtodidakte [zam]
→
memlerne, meminstrue
aŭtodidaktismo [zam]
→
memlernado
aŭtodidakto [zam]
→
meminstruito, memlernanto
aŭtodromo
→
aŭtomobilkurejo
aŭtofagio
→
memmanĝado, memkonsumado
aŭtografio
→
manskribokopiado
aŭtografo
→
manasubskribo
aŭtokratio [3]
~
solrego, solregado, solregeco
aŭtokrato [2]
~
solregisto, solreganto
aŭtoktono
→
praloĝanto, indiĝeno
aŭtomacio
→
aŭtomatigo
aŭtonoma [4]
~
memstara, memrega
aŭtonomio
→
memstareco, memregeco
aŭtoro [fun]
~
verkinto, kreinto
aŭtostrado
→
aŭtovojo
aŭtoŝoseo [8]
→
aŭtovojo
avalo
→
garantio
avanci
→
(en la senco 'moviĝi antaŭen') antaŭeniri; (en la senco 'ricevi pli altan rangon') rangaltiĝi
avangardo
→
(en la armea signifo) antaŭtaĉmento, antaŭirantoj; (en la artisma signifo) pioniro
avano
→
antaŭo
avanulo (en piedpilkado)
→
atakanto
avataro
→
rolfiguro
averaĝo
→
meznombro, mezumo
averio (en asekuroj)
→
difekto
averso
→
antaŭflanko
avio
→
aviadilo
babordo
~
(de ŝipo) maldekstra flanko
bagaĝo
→
pakaĵo, pakaĵaro
bagno
→
punlaborejo
bagro
→
fosmaŝino, skrapmaŝino
bajadero
~
hinda dancistino
bajto
→
bitoko
bakalaŭro (en la senco de 'lernej-fininto')
→
lernejfininto
bakŝiŝo
~
ŝmirmono, dankmono, trinkmono
baktericido
→
bakterimortigaĵo, bakterimortigilo
balancelo
~
velŝipeto
balancilo (en la senco de stango sur kies ekstremaĵoj sidas infanoj por ludi)
→
baskulo
balanco (en la senco de 'ekvilibro')
→
ekvilibro
balancumi (en la signifo de marŝado sur kablo restante en ekvilibro)
→
ekvilibrumi
baledo
~
baleto [6]
balistiko
→
paf(aĵo)scienco
baloti [2]
~
(per voĉdonilo) voĉdoni
balotilo [2]
~
voĉdonilo
baltika
→
balta
balustro
~
(balustrada) koloneto
bando (en la senco de 'muzikistaro')
→
muzikistaro
banero (pri komputiloj)
→
banderolo, reklambendo
bangalo
→
(unuetaĝa) dom(et)o
bankedo
~
festeno
bankiero
→
bankestro, bankposedanto
bankizo
→
glacitavolego
banuso
→
(orienteŭropa) vicreĝo
baraterio
→
(de ŝipestro / de ŝipanaro) fraŭdo
Barato
~
Hindujo
barbio
→
barbfiŝo
barbiro [fun]
~
frizisto por viroj, barbisto
barĉo [fun]
~
betosupo
bareliefo [3]
~
malaltreliefo
baremo
→
kalkultabelo
bariero [3]
~
barilo, baro
barkano
~
lunarkforma sablomonteto
barko [fun]
~
boateto
barografo
→
registra barometro
barometro
~
(aer)premmezurilo
barto
→
balenlameno, balenosto [fun]
basa
→
malalta; (en la okazo de 'Basa Imperio') malfrua
basbalo
→
bazopilkado, stacia pilkludo
basebalo
→
bazpilkado
baseno (en la senco de naĝejo)
~
naĝejo
basiero
→
kurzofala spekulanto
basketbalo
→
korbopilkado
baterio [1]
~
pilo [5], pilaro; (en la senco de tamburaro) tamburaro
batometrio
→
profundmezurado
batometro
→
profundmezurilo
batrako
→
senvostulo, amfibio
batuo
→
pelĉasado
baŭmi (pri ĉevalo)
→
stariĝi
bavi
→
salivumi
bavo
→
salivumo, ŝaŭmo; (en difinitaj bestaj kuntekstoj) muko; (se oni volas prezenti malŝatan nuancon) salivaĉo
bavuro
→
elstaraĵo, neglataĵo
bazbalo
→
bazpilko
bebo [8]
~
infaneto, suĉinfano
bei
→
(ŝafe) bleki
beletristiko [1]
→
beletro [9]
beletro [9]
~
belliteraturo, literatura arto
belfrido
→
urboturo, gardoturo, gvatoturo, alarma turo, alarmoturo
Belgrado
→
Beogrado
bendo [8]
~
strio [fun]; (se temas pri ŝtofo) rubando
benefico
→
(En la senco de subtena pago pro senlaboreco aŭ alia kialo) subtena pago/helpo; (Eklezia posteno provizita per rento) eklezia posteno; (Avantaĝo konsentita de la leĝo en certaj okazoj: absolvita pro benefico de dubo, se pruvoj ne estas sufiĉe fortaj) manko de pruvoj; (Prezentado (spektaklo, sportludo, koncerto ktp), kies profitoj venas al unu aktoro, aŭ al filantropia entrepreno) bonfara prezentado
benigna
→
negrava, nedanĝera
benjeto
→
fritkuko
benko [fun]
→
bordo, riverbordo; (en esprimoj kiel 'glaci-benko') tavolo; (en esprimoj kiel 'hanringo-benko') aro
berbero
~
amaziĥo
berserko
→
(skandinava) furioza batalanto
bestia
→
besteca
bestio
→
besto, bestulo, besta homo, sovaĝa besto
bestselero
→
furora vendaĵo, plej vendata libro
beta (greka litero)
→
greka bo
bevelo
→
oblikva rando
Bharato
→
Barato
bi-
→
du-, ambaŭ
biaso
→
antaŭprefero
bibliofila
→
libroŝatanta, librema
bibliofilio
→
libroamemo, librokolektado
bibliofilo
→
librokolektanto, libroŝatanto, libroamanto
bibliografio [2]
~
referencoj, fontaro, fontolisto
bibliografo [7]
~
fakulo pri libroj
bibliomanio
→
libromanio
biblioteko [1]
~
librejo, librotenejo, librarejo
bideo
→
sidkuvo, sidpelvo
bido
→
pilketo, globeto
bidometro
→
likvodendmezurilo
bielo
→
turnostango
bienalo
→
dujara prezentado
bifsteko
~
bovtranĉaĵo
bijekcio
~
dissurĵeto, ĉioncelanta unualunufunkcio, funkcio unualunu kaj sura
bilabialo
→
dulipa konsonanto
bilaterala
→
duflanka
bildstrio [1]
~
foto, fotoĵurnalo
biliono
~
(en la senco de 1.000.000.000.000) mil miliardoj; (en la senco de 1.000.000.000) miliardo
bio-
→
viv-, vivaĵ-
biocido
→
vivulmortigilo
biodegradado
→
dis⋅iĝ⋅o, diseriĝo
biodiverseco
→
biologia diverseco, viv-(aĵ-)diverseco
biografio [2]
~
vivpriskribo, vivhistorio
biografo [7]
~
verkisto de vivpriskribo, vivpriskribverkisto
biogramo
→
vivpriskribo
biologio [1]
~
viv(aĵ)scienco
biontologio
→
vivscienco, biologio
biorubo
→
vivaĵorubo, humigebla rubo
biotito
→
blanka glimo
biri
→
lokdetermini, navigacii
birilo
→
lokdeterminilo; (por ilo kiu kombinas lokdeterminadon kaj vojplanadon) navigaciilo
bis
~
ree, refoje
bisako
→
dusako, dupoŝa sako
bisekci
→
dusekci, duonsekci, tranĉi je du partoj
biseksa
→
duseksa, ambaŭseksa
biskoto
→
panbiskvito
bislamo
→
la bislama lingvo
bitumoza
→
bitumhava
bizara
~
stranga, eksterordinara
bizardo
→
neĝoŝtormo
bizneso
→
komerco, negoco
blagi
~
ŝerce mensogi
blami
→
kulpigi, riproĉi
blazo (haŭta)
→
vezik(et)o
blendi
→
kirasi, provizi per kiraso
blendo
→
kiraso
blenoragio
→
seksumila brulumo
blenoreo
→
daŭra seksumila brulumo
blinda (en la senco de "senfenestra")
→
senfenestra
blinkilo (de aŭtomobilo k.s.)
→
direktomontrilo
blinko
→
intermita lumo
blino
→
rusa patkuko
blogo
~
reta taglibro, rettaglibro, retotaglibro
blokhaŭso
→
(malgranda) fortikaĵo, kirasita pafejo
blufi [9]
~
ŝajnigi; (en figura senco) mensoge trompi
bluĝino
→
(blua) ĝinzo, ĝinzoŝtofo
boaco [9]
~
norda cervo [fun]
bobelo
→
veziko [fun], aerveziko
bobo
→
sportglitveturilo, sportsledo
bobo-
~
edzo de bofratino, edzo de fratino de bofrato
bohemio (kiel vivstilo)
→
senzorga, nekonformisma vivo
boji [fun]
~
(hunde) bleki
bokalo
→
vitra ujo, konfitujo, konservovazo
boko
→
(kiel besto) virkapro; (kiel gimnastika ilo) gimnastika ĉevalo
boksi [1]
~
pugnobatali, pugnadi
bolilo (ujo por boligi akvon)
~
boligilo, bolujo
boluso
→
(granda) pilolo, pilolego
bombardi [1]
~
bombi [2]
bonifiko
→
aldona/kroma avantaĝo; (laŭ la vortare de Krause) prezoredukto; (laŭ Krause) donaco, kompenso, kromsalajro
bonzo [sla]
→
moŝtulo
boreala [zam]
→
norda
borno
→
klemo
bosko [2]
~
(bele aranĝita) arbareto
boso
→
ĝibo
botaniko [1]
~
kreskaĵoscienco
braceleto [2]
~
ornama brakringo/piedringo, ĉirkaŭmano
brakicefalo
→
mallongkapulo, larĝkapulo
brankardo
→
homportilo
brava
→
(en la senco de obeema, trankvila) obeema, trankvila, bonkonduta; (al artistoj) brile, lerte
bravisime [zam]
→
bonege, lertege
bravuro
~
(en muziko) lerteco; (en la senco de 'fanfaronaĵo') fanfaronaĵo
brazi
→
hardluti
Brazilio (ĉef-urbo de Brazilo)
→
Braziljo
breloko
→
ornamaĵeto
breviero [zam]
→
(katolika) pastra preĝolibro; (en figura senco) ofte legata libro
brevo [zam]
→
papa letero
brezi
→
ekroste stufi
brioĉo
→
(francstila, dolĉa) laktobulko; (por la matenmanĝa kuko/bulko nomata "croissant" en pluraj etnaj lingvoj) lunarka bulko, lunarka kuko
brizo
→
venteto
brodkasti
→
dissendi (per radio, televido)
brumo
→
maldensa nebulo, nebuleto
bruna [fun]
~
nigra
brunĉo
→
frutagmanĝo, matentagmanĝo, mezmatenmanĝo
bruska
→
malmilda, senpacienca, senpacienca, malĝentila
brustangino
→
brustangoro
brutala
→
krudaĉa, kruela, perforta
brutalo
→
krudaĉulo
brutto [zam]
→
malneta pezo
budeno
→
sangokolbaso
budĝeto [3]
→
buĝeto [8]
budhismo
~
budaismo
Budho
~
Budao
BuenosAjreso
~
Bonaero
bufono
→
amuzisto
bugri
→
anusfiki, pugseksumi
bujabeso
→
(provenca) fiŝsupo
bukceno
→
(en la senco de antikva trumpeto) (roma) trumpeto; (en la senco de mara molusko kun spirala konko) marheliko
bukmekro
→
vetperisto
buldozo
~
ŝovtraktoro, fosveturilo
buleo
~
papa/reĝa dekreto
bulio
→
amika renkontiĝo; (en sporto) enludigo
bullo
→
papa/reĝa dekreto
bumero
→
bebeksplodulo; (mallongigo de Post-Milita Bebo) pomobo
bunta
→
multkolora, plurkolora, diverskolora, varikolora
buo
→
flosbarelo
burasko
→
ŝtormo
burgo
→
(fortikigita) kastelo, fortikaĵo
burgrafo
→
kastelgrafo
buroo
→
oficejo, estraro
burso
→
monujo
busolo
→
kompaso
buteo (en la meĥanika senco)
→
haltigilo, gvidrelo
buti
→
terumi, kovri per tero (kreskaĵon)
C (por indiki numeron laŭ la latina metodo)
→
100, 100a
campo
→
(besto)piedo, manaĉo
cedilo
→
subhoko
cefal- (en kuracosciencaj vortoj)
→
kap-
cefalo- (en kuracosciencaj vortoj)
→
kapo
cefalotorako
→
kaptorako
Cejlono
→
Srilanko
celebri [zam]
~
festi, solenigi
celiakio
→
glutenmalsano, glutennetolero
celibato
→
senedzeco, needziĝo
celulo
→
ĉelo
cendo
~
centono de dolaro/eŭro/guldeno/ktp
centaŭro
→
ĉevalhomo
centenario
→
centjariĝo, jarcento
centezimala [zam]
→
centuma
centi-
→
centono
centimo
~
centono/cendo de franko
centipelio
→
dua stomako
centralizi [3]
~
centrigi
centralo [8]
~
energiejo; (en la senco de elektroproduktejo aŭ distribuejo) elektroproduktejo, centra elektrejo; (en la senco de centra telefonejo) centra telefonejo
centrifuga
→
decentra
centripeta
→
alcentra
cerba komocio
→
(cerbo)skuo/skuiĝo/ŝok(eg)o
cerealo
→
greno; (en la senco de grenoj manĝataj en la mateno ofte kun lakto) matengrenaĵo
cerebelo
→
etcerbo, cerbeto
cerebro
→
grandcerbo, egcerbo
certa
→
(tuj antaŭ substantivo, kiam ne temas pri certeco, sendubeco) iu; (aŭ simple forlasu la vorton "certa") certa
cerumeno
→
orelvakso
ci [fun]
→
vi
cianoforo
→
blupigmentĉelo, blupigmentoĉelo, blupigmenta ĉelo
ciber-
→
reta
cibernetiko
→
kibernetiko
cicero
→
cicerona literspeco
cico [9]
~
mampinto
cicumo
~
suĉilo
ciklo (en kunmetaĵoj)
→
-biciklo, -radilo
ciklono
→
kirloŝtormo
cimo (program-)
→
eraro
cipo (laŭ la kunteksto)
→
tomboŝtono, limŝtono, vojoŝtono
cirkonspekta
→
singardema
cirkuli [3]
~
trafiki
cis
→
maltrans, ĉiflanke de
cit- (en scienco kaj teĥniko)
→
ĉel-
cito- (en scienco kaj teĥniko)
→
ĉelo
citologio
→
ĉelbiologio
citoplasmo
→
ĉelplasmo
civila [1]
~
civitana; (interna al komunumo) (inter)civitana, interna; (nearmea) nearmea; (nereligia) nereligia
civilizacio [3]
~
civilizo [fun], civilizaĵo
cunamio
→
(mara) ondego
cunamo
~
(mara) ondego
Ĉadio
→
Ĉado
ĉaledo
→
monta lignodom(et)o
ĉampano [fun]
~
(ĉampanja/franca) ŝaumvino
ĉampinjono (en la ĝenerala senco de 'fungo')
→
fungo
ĉampionado (en la senco de serio de ludoj por akiri la titolon de ĉampiono)
→
turniro, ĉampionumo
ĉanto
→
parolkanto, mezepoka preĝeja kanto
ĉardo
→
hungara gastejo
ĉarelo
→
levĉaro
ĉarlatani [fun]
~
(mensoge) trompi
ĉeftero
~
kontinenta tero, firma tero, kontinenta tero, firma tero
ĉefurbo
~
regurbo
ĉenilo
→
raŭpforma ornamaĵo
ĉevaleto (en la senco de amataĵo) [sla]
~
preferata temo, amata ŝatokupo
ĉi (sola kaj ne kunligita kun la apuda vorto, kiel ekzemple en 'ĉi libro', do, esence je la loko de 'ĉi tiu')
→
ĉi tiu, tiu ĉi
ĉibuko
→
turka pipo
ĉiĉerono
~
urbogvidanto/-isto, fremdulgvidanto/-isto
ĉipa
→
malmultekosta, etkosta
ĉipo
→
integra cirkvito, ico
ĉipso
→
(pri manĝaĵetoj) floko; (se temas pri terpomoj) terpomfloko; (se temas pri maizo) (sala)maizfloko; (se temas pri tiuj chips, kiuj angle nomiĝas tortilla chips) maizpana floko; (laŭ la signifo, kiun "chips" havas en kelkaj landoj) terpomfingro
ĉirpi [zam]
~
(insekte) brui
ĉizojo
→
ladtondilo
ĉuro [sla]
~
(homa) spermo
dabingo
→
ĉina patkuko
daĉo
→
(rusa) feridomo, somerdomo
daimio
~
japana feŭdestro
dajmono
→
demono
daktilografio
→
maŝinskribado
daltonismo [zam]
→
kolorblindeco; (kiel plej ofte priparolata formo de kolorblindeco en la komuna lingvo) ruĝverdblindeco
damaĝi
→
malutili, difekti
damaskeni
→
ornami per oro aŭ juveloj, damaskumi
damni
~
malbeni
damo
→
(sinjorino, nobela sinjorino, karto en kart-ludoj) sinjorino; (en kartoludo) reĝino
dampi (en muziko)
→
mildigi, sufokigi, laŭtmalpliigi
dampilo
→
(aŭtomobilo) fumtubo; (ĝenerale) bru/sonsorbilo
dank' al
→
danke al
darfi
→
rajti, povi, esti permesita, havi eblon
dariolo
→
fritita pastopoŝo kun interna dolĉaĵo
datao
→
informo/-ero, donitaĵo
dateno
~
informo/-ero, donitaĵo
datumo
~
informo/-ero, donitaĵo
daŭbo
→
barela tabulo
daŭfeno
→
heredonta reĝido, kronprinco
dazibaŭo
~
afiŝo, ĉina murafiŝo
debila
→
malforta, senforta
debuti [zam]
→
sin prezenti, komenci; (uzata por aktoroj kaj spektakloj) unue aperi
decembro [fun]
~
la 12a monato
deci-
→
dekono
decimala [2]
~
dekuma
decimo
~
deka intervalo, dekto
defaŭlta
→
implicita, antaŭfiksita/agordita; (kiam temas pri elekto inter pluraj eblecoj) ĉefa
defetisto
→
malvenkisto, malvenkulo
defili
→
paradi
definitiva [1]
~
fina, malprovizora, neŝanĝebla, firme decidita
deflori
→
malvirgigi
degni
→
bonvoli, komplezi, bonvole konsenti
deismo [zam]
→
diismo, dikredo, kredo je la ekzisto de neinteraganta dio
dekado [zam]
→
(laŭ la kunteksto) tagdeko, jardeko; (en matematiko) dekoblo-intervalo
dekalogo [zam]
→
dek ordonoj (religiaj)
deklami [1]
~
laŭtlegi
deklaracio [3]
~
deklaro
dekokti [zam]
→
bolkuiri, bolsolvi
dekoracio [3]
~
scenfono, scenaranĝo; (se ne temas pri teatra dekoracio) ornamo; (en la senco de honorinsigno) honorinsigno
dekori
→
(en la teatra senco) dekoracii; (ĝenerale) ornami
delegacio [3]
~
delegitaro [1]
delekti
→
plezurigi
delico
→
plezuro, intensa plezuro
demagogio [3]
~
popolismo, demagogeco, demagogemo
demagogo [2]
~
popolisto
demarkacio
→
limfiksado, limo
demarŝo
→
esploro, interveno, solvprovo, oficiala ago
demenco
→
(maljunula) menskadukiĝo
dementi
→
malkonfirmi, malpravigi
demisii
~
eksiĝi, rezigni, eksoficiĝi, deklari eksiĝon
demografio
→
loĝantaresploro
demografo
→
loĝantaresploristo
demokrato [2]
~
demokrati(ism)ano; (demokrati·o estas en la 8oa) demokratiulo
demonstracio [3]
~
montrado, pruvado; (laŭ la signifo en la unuopaj okazoj) manifestacio
demonstri
→
montri, klarigi; (laŭ la signifo en la unuopaj okazoj) pruvi
demoralizi
→
senkuraĝigi
denco (en muziko)
→
danco
dendrokronologio
→
arboringostudado
dendrokronologo
→
arboringofakulo
dendrologio
→
arboscienco
denominatoro
→
dividanto
denove [fun]
~
ree, nove, refoje
dentalo
→
denta konsonanto
deontologio
→
profesia etiko
departemento [2]
→
distrikto, distriktaro
depeŝo [1]
~
mesaĝo, rapida mesaĝo
deploji
→
dismeti
depost
→
de antaŭ
depresio
→
(pri ekonomio) malprospero; (pri malsanoj) senvigleco
deprimi
~
senenergiigi, senkuraĝigi, malvigligi
deputito [fun]
~
parlamentano
dermat- (en kuracosciencaj vortoj)
→
haŭt-
dermatito
→
haŭtinflamo, haŭtbrulumo
dermato- (en kuracosciencaj vortoj)
→
haŭto
dermatologio
→
haŭtoscienco
dermatologo
~
haŭtkuracisto, haŭtisto
des-
→
sen...igi
desaponti
→
seniluziigi
desapontiĝi
→
seniluziiĝi, elreviĝi, disreviĝi
descendi
→
malsupreniri, desupri
desinfektado
→
malinfektado, seninfejtigo
desinfektaĵo
→
malinfektaĵo, seninfektigaĵo
desinfekti
→
malinfekti, seninfektigi
desinfektilo
→
malinfektilo, seninfektigilo
desperi
→
malesperi, senesperi, senesperiĝi
despoto [1]
→
tirano
detekti
→
trovi, malkovri; (en elektroniko) malmoduli
detektoro (ofte en 'metal-malkovrilo')
→
malkovrilo
deterganto
→
lavpurigilo, lavpulvoro, lesivo
detergento
→
lavpurigilo, lavpulvoro, lesivo
detergi
→
lavpurigi
detonacio
→
eksplodo
devanci
→
preterpasi, postlasi
devii [zam]
→
devojiĝi, devio; (en statistiko) diferenco, diseco
devizo (en senco financa pri fremda mono)
→
fremda mono, fremda ĉeko, fremda valuto
dezajni
→
fasoni, projekti, aspektigi
dezajno
→
fasono, aspekto, fasonado, projektado, aspektigado, formkreado
dharmo
→
darmo
diabeto [2]
~
sukermalsano
diagramo
~
grafikaĵo
diaklazo
→
rokfendiĝo, tertavolrompiĝo
diakrita
→
distinga, utila por distingi
diakrita signo
→
(en Esperanto, kaj en aliaj lingvoj) kromsigno, alsigno, supersigno; (en aliaj lingvoj) subsigno, apudsigno, trasigno
diakrona
→
tratempa
dialefo
→
intervorta vokaldisigo
dializo
→
sangolavado
diapozitivo
→
lumbildo
diareo
→
lakso
diasporo
→
disiĝo, diseco, disa komunumo
diatopa
→
traloka
didaskalio
→
klarigo, klariga teksto; (en foto) priskribo
dierezo
→
dusilabigo
dieto (parlamento aŭ politika kunveno en kelkaj epokoj kaj landoj)
→
parlamento
dificila
→
malfacila
digitopunkturo
→
fingropremkuracado
diglosio
~
lingva duobleco, lingva dunormeco
digresio
→
devojiĝo, forvago de la temo
diĝesto
→
resumo
diĝita
→
cifereca
diĥotoma (vidu ĉe dikotoma)
→
dubranĉa
diĥotomia
→
dubranĉa
diĥotomio
→
disdueco, disduiĝo
dikotoma
→
dubranĉa
dikotomia
→
dubranĉa
dikotomio
→
disdueco, disduiĝo
diktato [zam]
→
trudordono
dilo
→
ligna tabulo, trabeto
dilui
→
malkoncentri
diluvo [4]
~
superakvo, inundo
dimorfa
→
duforma
dimorfeco
→
duformeco
dimorfismo
→
duformismo
dinamika
→
moviĝanta, vigla
dinamiko [2]
→
movoscienco, movostudo
diocezo (katolika)
→
episkopa distrikto
dioksido
~
duoksido
diplomato [fun]
~
diplomatiisto
dipsomaniulo
→
drinkulo, drinkomaniulo
diptiko
→
dupanela artaĵo
direkcio [zam]
→
direktistaro, estraro, direktoraro, direkta aro
direktoro
~
direktisto
dirigento
~
orkestrestro, ĥorestro, muzikestro, orkestrodirektisto
dirko
~
ŝtelmalŝlosilo, hokmalŝlosilo
dirlididi
→
ba [zam], bagatele
dirta
→
malpurega
disciplino (en la senco de sporta fako)
→
sporta fako
disdegni
→
malestimi
disertacii [zam]
~
diserti
disertacio [zam]
~
disertaĵo
disidento
→
alipensulo
disipi
→
malŝpari, forneniigi
diskedo
→
disketo
diskografio
→
diskoj, diskaro, diskolisto, eldonitaj diskoj
diskoo (en muziko)
→
diskeja muziko
diskordo
→
malkonkordo, malharmonio
diskoteko
→
dancejo, diskejo, diskodancejo; (analoge al 'biblioteko') diskokolekto
diskrecio
→
bontrovo
diskrediti [zam]
→
misfamigi, malbonfamigi
diskursiva
→
malintuicia
diskurso
→
parolado, teksto, rezonado
disleksio
→
legproblemoj, vortblindeco, mislegado
dismo
→
dekonimposto, dekonaĵo
disocii
→
malkombini, disigi
disonanco
→
misharmonio, misakordo; (en muziko) dissoneco, dissonaĵo
dispensario
→
senpaga kuracejo
dispensi
→
liberigi, sendevigi, senŝarĝigi
dispersa
→
diseriga, diserigita, diseriganta, diseriĝinta
dispersa angulo
→
frekvencogamiga angulo, spektriga angulo
dispersaĵo
→
diseriga miksaĵo
dispersanto
→
diseriganto
disperseco
→
disereco
dispersi
→
diserigi; (pri lumo) frekvencogamigi, spektrigi
disperso
→
diserigo, diseriĝo, diseriĝa miksaĵo; (pri lumo) frekvencogamiĝo, frekvencogamigo, spektrigo, spektriĝo
dispozicio
→
(maniero laŭ kiu io estas dismetita) dismeto; (juraj preskriboj aŭ reguloj) normo; (natura emo) emo
dista
→
malproksima
disteismo
→
malbondiismo, malicdiismo
distiko
→
versduo
disturbi
→
perturbi
ditografio
→
(liter)misripeto
diurno
→
tagnokto, tago, 24 horoj
diverĝi [zam]
→
disiri, malsami, malakordi; (en matematiko) malkonverĝi
divizoro
~
dividilo, dividanto, dividanta nombro
divorco
→
eksgeedziĝo, dividiĝo
dizajni
→
fasoni, projekti, aspektigi
dizajno
→
fasono, aspekto, fasonado, projektado, aspektigado, formkreado
djablo
→
malalta ĉareto
docento
~
universitata instruisto
dodekaedro
→
dekdufaco
dojeno
→
plejaĝulo
doko [4]
~
ŝipripara baseno, havea baseno
dokta
→
klera, klerega, sciplena
doktoro (de la eklezio)
→
klerulo, majstro de la kredo
dokumentario
→
nefikcia filmo, dokumenta filmo, raporta filmo, dokumentofilmo, dokumenta filmo
dolo
→
krimintenco, trompintenco
domajno
→
retnomo; (en komunlingva uzo) kampo, (ĝenerala) kono/uzado/haveblo
domeno
→
retnomo
domicilo
→
loĝloko
domini
→
superregi
dompti
→
dresi, malsovaĝigi
donacio
→
mondonaco
dorika
→
dora
dragono (mita besto)
→
drako
draĝeo
→
sukermigdalo
drajvo (pri komputiloj)
→
pelilo
drakona
→
severega
dramaturgio [zam]
→
dramverkado, dramarto
dramaturgo
→
dramisto, dramverkisto
dresi [fun]
~
malsovaĝigi
drezino
~
relĉaro
driado
→
arba nimfo, arbonimfo, arbofeo
drilo
~
borilo
drivi [9]
~
libere flosi, devoje flosi
drogmano
→
interpretisto, buŝtradukisto
drola
→
stranga, amuze stranga, amuza, ridinda, ŝercema
dromo
→
kurejo, veturejo
droneo
→
flugroboto
drono
→
senpilota aviadilo, flugroboto
droŝko
→
(lu)kaleŝ(et)o
drumo
→
frapmuzikilaro, tamburaro
drupo
→
kernfrukto
duala
→
dueca
dualismo [2]
→
duismo
dubelo
~
ŝraŭbbazo, ŝraŭbtenilo, ŝraŭbfirmigilo, enŝraŭbmaterialo
dubli
→
voĉtraduki, sontraduki, duoblumi
dueto [1]
~
duopo, duo; (en la senco de verko por du) duopaĵo
dukto
→
konduktubo; (en kelkaj okazoj, ĉefe en kuracado) tubeto
dumpingo
→
subkosta vendado, ŝutvendado
duno
~
sablomont(et)o
duonpatrino
~
vicpatrino
dupleksa
→
ambaŭdirekta
duplikato [zam]
→
kopio, dua ekzemplero
dupo
→
trompeblulo
dura
→
malmola
dura palato
→
osta palato, osta palato
durdisko
→
malmola disko, fiksita disko
duzo
~
fluaĵakcela tubo
DVD
~
lumdiskego
easto
→
oriento
ebleco [fun]
→
eblaĵo; (en la okazo de io, kio estas elektebla: vi havas du eblojn, iri tuj aŭ iri morgaŭ) eblo
ebo
→
malalta tajdo
ebria [1]
~
malsobra [fun]
editorialo
→
ĉefartikolo
editoro
→
redaktant/int/onto
edro (en geometrio)
→
faco [8]
eduki (en la senco de 'instrui')
→
instrui
efemera [3]
~
mallongedaŭra
eferveski (laŭ la kunteksto)
→
ekbolanta, vigla, gaje vigla
egocentrismo
→
memcentreco
egoismo [1]
~
memismo, mieco, miismo, memcentreco
egoisto [1]
→
memisto, miisto, memcentristo, egoismulo
egotismo
→
memcentreco, egoismo
egreto
→
plumtufo
egzameno
→
ekzameno
eĝo (en la ĉiutaga lingvo)
→
rando, angulrando
eĥografio
~
eĥobildigo; (la rezulto) eĥobildo
eĥokardiografio
~
eĥokorbildigo
eĥokardiografo
~
eĥokorbildigilo
eĥokardiogramo
~
eĥokorbildoj
ejektivo
→
(aer)elĵeta konsonanto
ekarto
→
interspaco
ekliptiko [zam]
→
terorbito, eklipsozono
eko-
→
ekologia
ekonomiko
→
ekonomiscienco
ekonomio [1]
~
ŝparo, ŝparado, ŝparemo
ekonomo [zam]
→
intendanto [2]
ekscesi [2]
~
troe fari, tro fari
ekscitatoro
→
ekscitilo
ekscizi
→
fortranĉi
eksklamacio
→
ekkrio, elkrio, ekkria esprimo
eksklavo (pri teritorio)
→
ekstera ŝtata teritorio
ekskludi
→
ekskluzivi, malhavi
ekskluzivi
→
malhavi
ekskuzi
→
senkulpigi, pardoni, senkulpigi
ekskuzo
→
senkulpigo, preteksto, senkulpigo
ekslibriso
→
libromarko, posedantomarko, posedantoslipo
eksonimo
→
ekstera loknomo
eksoskeleto
→
ekstera skeleto
ekspansio [zam]
→
plivastiĝo, plietendiĝo
ekspekti
→
atendi, antaŭvidi
ekspektori
→
kraĉi
eksperimenti [1]
→
sperti
ekspertizo
→
raporto, (valor)takso
eksperto
→
fakulo, spertulo
eksplici
→
malimplici, klare esprimi
eksplicita
→
malimplicita, klara, klaresprima
ekspliki
→
klarigi
eksponi
→
ekspozicii
ekspozi
→
ekspozicii
ekspresa [1]
~
rapida, rekta
ekspresionismo
→
esprimismo
ekstradicio
→
transdono (de kriminto)
ekstraktadi [1]
~
eligi, eltiri
ekstrakto [1]
~
eltiraĵo
ekstravaganco [zam]
~
nekomuna strangaĵo, kondutstrangeco
ekstravertita
→
eksterema
ekto- (en scienco kaj teĥniko)
→
ekster-, ekstera
ektomio
→
fortranĉo
ekumena (laŭ la kunteksto)
→
tutmonda, tutkatolika, tutortodoksa, tutkristana, tutreligia, ĉiureligia, interreligia, religiunuiĝa, universala, ĝenerala
ekumenismo (laŭ la kunteksto)
→
tutkristanismo, interreligiismo, religiunuiĝismo
ekumeno
→
tuta mondo, mondo
ekvalizi (en muziko)
~
egaligi
ekvilibro [2]
~
egalpezo, sampezo
ekvinokso
→
tagnoktegaleco, noktegaleco
ekvivalenta [zam]
~
samvalora, egalvalora
ekzakta
→
(en la senco de "preciza") preciza; (en faka uzo en la senco de "absolute preciza") absolute preciza
ekzalti [zam]
→
entuziasmigi, trovigligi
ekzegezo [zam]
→
klarigo, interpreto
ekzekuta (por direktoro, komitato)
→
plenuma
ekzekutiva
→
plenuma
ekzekutivo
→
plenuma povo
ekzistencialismo
→
ekzistadismo
ekzistencialisto
→
ekzistadisto
ekzo-
→
ekster-, ekstera
ekzotera
→
publika/e instruata
ekzotika
~
ekzota, alloge fremda
elano
→
impulso, impeto
elektrizi
→
provizi per elektro, elektrigi
elektrokardiografo
~
elektrokorbataparato, elektrokorstriaparato, elektrokorspurilo, elektrokorregistrilo
elektrokardiogramo
~
elektrokorbatlinio, elektokorstrio, elektrokorspuro, elektrokorregistraĵo
elektronika [8]
→
elektrona, elektronscienca, komputila
elektropunkturo
→
elektropikkuracado
elektroskopo
→
elektromezurilo
elevatoro
→
levmaŝino
elimini
→
forigi, neniigi
elipso [1]
→
(vorto)ellaso; (pri geometria formo en la komunuza lingvo) ovalo
elkavatoro
→
fosmaŝino
elo [zam]
→
angla biero
elvokiva
→
elvoka, elvokpova
emajlo (pri komputiloj)
→
retmesaĝo
emancipi [1]
~
liberigi
emani
→
eliĝi, elveni
embargi (foriri, komerci, ktp.)
→
malpermesi
embrazuro [zam]
→
fenestroniĉo, pordoniĉo; (por batalado) paftruo
embriologio
→
embriostudo, embrioscienco
emerito [8]
~
pensiulo [fun]
emerituro [zam]
→
pensio
emigracio [zam]
→
elmigrintaro, elmigrinta komunumo, elmigrado
emigri [zam]
→
elmigri
emisii
→
(en la senco eldoni monon, bank-biletojn) eldoni; (en la senco de ellasado de radioj kaj similaj en fiziko) ellasi, elsendi, eligi; (en la senco de radia aŭ televida dissendo) dissendo; (laŭ la signifo en la unuopaj okazoj) eldoni, ellasi, eligi
emoĝio
→
bildsigno
empatio
→
sentokompreno
empeno
→
aviadila vosto
empireo
→
la plej alta ĉielo
empireŭmo
→
brulodoro
empiro
→
imperia stilo
encefalito
→
cerbinflamo, cerbobrulumo
encefalo
→
cerbo
encefalogramo
→
cerbobildigo
encefalologio
→
cerbscienco, cerbkuracado, cerbmedicino, cerbfako
encefalologo
→
cerbkuracisto, cerbisto
encikliko
→
papa rondletero
endemia
→
loka, regiona
endemio [zam]
→
loka malsano, loka ripeta malsano
endo-
→
en-, interna
endoderma
→
varmokonsuma, varmoeniga
endokrina
→
hormona, hormonellasa
endokrinologio
→
hormonscienco
endokrinologo
→
hormonsciencisto, hormonkuracisto
endonimo
→
interna loknomo
endosi (laŭ la signifo)
→
transdoni ĉekon, garantii
endoskeleto
→
interna skeleto, ena skeleto
energetika
→
energiprodukta
energetiko
→
energiscienco
energizi
→
doni energion, energii
engaĝi (en la senco de 'dungi')
→
dungi
engaĝiĝi (en la senso de dediĉi sin al io)
→
sin dediĉi, dediĉiĝi
englo (en la senco de ano de ĝermana tribo)
→
anglo
engraŭlo [zam]
→
sardelo
enharmona
→
samtoma
enjekcio
~
disĵeto, unualunufunkcio
enklizo
→
antaŭkunfando
enologo
→
vinfakulo, vinsciencisto
enorma
~
grandega, nenorme granda
ensemblo
→
muzikgrupo
entalpio
~
varmoenhavo, energienhavo
entento (inter regnoj)
→
interkonsento
enter- (en kuracosciencaj vortoj)
→
intest-
enterito
→
intestinflamo, intestbrulumo
entero- (en kuracosciencaj vortoj)
→
intesto
enterologio
→
intestoscienco, intestokuracado, intestomedicino, intestofako
enterologo
→
intestokuracisto, intestisto
entjero
→
plena nombro
ento
→
ekzistaĵo
entomologio [2]
~
insektoscienco
entreo
→
antaŭmanĝo, komenca plado; (en Usono) ĉefplado
enumeracio
→
listigo
enurezo
→
liturinado
enverguro
→
vela/flugila larĝeco
envulti
→
ensorĉi
enzimo (en la ĉiutaga lingvo)
~
fermento
eosto
→
oriento
eparkio (ortodoksa religio)
→
episkopa distrikto
epicentro (de tertremoj)
→
surfaca centro
epidemio [1]
~
amasinfektiĝo
epidemiologio
→
epidemiostudo, epidemioscienco
epigrafo
~
surskribaĵo
epika
→
epopea, heroa
epistakso
→
nazosangado
epistemologio
→
sciteorio, fiolozofio de scienco
epistolo
→
(versa) letero
epitafo
→
tomboskribo, surtomba frazo
epitalamo
→
geedziĝa kanto
epiteto [1]
~
adjektivaĵo, ecovortaĵo
epitomo [zam]
→
resumo, resuma lernolibro, eltiraĵo
epizootio
→
besta epidemio
eposo [zam]
→
epopeo
erco
→
mineralo, minaĵo
erekcio (de la peniso)
→
erektiĝo
ergoto (pri korpoparto)
→
krurungo
eritrocito
~
ruĝa sangoĉelo
eritroforo
→
ruĝpigmentĉelo, ruĝpigmentoĉelo, ruĝpigmenta ĉelo
erodi
→
forfroti, malakrigi
erota
→
erotika, malakrigi
erotizi
→
erotikigi [3]
erozii
→
forfroti
erudi
→
klerigi
erudicio [3]
~
(profunda kaj diversfaka) klereco
erudiciulo
~
klerulo
esameno
→
abelsvarmo, abelaro
eskaladi
→
grimpi
eskalatoro
→
rulŝtuparo
eskalo
→
ŝtupetaro; (ŝiraĵo kun formo de ŝtupetaro en maŝŝtofo) dismaŝiĝo, maŝofalo
eskarpeno
→
dancoŝuo
eskulo
→
ĉevalkaŝtanujo
eskvizita
→
rafinita, ege bonkvalita, bongustega, rava
esoterika
→
esotera
Esperantio
→
Esperantujo
esperantofono
→
esperantoparolanto
esperantologio
~
Esperanto-scienco
esperantologo
→
Esperanto-fakulo, Esperanto-sciencisto
esplanado
→
malfermita ebenaĵo, placo, promenejo
establo [4]
~
organizaĵo
esterazo
→
esterenzimo
estetiko
~
belecstudo, belecscienco
estidigiti
→
iluzii, ŝajnmagii, ĵongli
estiel
→
kiel
estrado [1]
→
podio [4]
eŝafodo [fun]
~
mortigpodio
etalono
→
normaĵo, kompara indiko
etato [fun]
~
listo, tabelo, originvorto, vortfonto
etilismo
→
alkoholismo
etimo
→
fontvorto, pravorto
etimologio [2]
~
vortdevenscienco, vortdeveno, deveno (de vorto), vortfonto
etimologo [7]
~
vortdevensciencisto, vortdevenfakulo, vorthistoriisto
etiologio [1]
~
kaŭzoscienco; (pri malsanoj) kaŭzostudo
etno
→
nacio, gento
etnografio [2]
~
etnoscienco, popolpriskribo, gentoesploro
etnografo [7]
~
etnografiisto, etnosciencisto, gentoersploranto
etnologio [9]
~
etnoscienco
etnologo
→
etnosciencisto
etnonimo
→
etnonomo, genta nomo
etologio [zam]
~
kondutoscienco
eŭfemismo [zam]
~
plibeliga ĉirkaŭdiro, evitesprimo, ĉirkaŭparolo, ĉirkaŭskribo, bonvorto, pura lingvaĵo
eŭfiometro
→
gasanalizilo
eŭfonie
→
belsone
eŭforio
→
ĝojosento, bonfartosento
eŭkaristio
~
eŭĥaristio; (en la ĉiutaga lingvo) komunio
eŭritmio
~
belritma danco
eŭro- (kiel mallongigita vorto por Eŭropo)
→
eŭrop-
eŭteismo
→
bondiismo
evakui
→
(en armea/milita signifo) forlasi; (perforte, por la bono de la enloĝantoj, forigi tiujn enloĝantojn el iu loko) alilokigi, forigi, forsendi
evento [8]
~
okazaĵo
evolucio [3]
~
evoluo
evoluiĝi (en la senco 'Iompostiome disvolviĝi')
→
evolui
facio
→
vizaĝo; (ĉe bestoj) muzelo; (en kuracado ankaŭ) aspekto
fadi
→
malfortiĝadi
fadkompensilo
→
regulilo de sonforto
fado (portugala muziko)
→
faduo
fajlo (pri komputiloj)
→
dosiero, dokumento
fajna
→
subtila, delikata
fajnajta
→
limhava, limigita, finhava
faksimilo
~
kopio
fakultativa
→
libervola, nedeviga
fakultato [1]
~
fakaro
falafelo
~
kikerbulo.
falsa
→
(en la senco 'falsita') falsita; (en la senco 'malvera') malvera, neaŭtenta; (rilate al kantado) misagorda, misa
falto [zam]
→
sulko, sulketo, haŭtsulko
falva
→
helflavfela
familiara [2]
→
neformala, malformala, senceremonia, senĝena
fanagalo
→
la fanagala (lingvo)
fandi (en la senso de "fari objekton per verŝado de fandita substanco en muldilon")
→
gisi, fandmuldi
fanfaroni (mensoge)
~
tro igi
fano
→
subtenanto, fervorulo, entuziasmulo, zeloto, adepto; (en la signifo de rizaĵo laŭ la uzo de ĉinaj esperantistoj) rizaĵo
fantasmo
→
imagata scenaro, fantaziaĵo
fantasto
→
magirakonto
fanto (en kartoludo)
→
paĝio, knabo, bubo, soldato
far
→
fare de
farmacio
~
apoteko, apotekofako/scienco
farmakologio [zam]
→
kuraciloscienco
farmakologo
→
kuracilfakulo
farniento
→
nenifarado
fasado [1]
~
fronto, antaŭa parto, vizaĝo
fascini
→
ravi, sorĉi, ĉarmegi, interesegi, allogegi
fatamorgano [zam]
→
miraĝo
fatraso
~
aĉaĵaro, forĵetindaĵo, neutilaĵo
faŭlto
→
terŝoviĝo; (en la faka lingvo) tavolŝoviĝo, tavoldisiĝo
faŭno
→
bestaro; (pri mitologia figuro) kaproviro
favelo
→
(mizera) ladkvartalo, (mizera) kvartalaĉo
febla
→
malforta, malstabila, rompiĝema
februaro
~
la 2a monato
federacio [1]
~
federaĵo
federala
→
federa
femala
→
ina, inseksa
femalo
→
ino, virino
femina
→
ina, virina
feminismo [2]
~
inismo, virinismo
feministo [2]
~
inisto, virinisto
femino
→
virino
femuralo
→
femurosto
feno
→
(pri vento) alpa varma vento; (pri harsekigilo) harsekigilo
feroca
→
kruelega, sovaĝe kruela
fetoro
→
fiodoro, odoraĉo, malbonodoro
fiakro [2]
~
lukaleŝo, luveturilo
fiasko [1]
~
malsukceso
fibrilacio
~
senorda korvibrado
fiĉo
→
ludmarko
fiki [sla]
~
seksumi
fiksa (en la senco de 'fiksita')
→
senmova
fiktiva [1]
→
fikcia [4]
filamento
→
metalfadeno
filandro
→
aranea fadeno
filantropia
→
homama
filatelio
~
filatelo, poŝtmarkkolektado
filatelo
~
filatelio, poŝtmarkkolektado
filigrano (ekzemple en bankbileto)
→
travidebla marko
filio [3]
~
branĉoficejo/kompanio
filmoteko
→
filmarĥivejo
filologio [1]
~
tekstoscienco, lingvoscienco, scienco pri lingvoj, historio de lingvoj
filologo [1]
~
filologiisto, lingvosciencisto
filozofo [1]
~
filozofiisto
financo
~
mon/spez situacio/regado
finia
→
finhava
finio
→
finhava nombro / punkto / kvanto
finiŝo
→
finstreĉo, fina peno, fina impeto
Finnlando (Pri ĉi tiu punkto diskutantoj esprimis fortajn, kontraŭajn opiniojn)
→
Finlando, Suomujo
finno (Pri ĉi tiu punkto diskutantoj esprimis fortajn, kontraŭajn opiniojn)
→
finlandano, suomo
finsemajno
→
semajnfino
finto
→
ŝajnatako
firmamento
→
ĉiela volbo, ĉielo
firmo [fun]
→
firmao
firsto
→
pinto
fisio
→
kernfendiĝo; (kiam oni volas esprimi ke ĝin kaŭzis homa agado) kernfendo
fiŝkulturo
→
fiŝbredado
fitnesejo
→
(korpo)trejnejo, gimnastikejo
fitneso
→
(korpa) bonfarto, trejniteco, (korpo)trejnado, gimnastiko, korpsanigo
fito- (en scienco kaj teĥniko)
→
kreskaĵo-
fitoterapio
→
vegetaĵkuracado
fizika [zam]
~
materia, korpa
fizioterapio
→
korpkuracado, pergimnastikkuracado
flagrilo
~
sparkobastoneto
flar-tabako
~
naztabako
flaŭro
→
vegetaĵaro, plantaro; (en la senco de mikroboj en la korpo) mikrobaro
flebo
→
sangosuĉa kulo
flebotomiisto
→
sangeltiristo
flebotomio
→
sangeltiro
flebotomisto
→
sangeltiristo
flebotomo
→
sangeltiro
fleŝo
→
karno
floto
→
ŝiparo, mararmeo
fluida
→
fluaĵa
fluidaĵo
→
fluaĵo
fluido
→
fluaĵo
fluso
~
alfluo
flutero
~
(kora) tropulsado
fobio (laŭ la signifo)
→
timego, timmalsano, angoro, malamo
fokolaro (en ĉiuj sencoj)
→
fajrujo
fola
→
frenez(et)a
fonduso
→
fondaĵo
fonemiko
~
scienco pri parolsonoj, fonemscienco, scienco pri parolsonoj
fonemo
~
(distingopova aŭ signifa) parolsono, sontipo, sonunuo
fonetiko [1]
~
parolsonscienco, elparola scienco, prononcoscienco
fonetismo
→
sona konsisto
fonio
→
sona komunik(ad)o
fonoforo
→
aŭdil(et)oj, aŭdhelpiloj
fonografo [2]
~
cilindroturnilo
fonologio
~
fonemscienco, scienco pri parolsonoj, parolsona sistemo (de lingvo)
fonometro
→
sonmezurilo
forceja efiko
→
kultivdoma efiko
forcejo
→
kultivdomo
forci
→
kultivi en kultivdomo
formato (pri komputiloj)
→
formo, informaranĝo
formiato
~
salo de formika acido
formikao
→
glimpasto
fornelo
→
kuirilo, kuiraparato, kuirforno
forstista
→
(kultiv)arbarista
forsto
→
(kultiv)arbaro
fortreso
→
fortikaĵo
fortuno
→
bona ŝanco
forumo [2]
~
diskutejo
foruo
→
tradicia leĝo; (ĉefe en Hispanujo) loka leĝaro
forvardi
→
plusendi
fotelo
~
brakseĝo
fotogena
→
bele fotebla, fotoplaĉa, fototaŭga, fotinda
fotometro
→
lummezurilo
fotopletismografio
~
perluma sangokvantomezurado
fotovoltaika
→
sunelektra
fotovoltaika panelo
→
sunpanelo, sunenergia kolektilo
fotri
→
seksumi; (en aliaj kuntekstoj) tedaĉi, difekti
fragila
→
rompiĝema, malforta, facile rompebla
framo [9]
→
kadro, kadreca trabaro
franĉizo
→
(en asekuroj) propra risko, neasekurita parto, mempagenda parto; (en komerco) ludonado/prenado de komerca nomo
frandzi
→
piĉleki, vulvoleki
frankofono
→
franclingvano
franzi
→
piĉleki
fratrio (en la ĉiutaga lingvo)
~
(greka) familiaro, klano, frataro
fraŭdi
→
ŝteltrompi, falsi
frazeologio [zam]
→
(Ni ne malrekomendas la uzon de la vorto en la senco de "scienco de kutimaj vort·aranĝoj") frazaro, frazaranĝo; (en la senco de "proverbaro") proverbaro
frekvenco
~
(en fiziko) vibronombro; (en la ĝenerala lingvo kaj en statistika lingvo) ofto, ofteco
frekventi
→
vizitadi
fri
→
afranke al inkluzive (kostojn por/ĝis)
frida
→
malvarma; (metafore. ekzemple fridsange) senemocia
fridkamiono
→
frostkamiono, frostujkamiono, glacikamiono, malvarmkamiono
fridujo
→
malvarmujo, malvarmŝranko
frikativo
→
frota sono, frota konsonanto
frikulo
→
esceptulo, devojiĝulo, maldando
fripono
~
trompisto, trompanto
frisbio
→
ŝvebdisko
friska
→
malvarmeta, agrable malvarma
fristiko
→
matenmanĝo
fritoj
→
terpomfingroj, frititaj terpomoj
froko
→
monaĥa robo
frondo
→
branĉeto
frontala
→
frunta, antaŭa
fruntalo
→
fruntosto
ftiro
→
pubopediko
ftiziatrio
→
ftizokuracado, ftizoesplorado
ftizo [fun]
~
pulma tuberkulozo
fuelo
→
brulaĵo (por motoroj), brulmaterialo, energifonto
fuero
→
(vidu ankaŭ la formon 'foruo') tradicia leĝo; (ĉefe en Hispanujo) loka leĝaro
funelo [fun]
~
enverŝilo
funiklo (umbilika)
→
ŝnuro, ŝnureto
furgono
→
ŝarĝveturilo, kamioneto
furo
→
domputoro
futbalo
→
piedpilkado, asocia piedpilkado; (kiel verbo oni rajtas uzi) piedpilk(ad)i
futo [fun]
~
piedo
futsalo
→
halopiedpilkado, salonpiedpilko
futuro
~
ostempo, estonta tempo, oso
fuzelaĝo
→
korpo (de aviadilo)
fuzio
→
kernfandiĝo; (kiam oni volas esprimi, ke ĝin kaŭzis homa agado) kernfando
gago
→
humura skeĉo
gaĝo
→
garantiaĵo
gaki
→
ansere bleki
galimatio
→
misparolo, konfuzaĵo
galiono
→
galero [1]
gallo
→
gaŭlo
galvanoskopo
→
elektroflumezurilo
gambo
→
kruro
gamo [fun]
→
ĉiomo, tuta serio; (en muziko) tonskalo, tonsinsekvo
gapi
~
mire rigardi, rigardi kun malfermita buŝo, senkomprene rigardi
gareno
→
sabla kunikla areo
garni (laŭ la kunteksto) [3]
→
ornami, provizi per
gasakvo
→
gastrinkaĵo, trinkaĵo kun gaso
gasojlo (NE uzu en la senco de 'benzino')
→
dizelpetrolo
gasoleo
→
dizelpetrolo
gasolino
→
benzino
gasometro [zam]
→
gasorezervujo; (en la senco de gas-mezurilo) gasmezurilo
gastro
→
stomako
gastroeneterito
→
stomakintestinflamo, stomakintestbrulumo
gastropodo
~
ventropiedulo
gatjo
→
virkalsoneto, tipa vilaĝana krurjupo
gaŭĉo
→
(sudamerika) rajdpaŝtisto, (sudamerika rajdanta) bovisto/bovgardisto
gaŭĝo
→
sondilo, mezurilo
gazoleo
→
dizelbrulaĵo
gazolino
→
benzino
gazono
→
herbotapiŝo, herbetejo, herbobedo, belherbejo, razeno
gejo
~
samseksemulo
gelo
→
frosto
gemuta
→
agrabla, hejmeca
generalisimo
→
ĉefgeneralo
generatoro
→
(elektro)generilo
generi (laŭ la kunteksto)
→
produkti, estigi, naskigi
genetika
→
gena
genetiko
→
genstudo
genezo
→
vivestiĝo, ekesto
genocido
→
popolmurdo, gentomurdado
genomo
→
genaro
genro [9]
~
(seksbazita / animecbazita) klaso, (gramatika) sekso; (pri bestoj kaj kreskaĵoj) specaro; (en la senco de 'socia sekso') (socia)sekso, (socia)seksrolo, seksaneco
gento [fun]
~
familiaro, familigrupo
geo- (en scienco kaj teĥniko)
→
tero, mondo, tutmonda
geocentra
→
tercentra
geodezio
→
terglobmezurado, mondomezurado
geografo [7]
→
geografiisto
geokaŝado
→
tutmonda kaŝado
geokaŝanto
→
tutmonda kaŝanto
geologio
~
terscienco, grundscienco, grundstudo, scienco pri ternaturo/kvalito
geologo [3]
~
tersciencisto, geologiisto
geomancio
→
pertera divenado
geometrio [1]
~
formoscienco, mezurscienco
geometro [7]
→
geometriisto, termezuristo, kampomezuristo, konstruteĥnikisto
geomorfologio
→
terformo, terformscienco
geriatrio
→
maljunulmedicino, maljunkuracarto
geriatro
→
maljunulkuracisto, maljunkuracisto
gerontologio
→
maljunecoscienco
getto
→
geto, juda kvartalo, aparta kvartalo
ghetto
→
geto, juda kvartalo, aparta kvartalo
giga- (en la ĉiutaga lingvo)
→
miliardo
giganto
~
grandegulo, egulo
Gigeso (reĝo en la greka mitologio, kiu havis ringon, kiu igis la posedanton nevidebla)
~
Gigo
giko
→
studemulo, (komput/teĥnik)fantatikulo/maniulo/obsedato, kodumulo
gimnazio
~
meza lernejo, mezlernejo, supera mezlernejo
gineceo (pri kreskaĵo)
→
in(seks)a flororganaro, flora in(a)seksorganaro
ginekologo
~
virinkuracisto, porvirina kuracisto, porina kuracisto, kuracisto de virinoj
gingivalo
→
gingiva konsonanto
gingivo
→
dentokarno
giri
→
turniĝi
giso (en la senco de "fera alojo kun relative multe da karbono")
→
gisfero
gjako (vidu ankaŭ ĉe "poefago")
→
gruntbovo, tibeta bovo
glacea
→
brilpolurita; (papero) brila
glaco
→
spegulvitro
glacoviŝilo
→
vitroviŝilo
glaĉero
→
glacirivero; (en la ĉiutaga lingvo) glaciejo; (en urboj) glaciglitejo
glatiso
→
glacio, glacitavolo
glaŭka
→
bluverda
glebo
→
terbulo
glisi
~
flugŝvebi
globala
→
tutmonda, globa
globaliĝo
→
tutmondiĝo, tutmondigo
globalizo
→
tutmondiĝo, tutmondigo
globulo
~
sangoĉelo
globuso [zam]
→
terglobo, terglobeto
glupo
→
stultulo
glutamato
→
umamo
gluteo
→
sidvango
gofri
→
brulstampi
gojo
→
nejudo, nehebreo
goldeno
→
(kiel nomo de pomspeco) ora, bongusta/flava; (se oni nepre volas asimili tiun nomon per tradukado) bongusta pomo
golo
→
celo
goniometrio
→
angulmezurado
goniometro
→
angulmezurilo
goŝisto
→
maldekstregulo
GPL
→
petrolgaso
gracila
→
malforta, malfortika, maldikega
graco
~
difavoro; (montras la laŭpetan dian intervenon) dihelpo
graf-
→
skrib-, priskrib-
grafemo
→
litero
grafismo
→
skribaĵo
grafitio
~
murskribaĵo, murpentraĵo, pentroskribaĵo
grafologio
~
skribesploro, manskribanalizo
grafologo
~
skribesploranto, manskribanalizisto
grafomanio
→
skribmanio, skribemo
grafomano
→
skribmaniulo, skribemulo
grajlo
→
hajleto
graki (korve)
~
bleki/kanti
gramofono
~
diskoturnilo, diskolegilo
granolo
→
(malgranda) pilolo, grajneto
granulo
→
(malgranda) pilolo, grajneto
gratenaĵo
~
krustbakaĵo
grateni
~
krustbaki, krustige baki, krustumi
gratenita
~
krustbakita, kun (fromaĝa/panera) krusto
gratifiko
→
(instiga) rekompenco, kromsalajro, kromrekompenco
graŭ
→
danke al
graŭli
→
(ĉe hundo) grumbli; (en muziko) raŭke/grince soni
grefo
→
ungego
grejso (en la signifo de 'sabloŝtono')
→
sabloŝtono, sabloŝtonaĵo
grenato
→
granatŝtono
greso
→
herbo, paŝtherbo
grimpoframo
→
grimpostangoj
grioto
→
acida ĉerizo
grivo
→
lardopeceto, lardorostaĵo
grizuo
→
mingaso
groba
→
nerafinita, granda
groco
→
dekduo da dekduoj, 144
grondi (pri ŝipo, kiu restas implikita en la malalta fundo de maro aŭ rivero)
→
grundi
gropo
→
(besta) dorso
grumbli
~
murmur(eg)i
grumo
→
servist(et)o
grundologio
→
grundoscienco, grundostudo
grundologo
→
grundosciencisto, grundostudanto
grunti (porke-)
~
bleki
gruzo (pri gento)
→
kartvelo
gubernatoro
→
provincestro, registo
guberniestro (pri Usono)
→
subŝtatestro
gubernio [2]
~
provinco
gufujo [sla]
~
(nokta) tetrinkejo
gugli
~
retserĉi
gulaŝo
~
hungara bovviandaĵo
guno
→
junbovino
gurdo
~
turnorgeneto
guruo
~
(en religia senco) spirita majstro, spirita gvidanto; (ĝenerale) majstro, gvidanto; (en la financa kampo) spertulo
gvardiano
→
gardisto
gvardio
~
gardistaro
gvati
~
kaŝe observi
gvidoro
→
gvidanto, gvidisto
ĝaino (religio)
→
ĝajno
ĝardenistiko
→
ĝardenkultivado
ĝelo (por haroj, duŝo, ktp.)
→
ŝmiraĵo
ĝemela urbo
~
partnera urbo
ĝemelo [4]
~
dunaskito
ĝemina
→
duopa
ĝenio
→
feo, koboldo
ĝentlemano
→
noblulo, kavaliro, ĝentilulo
ĝermo (en la senco de malsaniga mikrobo)
→
malsaniga mikrobo
ĝino (koboldo en arabaj landoj)
→
feo, koboldo
ĝinso
→
ĝinzo
ĝisosta [sla]
~
forte konvinkita; (pri Esperanto) obstina/plen-plena/tut-tuta/tut-kora esperantisto
ĝisostulo (Vidu ĝisosta)
→
obstina esperantisto
ha lo
→
saluton
habiliti
→
rajtigi, kapabligi
habitato
→
vivejo, vivareo, kreskejo, loĝloko
haĉeko
→
v-hoketo, v-supersigno
haĉi
→
streketumi
hagiografio
→
sanktulvivo
halanĝo
→
ŝercgalimatio, sensenca parolado
haleluja
~
ĝoju, gloru Javeon!, gloru/laŭdu Dion, vivu!; (laŭ la zamenhofa traduko de la Biblio) Gloru la eternulon!; (laŭ la katolika tradicio) Gloru la Sinjoron!
halfo (sporto)
→
centrulo, ŝirmanto, defendanto
halito
→
minsalo, roksalo, ŝtonsalo
halo
→
saluton
haloo
→
lumringo
halucino
→
malreala sento
halukso
→
pieda dikfingro
hamburgero
~
hamburgaĵo, hamburga sandviĉo
handbalo
→
manpilkado
handikapo (en sportaj konkursoj)
→
egaliga (mal)avantaĝo, malavantaĝo, nekapablo, difekto, invalideco
handikapulo (pri homo kun malavantaĝoj)
→
malavantaĝulo, nekapablulo, difektito, invalido
handspeko
→
levstangego
hantata
→
fantomplena, fantomvizitata, turmentata
hanti
→
persekuti, aperadi (ĉe), fantom(ad)i (ĉe), turment(ad)i, teruri, vizitadi
hapakso
→
unufoja vorto
haplografio
→
(liter)mismanko
harakiro
→
japanfeŭda memmortigo
hardi
~
malmoligi
hardvaro
→
aparataro
harmonizi
→
harmoniigi, aldoni harmonion
hasti
→
rapidi, rapidegi
haŝio
→
manĝobaston(et)o
hati
→
malami, malamegi
haŭli
→
ŝnurtiri
haŭsiero
→
kurzaltiĝa spekulanto
haŭso
→
prospera ekonomio
haŭzo (en muziko)
~
dommuziko
hebeta
→
malsaĝa
hedonismo
→
plezurismo, ĝuismo
hedonisto
→
plezuristo, ĝuisto
heĝo
~
arbusta barilo, (ĉirkaŭ)barilo, (plekto)barilo
hej
→
saluton
hejmpaĝo
→
(en la senco de 'kolekto de retpaĝoj ĉe unu TTT-adreso/servilo') retpaĝaro; (en la senco de 'ĉefa/komenca paĝo de retpaĝaro') retejo, ĉefpaĝo, enirpaĝo
hekatombo [1]
~
buĉofero, amasmortigo, amasbuĉado
heksa-
→
ses-
heksaedro
→
sesfaco; (kiam regula) kubo
heksagono
→
sesangulo
hekt- (en scienco kaj teĥniko)
→
cento da
hektika
→
febra, febre varianta
hekto- (en scienco kaj teĥniko)
→
cento da
hektografo [zam]
~
(malnova) multobligilo
helianto
→
sunfloro
heliocentra
→
suncentra
heliocentrismo
→
sunocentrismo
heliografo
→
(en la komunika senco) lumsignalilo; (en la mezura senco) sunmezurilo
helioterapio
→
sunterapio
heloto
→
antikva greka sklavo
hemat- (en kuracosciencaj vortoj)
→
sang-
hematemezo
→
sangovomado
hematio
~
ruĝa sangoĉelo
hemato- (en kuracosciencaj vortoj)
→
sango
hematodiagnozo
→
sangodiagnozo
hematodinamiko
→
sangodinamiko
hematologio
→
sangokuracado, sangostudo, sangoscienco
hematologo
→
sangokuracisto, sangisto
hematoterapio
→
sangoterapio
hemi-
→
duon-
hemianopsio
→
duonnevid(pov)o, duonnevid(kapabl)o
hemiplegio
→
unuflanka paralizo, flanka paralizo
hemisfero
→
duonsfero, duonglobo
hemo- (en kuracosciencaj vortoj)
→
ruĝa sangoĉelo, eritrocit-
hemoglobino
→
sangoglobino
hemoragio
→
sangado
heni
→
(ĉevale) bleki
heno (en la senco de 'malamo')
→
malamo
henoteismo
→
unudiismo kun aliaj dioj, unudiadoro kun akcepto de la ekzisto de aliaj dioj
hepatiko
→
hepatherbo
hepatito
~
hepatbrulumo, hepatinflamo
hepta-
→
sep-
heptagono
→
sepangulo
heraldiko
→
blazonfako
herbario
→
herbolibro
herdo
→
grego
hermafrodita
~
ambaŭseksa, duseksa
hermafroditeco
~
ambaŭsekseco, dusekseco
hermafroditflora
~
ambaŭseksflora, duseksflora
hermafrodito [2]
~
ambaŭseksulo, duseksulo
hermeta [zam]
→
netralasa, perfekte fermita
hermetika [zam]
→
netralasa, perfekte fermita
heterodoksa
→
malortodoksa
heterogena [zam]
→
malsam(natur)a
hiato
→
(en gramatiko) vokaldiseco; (en aliaj fakoj laŭ la kunteksto) fendo, breĉo, paŭzo, interrompo, intervalo, malfermaĵo
hibrida
~
miksita, duspeca, (miks/du)(speci/ras)a
hibridiĝo
~
miksspeciĝo, duspeciĝo, (miks/du)(speci/ras)iĝo
hibrido [zam]
~
miksspecaĵo, duspecaĵo, (miks/du)(speci/ras)(aĵ/ul)o
hibriso
→
troa memfido
hida
→
malbelega
hidalgo
~
hispana nobelo
hidranto
→
premakvotubo
hidro-
→
akvo-
hidrodinamiko
~
fluscienco
hidrofila
→
akvosorba
hidrofobio
~
akvotimego, akvoangoro
hidrogeologio
→
grundakva scienco
hidrogeologo
→
grundakva sciencisto
hidrografio
→
akvogeografio
hidrografo
→
akvogeografiisto
hidrokorako
→
akvokorvo
hidrologio
→
akvoscienco, akvostudo
hidrologo
→
akvosciencisto
hidrometrio
→
fluaĵdensomezurado
hidrometro
→
fluaĵdensomezurilo
hidroplano
~
maraviadilo
hidrostatiko
~
scienco pri nemoviĝantaj fluaĵoj
hidroterapio
→
akvokuracado
hieratika
→
religia, pastra
hieroglifo
~
egipta skribsigno
higrometro [2]
~
aermalsekeco mezurilo
hiko
→
malfacilaĵo
Hindujo [zam]
~
Barato
hinĝo
→
pordhoko
hiper-
→
super-
hiperbolo (en nefaka uzo)
→
troigo
hipertensio
→
troa sangopremo
hipertermio
→
supera (korpo-)temperaturo, alta (korpo-)varmo
hiperventolado
→
superspirado, trospirado
hiperventoli
→
superspiri, trospiri
hipnotizi
→
hipnotigi
hipo-
→
sub
hipocentro (de tertremo)
→
subtera centro
hipodromo
→
ĉevalkurejo
hipogeo
→
subtera pratombo
hipogrifo
~
ĉevalgrifo
hipokastano
~
(por la arbo) (komuna) ĉevalkaŝtanujo; (por la frukto) (komuna)ĉevalkaŝtano
hipokaŝtano
~
(por la arbo) (komuna) ĉevalkaŝtanujo; (por la frukto) (komuna)ĉevalkaŝtano
hipokondrio
→
malsanimagemo
hipotensio
→
subnorma sangopremo
hipotenuzo
→
longa latero, kontraŭorta latero
hipotermio
→
subnorma (korpo-)temperaturo, subnorma (korpo-)varmo
hipsogramo
→
niveldiagramo
hipsometro
→
bolpunktomezurilo
hisi
→
levi, suprentiri
hoakso
→
blago, mistifiko
hobalo
→
mirho
hobio
→
ŝatokupo
hodogo
→
kolbasbulko
hodometro
→
paŝmezurilo, distancmezurilo
hojo
→
pioĉeto
hola
→
saluton
holdingo
→
tegmenta firmao
holdo
→
(funda) ŝipinterno
holmo
→
monteto
holografio
→
tridimensia bildigo
holonimo
→
vorto por la tuto, tutovorto
homeopato [7]
~
homeopatia kuracisto, homeopatiisto
homeoterma
→
varmsanga
homilio
→
prediko
homizi
→
homigi
homo-
→
sam-
homofobia
→
kontraŭgeja, kontraŭsamseksema
homofobio
→
kontraŭsamseksemo, kontraŭgejeco
homofono
→
samsona vorto
homogena [zam]
~
sameca, egalkvalita
homografo
→
samskriba vorto
homologa
→
sama
homonimo [1]
→
samforma vorto, plursignifa vorto
hop [zam]
~
bone; (diritaj por substreki sukcese faratan aŭ faritan faron kiel en la proverbo "ne diru antaŭ la salto.") bele!; (ek-krio por instigi al saltado, kurado, ktp.) ek, nun
hoplito
→
antikva greka soldato
hordo [zam]
~
nomada tribo, invadantaro, bandaĉo
hororo (laŭ la kunteksto kaj la intencata signifo oni povas uzi unu el ĉi tiuj vortoj aŭ kombinon de ili)
→
timego, teruro, abomeno
horoskopo
~
stelaŭgurilo, steldiveno, astrodiveno
hortikulturo
→
ĝardenkultivado
horto
→
fruktoĝardeno
horzonozo
→
horzona konfuzo, horzona laco, horzonsufero, sufero pro hordiferenco, problemo pro hordiferenco, onfuzo pro horzondiferenco, tempoŝanĝo, horoŝanĝo
hosana
~
vivu!, gloron!
hoso (en ĝenerala nefaka lingvo - ne aplikebla al konkretaj skribsistemoj, kiel la antikva egipta aŭ la ĉina, kiuj konsistas el la kombino de pluraj signo-specoj)
→
mola tubo
hospitalo [1]
~
malsanulejo
hotdogo
→
kolbasbulko
huligano
~
tumultisto, sporta tumult(am/em/kre)ulo, frakasisto
hulo
→
marbalanciĝado
humana [1]
~
homa, homeca; (laŭ la senco) homama
humaneco [1]
~
homeco, homamo
humanitara
→
homa, homama, homhelpa; (en esprimoj kiel 'homcela helpo') homcela; (en esprimoj kiel 'homa/homrilata katastrofo') homrilata
humida [8]
→
malseketa; (pri aero) malseka
humoro
~
animstato
humuro
~
ŝercemo, ŝerco, sprito
humuso
~
kikerkaĉo, kikerkremo
hupi
→
(avert)soni/igi
hurli
→
(lupe, laŭte) bleki, krii
hurti
→
albatiĝegi
ĥarisma
→
hominflua
ĥarismo
→
(religie) spirita graco; (ĝenerale) influkapablo
ĥato
→
pajlokovrita domo
ĥiroptero
→
vesperto
ĥirurgio
~
kuracado per operacio
I (por indiki numeron laŭ la latina metodo)
→
1, 1a
ideografio [3]
~
vort(er)signoskribo
ideogramo
→
ideosigno; (en ĝenerala nefaka lingvo) vort(er)osigno
ideologio
~
idearo, ideosistemo, ismo
idiolekto
→
persona lingvoversio
idiomaĵo [2]
~
lingvoapartaĵo
idiosinkrazio
→
(laŭ PIV, en psiĥologio) individua sinteno/trajto; (en kuracoscienco) individua/nenormala reago; (en lingvoscienco) unuopula parolmaniero, individua esprimmaniero
idiotismo [3]
~
lingvoapartaĵo
iglo
~
neĝodomo
iĥtiofagio
→
fiŝomanĝado
iĥtiokolo [fun]
~
fiŝgluo
iĥtiologio
→
fiŝoscienco
iĥtiologo
→
fiŝosciencisto
II (por indiki numeron laŭ la latina metodo)
→
2, 2a
III (por indiki numeron laŭ la latina metodo)
→
3, 3a
ikono (laŭ la kunteksto 'religia bildo de la ortodoksa eklezio' aŭ 'bildosimbolo')
→
bildo
ikonoklasto
→
(religia) bildorompanto
ikosaedro
→
dudekfaco
iktero
→
flaviĝo, flavmalsano, flaviĝmalsano
ilegala
→
kontraŭleĝa, eksterleĝa
ilio
~
intestosto
iliumo
~
intestosto
iljo
~
intestosto
imaginaro
→
imagata nombro
imagino (en la kampo de insektoj)
~
finstadia insekto
imanenta
→
ennaskita, enestanta
imbecilo (en la ĉiutaga lingvo)
→
stultulo
impakto (laŭ la kunteksto)
→
kolizio, bato, efiko
imperativo
~
ordona modo
imperialismo [3]
→
imperiismo
imperialisto
→
imperiisto
imperialo
→
supranivelaj sidlokoj
impertinenta
~
malrespekta
implementi
→
efektivigi, plenumi
implici
~
enhavi, subkomprenigi, kuntreni
implodi
→
internen disfali
imploziva (konsonanto)
→
maleksploda
importi [1]
~
enporti
impresionismo
→
impresismo
impresionisto
→
impresisto
imprimaturo
→
prespermeso
inamika
→
malamika
inanicio (en la ĉiutaga lingvo)
→
(malsano pro) nutraĵomanko
inaŭguracio [3]
~
malfermi, komenci, inaŭgurado [4]
inaŭguri
~
malfermi, komenci
incendio
→
brulo, dombrulo, brulego
incesto
~
interparenca seksumado, sangadulto
incidento
→
okazaĵo
incizivo
→
tranĉodento
indiano [zam]
~
indiĝena usonano, indiĝena kanadano, indiĝena meksikano, indiĝena nordamerikano
indico
~
numera indikaĵo, karakterizaĵo
indiĝeno [4]
~
praloĝanto
indikativo
~
ĝenerala modo, indika modo, montra modo
individualismo
→
individuismo
indulgenco (faka vorto, religia)
~
pekliberigo
inercio [zam]
→
inerto [4], inerteco, neŝanĝemo, malvigleco
infanteriano [1]
~
piedsoldato
infanterio [1]
~
piedsoldataro
infarkto
~
koratako
infinita
→
senfina
infinitezimo
→
senfinecono
infinito
→
senfineco
inflamo [4]
~
brulumo [fun]
infloresko
→
floraro, floretaro, samtiga floraro
influenco (en kuracado)
→
gripo
informacio
→
informokvanto, informvaloro, informo
informadiko
→
komputado, komputoscienco
informatiko
→
komputado, komputoscienco
infra-
→
sub-
infraruĝa
→
transruĝa
infrasono
→
subaŭdebla sono
infrastrukturo
→
baza strukturo, bazaj servoj, bazaj instalaĵoj
infre
→
malsupre
ingoto
→
metalbriko
inĝenia
→
eltrovema
inĝenierio
→
inĝenierarto, inĝenierado
inhibi
→
(en la ĉiutaga lingvo) malhelpi; (en ĥemio, biologio, medicino) subpremi
inici (en sekton, misteron, kaj similajn)
→
enkonduki
inicialo
→
komenclitero
iniciativo (laŭ la kunteksto)
→
iniciato, iniciatemo
iniciatoro
→
iniciatinto
inimika
→
malamika
inkandeska lampo
→
ardlampo
inkandeski
→
(blank)ardi, lumvarmegi
inklinacio (en astronomio kaj ĝenerale)
→
klinangulo
inkludi
→
inkluzivi [2], enhavi
inkludo
→
ambososto
inkluziva [2]
~
entena, enhavanta
inkubatoro
→
kovilo
inkubo [zam]
→
premsonĝo; (en praaj tekstoj) vira diablo
inkudo
→
ambososto
inkvizitoro [1]
~
inkviziciisto
inocento
→
senkulpulo
inovacio
→
novigo
inserti
→
grefti
insinui
→
subkomprenigi, subsugesti
insolacio
→
sunfrapo, sunbato
inspektoro [1]
→
inspektisto; (en teatro) helpreĝisoro
instanco [2]
~
juĝgrado
instepo
→
piedsupro, pieddorso
instrumento [1]
→
ilo; (pri muziko-instrumento) muzikilo
insurekcio
→
ekribelo
insurgento
→
ekribelanto
integra
→
tuta, kompleta, sendifekta
integrala (pri faruno, pano kaj similaj)
→
tutgrajna, plengrajna
integri (en la socia senco enpreni eksterulojn en la socion)
→
enpreni, kunigi, ensorbi, ensociigi
integriĝi (en la senco 'iĝi parto de tuto')
→
kuniĝi
inteligencio
→
intelektularo
interezo [zam]
~
rentumo
interferi
→
interi, interadi, interagi, misinteragi
interfono
→
porda telefono, interna telefono, interparolilo
interjekcio
~
ekkrio
interkomo
→
porda telefono, interna telefono, interparolilo
internacia (kiam ne temas pri rilatoj inter nacioj, sed pri pli ĝenerala uzo de la vorto)
~
tutmonda, interŝtata, interlanda, intergenta, plurŝtata, plurlanda, plurgenta
interogacio
→
parlamenta demando
interogativo
→
demanda vorto
intonacio
→
frazmelodio
intra- (en scienco kaj teĥniko)
→
en-, interna
intravertita
→
enema
intuicio
→
instinkto, senpera sci(ad)o, instinkta sci(ad)o
intuo
→
instinkto, senpera sci(ad)o, instinkta sci(ad)o
inundi [4]
~
superakvi [fun], subakvigi
inverti (en muziko kaj en ĥemio)
→
inversigi
investi [zam]
→
(solene) enoficigi
investituro
→
enoficigo
invoki (juro)
→
(kiel atestanto) alvoki, montri (juran) bazon por postulo
iredenta
→
ne liberigita, nereunuigita
iredentismo
→
reunuiĝismo
iredentisto
→
reunuiĝisto
iridoforo
→
irizpigmentĉelo, irizpigmentoĉelo, irizpigmenta ĉelo
irigatoro
→
klisterilo
iriti
→
ĝeni, kolerigi
irizi
→
ĉielarke kolori
iskiatalgio
→
isĥia/sidosta nervodoloro
iskiatiko (laŭ la kunteksto)
→
isĥia/sidosta nervo, isĥia/sidosta nervodoloro
iskiato
→
isĥia/sidosta nervo
iskio
~
isĥio, sidosto
iŝi
→
ili
itemo (enketoj kaj similaj)
→
punkto
itinero
→
vojo, vojaĝo, vojplano, vojaĝplano
IV (por indiki numeron laŭ la latina metodo)
→
4, 4a
ivi
→
vi ĉiuj
izo-
~
sama, egala
izocela
→
simetria
IX (por indiki numeron laŭ la latina metodo)
→
9, 9a
jakto
~
jaĥto, plezurŝipo
januaro
~
la 1a monato
jardo (pri boato)
→
horizontala velstango
jeno (japana mon-unuo)
→
eno
jeto
→
reagaviadilo
jetsocieto
→
pintuloj, ŝajnelito, lastmoda/rapidfluga riĉularo
jetularo
→
pintuloj, ŝajnelito, lastmoda/rapidfluga riĉularo
jido (en la senco de lingvo)
→
la jida (lingvo)
jonio (en la hindisma religio ankaŭ religia simbolo)
→
vagino
joviala
→
gajema
jubili
→
ĝojegi
judaismo [3]
~
hebreismo
judezmo
→
la judhispana (lingvo)
judo [3]
~
hebreo [fun]
jufto
→
rusa ledo
julio
~
la 7a monato
junio
~
la 6a monato
junti
→
kunigi, interfiksi
junto
→
kunig(aĵ)o, interfiks(aĵ)o
jurisprudenco
→
juroscienco, juroscienco, juro, juĝista decidkolekto
jurto (mongola nomo por jurto)
~
gero
justico
→
(en la senco de justeco) justeco; (en la senco de ŝtata juĝ-funkcio) juĝsistemo, juĝistaro, juĝministro
ĵako
→
ŝtopilingo
ĵaluzio
~
fenestrokrado, fenestroŝirmilo, fenestrokovrilo
ĵerzo
~
(kiel ŝtofo) trikita ŝtofo, trikŝtofo; (kiel lana vesto) pulovero
ĵetono
→
(en ludoj) ludmarko; (en aliaj okazoj) monmarko, disketo
ĵigo
→
kunmetenigmo
ĵinglo
→
sonsimbolo, sonemblemo
ĵingoismo
~
(japana) militemo, militnecesismo, militinsistismo
ĵinso
→
ĝinzo
ĵokeo
→
vetkura (ĉeval)rajdisto
ĵokero
→
(en kartoludo) ajnkarto; (pri komputiloj) ajnosigno
ĵupano
→
bienestro
ĵurio
→
juĝantaro
ĵurnalo [1]
→
gazeto, taggazeto, revuo, taglibro
k (por kaj)
→
kaj
kabineto [5]
~
laborĉambro, studĉambro; (kiel ekspoziciejo) ekspoziciejo; (kiel ministraro) ministraro, ministra konsilantaro
kablogramo
→
kabla telegramo
kaco [sla]
~
peniso
kaĉaloto
→
ambrobaleno
kadeto
~
lernantoficiro
kadro (en la senco de funkciulo, direktoro, gvidanto en firmao/oficejo)
→
funkciulo, gvidanto, direktanto
kafeterio
→
(memserva) manĝejo
kaĥeksio
→
malsaneca maldikiĝo, (malsaneca) malforteco, maldikeco kaj malforteco
kaĥekta
→
malsane maldik(eg)a, (malsane) malforta, maldika kaj malforta
kaĵoli
→
elflati, (pri)dorloti, ĉirkaŭflati, flatumi
kaki
→
feki
kakofonio
→
misharmonio, malbelsonaĵ/eco, sonaĉo
kakotrofio
→
misnutrado
kalcitri
→
kontraŭstar-(eg-)i
kalifo
~
ĥalifo
kaligrafi
→
belskribi
kalkeo
→
tradukprunto, trakopiaĵo
kalkuluso (en la korpo)
→
(organikdevena) ŝtoneto, korpoŝtono
kalmo
→
mara trankvilo
kalorifero
→
hejtilo
kalorimetrio
→
varmomezurado
kalorimetro
→
varmomezurilo
kalumeto
~
pacpipo
kamaboko
→
fiŝkuko
kamerao
→
filmilo, fotilo; (por la senluma kesteto en tia ilo) kamero
kamiono
~
ŝarĝaŭto
kampingo
→
tendaro, tendumejo
kampuso
→
universitata tereno
kamufli
→
kaŝmaski, kaŝvesti
kando [fun]
→
bombono, dolĉaĵo
kanelo [zam]
~
sulketo de disko
kanino
→
kojnodento
kanistro
→
ferskatolo, ladskatolo, fera ujo, benzinujo
kanoniero
→
pafilegŝipo, pafŝipo
kanonigi
→
deklari sankta, sanktuligi, sanktigi
kanonizi
→
deklari sankta, sanktuligi, sanktigi
kanono [1]
~
pafilego; (kiel muzikaĵo) ĉenkanto, rada kanto
kanpo
~
ĉina medicino
kantino [zam]
→
(laborista) manĝejo
kantono (ekster Svislando)
→
distrikto
kantrio (en muziko)
→
kamparana muziko
kanzono
→
(en la senco de 'kanto') kanto, kanteto, kantaĵo; (se uzata kun nuanco malsama al 'kanto') kantversaĵo, verskanto, melodia kanto
kaperi
→
(ĝenerale) forkapti, forrabi, forporti, forkonduki; (en malnova teĥnika senco) rajtigite pirati
kapilaro
~
hardika tubeto
kapotasto (en kord-muzikiloj)
~
movebla selo
kapsulo [fun]
~
pilolo
kaputa
→
rompita, difektita
kara (en la senco de 'multekosta')
→
multekosta
karakterizi [1]
~
montri/doni karakteron
karaktraro
→
signaro; (pri komputiloj) litertipo
karaktro
→
signo, skribsigno, preslitero
karburatoro
→
karburilo
kardi-
→
kor-
kardigano
→
trikjako
kardinala
→
(pri vokaloj/konsonantoj) baza; (ĝenerale pri ventoj, principoj, virtoj, ktp.) ĉefa, baza, fundamenta
kardinalo
→
(en matematiko) kvantonombro; (en lingvoscienco) kvanta nombrovorto, baza nombrovorto
kardino
→
pordohoko
kardio- (en kuracosciencaj vortoj)
→
kor-
kardiografo
~
korbataparato, korstriaparato, korspurilo, korregistrilo
kardiogramo
~
korbatlinio, korstrio, korspuro, korregistraĵo
kardiologio
~
kormedicino, korkuracado, korscienco, korstudo, korfako
kardiologo
~
korkuracisto, korfakulo, koristo
kardiopatio
~
kormalsano
kardiovaskula
→
korvaskula
kardivaskula
→
korvaskula
karenco
→
manko, malhavo, malsufiĉo; (laŭ la signifo de la germana Karenz) forpermeso
kargo
→
ŝarĝo (de varoj), transportataj varoj
karisma
→
hominflua
karolo
→
(kristnaska) kanto, religia festokanto
karoo (en kartoludo)
~
rombo, kvadrato
kartografio [2]
~
mapscienco, mapfarado
kartografo [7]
~
mapisto
kartuno
→
(se temas pri filmo) desegnofilmo, bildfilmo, bildrakonto, desegnita filmo; (se temas pri unuopa desegnaĵo) bildŝerco, ŝercbildo
kasacia
→
kortume nuliga
kasacii
→
kortume nuligi
kasacio
→
kortuma nuligo
kaseto
~
kasedo
kaskado (laŭ la senco)
→
akvofalo, serio
kastaneo
→
kaŝtanujo
kastrumo
→
roma tendaro
kasuleto
→
franca fazeolaĵo
kaŝmiro (kiam uzata por speco de lano)
→
kaŝmira lano
kataklismo
→
katastrofo, katastrofego
katakrezo
→
banaliĝinta metaforo
katarakto (pri akvofaloj)
→
akvofalego
katarso
→
puriĝo
kateto
→
orta latero, ĉeorta latero
katguto
~
ĥirurgia fadeno
kaŭ
→
kaj aŭ
kaŭstika
→
histodetrua, morda, brulvunda
kaŭstikizi
→
kaŭterizi
kavalkado [zam]
→
rajdpromenado
kazo
~
okazo; (en la senco de, ekzemple, konscienc-problemo) problemo; (en kuraca senco) individua malsano; (en jura senco) (juĝ)afero; (en la senco de studo de specimeno, case study) specimeno
kazuo
→
konsciencokazo
KD
~
lumdisko
kekso
→
biskvito, kuketo
kemio [8]
→
ĥemio [fun]
kep
→
kiel eble plej
kepre
→
kiel eble plej rapide
kero (en kartoludo)
~
koro
keroseno
→
lampa petrolo, jetmotora petrolo
kestrelo
→
turfalko
kiber-
→
reta, interreta, komputila
kidnapi
→
forrabi
kiki (pilkon aŭ simile en pilkaj k.s. ludoj)
→
piedbati
kilo [fun]
~
funda ŝiptrabo
kilo- (en scienco kaj teĥniko)
→
mil
kinejo
~
filmteatro
kinematiko
→
movoscienco
kineta energio
→
movenergio, moviĝeca energio
kinezo-
→
moviĝo
kinezopatio
→
veturmalsano
kinezoterapio
→
movkuracado, movkuracisto, movkuracisto
kino
~
filmarto; (pri kreskaĵo) kinkono [arĥ], kinkonŝelo [arĥ]
kirko
~
(kristana) preĝejo
kiromanciisto
→
manaŭguristo
kiromancio
→
manaŭgurado
kiroptero
→
vesperto
kirurgio
~
ĥirurgio, kuracado per operacio
kivo
~
kivifrukto
klaktivismo
→
klakaktivismo
klami
→
krii, aklami
klandestina
→
kaŝa, eksterleĝa
klano
→
(pri samtotemanoj, skotoj aŭ irlandanoj) gento; (en politiko) partieto, sekto
klaroskuro
→
lumkontrasto
klasifiki [3]
~
klasi, enklasigi
klaŭno [zam]
~
amuzisto, ridigisto, pajaco [zam]
klaŭzo (laŭ la kunteksto)
→
(specifkondiĉa)kontraktero, kontraktero, paragrafo, normo, ero de kontrakto, kondiĉo
klefo
→
muzika ŝlosilo
kleo
→
muzika ŝlosilo
klepsidro (laŭ la konkreta signifo)
→
akvohorloĝo, sablohorloĝo
kleptomanio
→
ŝtelmanio
kleptomano
→
ŝtelmaniulo
klerikala
→
ekleziisma, pastrisma
klerikalismo
→
ekleziismo, pastrismo
kleriko
→
pastro, ekleziulo
klifo
→
(marborda) krutaĵo, rokmuro
kliki (pri komputiloj)
→
alklaki, klaki
kliko
→
grupo; (en multaj okazoj) bando, grupaĉo, figrupo; (en la senco de unudirekta meĥanika blokilo) klinko
klimatizi
→
aerreguligi, malhejti
klimatizilo
→
aerreguligilo, malhejtilo
klimatologio
→
klimatoscienco
klipo
→
(pri film-arto) (film)peceto, filmeto, muzikfilm(et)o; (pri paperkuntenilo) paperkuntenilo, paperfiksilo
klivi
→
(laŭtavole) fendi, spliti, distavoligi
klostrofobio
→
enfermiĝangoro, (ne raca) timego pri fermitaj spacoj
klozeto
→
necesejo, necesseĝo, neceseja seĝo
klozoneo
→
ĉelemajlo
kluki (kokine)
~
bleki/kanti
knajpo [sla]
→
(germaneca) trinkejo
knali
→
eksplodi; (en la okazo de vipobato) klaki, pafbrui
knedliko
~
pastobulo
knedlo
~
pastobulo
knelo
~
fiŝ/viandbuleto
knufli
→
ĉirkaŭbrakumi, karesi
koalicio (inter partioj aŭ ŝtatoj)
→
interkonsento
koĉero
→
kaleŝisto, luveturigisto
KoDo
~
lumdisko
kofrujo
~
pakaĵujo
kogna
→
mensa, kona
kogna scienco
→
mensoscienco
kogni
→
ekkoni, rekoni, percepti, scii
kohorto (ĝenerale)
→
homamaso
koiti
→
seksumi
kojlo
~
dika intesto
kojono
→
testiko
kokeriki
~
(virkoke) bleki, kokbleki
kokri
→
(amrilate/sekse) malfideli/trompi/perfidi
koktajlo
→
koktelo
kolaciono
→
matenmanĝo, posttagmeza manĝeto
kolaĝo
→
(bilda/muzika) kungluaĵo
kolapso (laŭ la signifo en la frazo)
→
disfalo, nerva krizo, sveno
kolaziono
→
matenmanĝo, posttagmeza manĝeto
kolbo
→
pafiltenilo
kole- (en kuracosciencaj vortoj)
→
gal-
koleangiito
→
galangiinflamo, galangibrulumo
kolecisto
→
galveziko, galujo
koledoko
→
galdukto, galfluejo
kolegio (en la franca lerneja sistemo)
→
(unua) mezgrada lernejo
kolekcio
→
kolekto, kolektaĵo
koleo- (en kuracosciencaj vortoj)
→
galo
kolerika
→
(se temas pri kolero) kolerema; (laŭ la ĝenerala konduto, en psika signifo) impulsiĝema; (laŭ la antikva kuracado) galhumora
koliero
~
kolringo, kolĉeno, perlokolĉeno
kolirio
→
okulkuracilo
kolokvo
→
kunveno, diskutforumo
koloro (en kartoludo)
→
emblemo
koltro
→
plugila vertikala tranĉopeco, plugilsteveno
kolumno (en la senco de artikolo en ĵurnalo)
~
kolono, eseo, koloneseo, esekolono
koluzio
→
kontraŭleĝa/sekreta interkonsento
komasacio
→
terpeckunigo
komasocio
→
parcelunuigo
komentarii [fun]
~
komenti [9], prinoti, priparoli
komikso
→
bildrakonto, bildŝerco
komisiono [4]
~
komisiitaro
komitativo
→
kuneckazo
komocio
→
(cerbo)skuo/skuiĝo/ŝok(eg)o
kompakta disko
~
lumdisko
kompano
→
kamarado, kunulo, kunvivulo, samlaborulo
komparacio (en gramatiko)
~
(lingva) komparado
komplementa (ekster la gramatika kampo)
→
kompletiga
komplico
→
kunkrimanto, fihelpanto, samagulo, samfiulo
komplika
→
(en la senco de 'malsimpla') malsimpla, malfacila, malfacila; (Normale 'komplika' signifas rilata al 'komplikado') komplikita
komponanto (ekster la arta kampo)
→
konsistaĵo
komponento (ekster la arta kampo)
→
konsistaĵo
komponi
~
muzikverki
komponisto
~
muzikverkisto
kompoŝto (maturiĝanta)
→
humigataĵo, humigitaĵo
kompromiso (en la uzo de hispanlingvaj kaj portugallingvaj esperantistoj)
→
sindevigo, devo
kompromiti (en la uzo de hispanlingvaj esperantistoj)
→
sin devigi
kompunda
→
kunigita, duparta, plurparta
komputatoro
→
komputilo
komputero
→
komputilo
komputiko
→
komputado, komputscienco
komputoro
→
komputilo
komtango
→
korea ostobuljono
komunikacio (laŭ la kunteksto)
→
komunikado, komunikaĵo
konatulo
→
konato
koncedi [8]
~
allasi, konsenti, pravigi, deklari prava/e
koncentra
→
samcentra
konĉerto
→
koncerto
kondimento
→
gustaĵo
konfederacio [2]
→
konfedero
konfesi [fun]
~
partopreni
konfesio
→
(kristana) religio
konfirmacio (kristana religio)
→
(kredo)konfirmo
konfronti
→
(en jura senco) kontraŭmeti; (en aliaj kuntekstoj laŭ la senco) kompari, interalfronti, fronti sin
kongrui
~
(pri komputiloj) kunfunkcii; (en aliaj fakoj) samdimensii, samformi
konjugi (uzebla nur en senco gramatika)
→
konjugacii
konjunkcio
~
ligvorto
konkludi (en la senco "fini")
→
fini
konkubino (aldona edzino en la antikveco)
→
kromedzino, kromvirino, kvazaŭedzo
konkubo (needziĝinta kunloĝanto en la nuntempo)
→
kunulo, vivkunulo
konkurenco [3]
~
(komerca) konkurado
konosamento
→
ŝarĝatesto, kvitanco
konotacio
→
kunsignifo
konsenso
→
interkonsento, aprobo
konservativa [3]
~
konservema, konservisma
konsilio
→
konsilantaro, konsilistaro
konsistenco
→
kohereco
konsomeo
→
buljono
konsonanco
→
samsoneco, sonakordo
konsorcio
→
(firma-) asociiĝo
konstelacio [zam]
→
stelgrupo, kunstelaro
konstipi
→
mallaksigi
konstipiĝi
→
mallaksi
konstitui
→
konsistigi, starigi
konstrikti
→
mallarĝiĝi
konstruktiva
→
konstrua, progresiga, helpa
kontaĝi
→
infekti, transdoni malsanon
kontanta [fun]
~
monbileta, monera, per monbiletoj, per moneroj
konteksto
→
kunteksto
kontempli
→
medite konsider(ad)i, admire/ravite rigardi
kontenero
~
transportujo
kontesti
→
diskute malakcepti, rifuzi, malkonsenti
kontingenca
→
eventuala
kontingenti
→
fiksi limon, limigi
kontingentigi
→
fiksi limon, limigi
kontingento (laŭ la kunteksto)
→
kvanto, parto
kontralto [1]
~
aldo
kontreo (en muziko)
→
tradicia usona muziko
kontribucio [3]
~
militkompenso
kontroli [fun]
→
regi, direkti
kontumaco (en juĝejoj)
→
malĉeesto, neapero, nesinprezento
konuklo
→
ŝpinbastono
konvaleski
→
resaniĝ-(ad)-i
konvekcio
→
kunfluado, suprenvento, alsupra vento, supreniranta varma aero
konvekti
→
kunfluigi
konverĝi [zam]
→
(al)kuniri, kunflui, kuniĝi, kunceli, strebi kuniĝi
konversacii [3]
~
interparoli
konversi
~
interparoli
konverti (en nereligia senco)
→
transformi, transigi, transkodigi
konvikti
→
konstati (ies) kulpon
konzerno
→
(firma-) kuniĝo, (firma-) unuiĝo
kooperi
→
kunlabori
koopti
~
alelekti, enelekti
koordini
→
kunordigi
kopulacii
→
seksumi
kopuli
→
amori, seksumi
korako
→
granda korvo, korvego
koramikino (en la senco de amikino, kun kiu oni havas amajn, eble ankaŭ seksajn, rilatojn)
→
amamikino, amatino
koramiko
~
amamiko, amato
kordurojo
→
riphava veluro, ripveluro
koregrafio
→
dancaranĝado, danckomponado
koregrafo
→
dancaranĝisto, danckomponisto
korekta
→
ĝusta, senerara
koreografio
→
dancaranĝo, danckompono
koreografo
→
dancaranĝisto, danckomponisto
korespondi [fun]
→
kunliga, koincida, plua
koridoro
~
irejo
korinfarkto
~
koratako
korizo
→
nazkataro
korodi
→
forronĝi, acidrustigi
korolario [zam]
→
postaserto
korono
→
suna krono, sunkrono
korozo
→
vegetaĵa eburo, vegetaĵa eburo
korporacio [fun]
→
akcia societo, firmao, kompanio
korpulenta
→
dikventra, grandkorpa, dikkorpa
korpusklo
→
korpeto, partiklo, ero
korpuso
→
(en la senco de kolekto de lingvaj materialoj) tekstaro; (kiam temas pri parollingvaj materialoj) parolkolekto
korsako
→
tatara vulpo
korteza
→
korteguma, kortegeca, afabla, trobadora
korupti
~
subaĉeti
koruso
→
ĥoro
kosmografio
→
universopriskribo
kosmologio [8]
~
universoscienco, kosmoscienco
kosmologo
→
kosmosciencisto
kosmonaŭtiko
→
kosmovojaĝado, kosmovojaĝscienco
kosmonaŭto
~
kosmovojaĝisto, spaciranto
kosmopolita
→
tutmonda, tutmondeca, mondcivitana
koŝmaro
→
premsonĝo, sonĝaĉo, timiga sonĝo, terursonĝo, missonĝo
Kotdivuaro
→
EburBordo
koterio
→
premgrupo, fikunularo
kovarda
→
malkuraĝa, malnobla
kozo
→
(se materia) aĵo; (se spirita, abstrakta) afero
krabli
→
mallerte marŝi
kralo
→
bestokorto, bestejo
krapfeno
→
dolĉa fritbulo
kraŝi
→
frakasiĝi
kraŭlo
→
rampado
kreivo
→
kreopovo, kreemo
kremacii
~
cindrigi
kremo (en la senco de haŭtŝmiraĵo)
~
(haŭt)ŝmiraĵo
krenelo
→
murdento
kreolo (kiel lingvo)
~
kreola lingvo
krepiti
→
kraketi
krescenta bulko
→
lunarka bulko
krescento
→
lunarkaĵo, lunarko
krespo
→
patkuko
krevi (en la senco morti)
→
morti
krifo
→
ungego
kriminala [fun]
~
krima, prikrima
kriminologio
→
krimstudo, krimscienco
krino (se temas pri ŝtofo)
→
rubando, harego
krio-
→
frost-, frostiĝ-
kriometrio
→
frostiĝmezurado
kripo
→
trogo [fun], kradmanĝujo, staltrogo; (se temas pri kristnaska sceno) kristnaska sceno
kripta
→
sekrete konvencia, ĉifrita
kripto (laŭ la kunteksto) [2]
→
subpreĝeja tombejo, subtera kapelo/preĝej(et)o
kripto- (en scienco kaj teĥniko)
→
kaŝita
kriptografio
→
ĉifrteĥniko/teĥnikaro/skribĉifrado
kriptologio
→
ĉifroscienco
kriptonimo
→
kaŝnomo
krisolo
→
fandvazo
kristalografio
→
kristalscienco
kristalografo
→
kristalsciencisto
kristanismo
~
kristismo
krita
→
(en fiziko) sojla, lima; (se enestas ideo pri danĝero) kriza
kritika (pri transiraj statoj)
→
sojla, lima, kriza
kriulo (se uzata en ĝenerala senco kiel kreola lingvo)
→
kreola lingvo
krizolito
→
(ĝenerale) orŝtono, gemo; (kiel mineralo) oliveno; (kiel juvelo) peridoto
kroĉo
~
okona noto
kroki
→
skizi
krokizi
→
skizi
krokodili [sla]
~
paroli nacilingve
kromatoforo
→
pigmentĉelo, pigmentoĉelo, pigmenta ĉelo, kolorĉelo
kromio (ĥemia elemento)
→
ĥromo
kromo (ĥemia elemento)
→
ĥromo
kronika [zam]
→
longedaŭra
kroniko [fun]
→
kolumno, artikolo
kronologia
→
laŭtempa
kronologie
→
laŭtempe
kronologio [2]
~
epokscienco, scienco de/pri datdifino
kronometri [2]
→
tempomezuri; (pri horloĝeto) klikhorloĝi
kronometrio
→
tempomezuro, tempomezurado, tempomezurarto; (pri horloĝeto) klikhorloĝado
kronometro [2]
→
tempomezurilo; (pri horloĝeto) klikhorloĝo
krozo
~
ŝipvojaĝo
kruasano
~
lunarka bulko
krucifikso (laŭ la kunteksto) [1]
→
krucumito, krucumitobildo, kruco
ksantoforo
→
flavpigmentĉelo, flavpigmentoĉelo, flavpigmenta ĉelo
ksenofobio
→
fremdulmalamego
ksenofobo
→
fremdulmalamanto
ksilografio
→
lignogravuraĵo
ksilografo
→
lignogravuristo
kuloto
→
pantaloneto
kulta (en la senco de 'klera')
→
klera
kultivaro
→
kultivformo
kulturi (en la senco de laborado de la tero)
→
kultivi
kupreso
→
cipreso
kurento
→
elektro, elektrofluo
kurfo
→
elirmalpermeso, deviga hejmrestado, hejmrestigo
kurio (vatikana)
→
administrantaro/registaro
kurlingo
→
glitŝtonludo
kurorto
→
kuracloko, feriloko, ripozloko
kurso [1]
→
vojplano, vojlinio; (referenca prezo de valorpaperoj, valutoj aŭ varoj aŭ relativa valoro de valutoj) kurzo
kursoro
→
montrilo, indikilo
kurta
→
mallonga
kurta cirkvito
→
fuŝkontakto, mallonga cirkvito, tuŝkontakto
kurtaĝo
→
makleraĵo [fun]
kusineto
→
glitlagro, akstubo
kuspi
~
kontraŭfaldi, kontraŭkaresi
kustardo
→
dolĉa saŭco, ova dolĉaĵo
kuto
→
(en la signifo de ŝtofa vesto portata sur la kiraso) surkirasa vesto; (en la senco de fera, maŝa kiraso) maŝkiraso
kvadraturo [2]
~
kvadratigo, ortigo
kvadriplegio
→
kvarmembra paralizo
kvaki
~
(rane) bleki
kvalifiki
→
konsideri, taksi, estimi
kvarterono
→
kvaronnigrulo
kvarteto [zam]
~
kvaropo, kvaro; (en la senco de verko por kvar) kvaropaĵo
kvarto (en muziko)
~
kvara intervalo
kvazaro
→
kvazaŭstelo
kvecalo
→
kecalo
kver- (en teĥnikaj esprimoj)
→
transversa
kveri
→
(kolombe) bleki/kanti, kolombumi
kvesti (ĝenerale por religigaj celoj)
→
kolekti (monon aŭ aĵojn)
kviki
→
(muse) bleki
kvinto (en muziko)
~
kvina intervalo
kvoto (laŭ la kunteksto)
→
procentaĵo, kvanto
l' (krom en poemoj estas preferinde ne elizii la finan vokalon, kion oni neniam faras en la parolata lingvo)
→
la
labelo (laŭ la kunteksto)
→
kvalitmarko
labialo
→
lipa konsonanto, lipsono
labio (laŭ la kunteksto)
→
lipo, vagina lipo, flora lipo
labiodentalo
→
lipodenta sono
laĉo [fun]
~
ŝuligilo, ŝuŝnureto
lagero
→
(hom)koncentrejo, (hom)mortigejo
lakona
→
malmultvorta
lakrico
→
glicirizaĵo
laktato
~
salo de lakta acido
lakuno
→
malplenaĵo, mankoloko, manko
lamo
→
(tibeta monaĥo) lamao; (sudamerika besto) ljamo
lancini
→
ade ekdolori
lanĉi [9]
~
(komence) enuzigi, iniciati, komenci, surmerkatigi, ekfunkciigi, ekkonatigi, ekfamigi
langvoro
→
malviglo, (dolĉa) melankolio, palo, senforteco
lanolino
→
langraso
lanta
→
malrapida
lapiso [2]
~
arĝenta nitrato
laringalo
→
glota konsonanto
laringito
→
laringbrulumo, laringinflamo
lasciva
→
voluptema
latenta
→
neaktiva
latero [4]
~
flanko [fun]
latifundio
→
bienego
latino (en la senco de lingvo)
→
latina lingvo
latiso
→
krado
latrino [zam]
→
necesejo
latrono
→
ŝtelisto, ŝtelistego
laŭdneso (en muziko)
→
laŭteco
laŭtlegi (en la senco de 'voĉe legi)
~
voĉlegi
lavabo
→
lavkuvo, lavopelvo, lavujo
lavro (en ortodoksa religio)
~
monaĥejo
lazo
→
kaptoŝnuro, maŝoŝnuro
lazurito
→
lazurŝtono
lefta
→
politike maldekstra
legacio
→
diplomata misio; (en la senco de 'legaco') heredaĵo
legaco
→
heredaĵo al aparta persono
legala
→
laŭleĝa
legitima [3]
→
laŭrajta
leĝera
→
malpeza, malserioza, senprudenta
lekcii
~
prelegi (en universitato)
lekciisto
~
universitata instruisto
lekcio
~
(universitata) prelego
leksikografia
→
vortarscienco
leksikografio
→
vortarfarado
leksikografo
→
vortaristo
leksikologio
→
vortscienco
leksikologo
→
vortesploristo, vortstudanto
leksikono [fun]
~
vortaro, teĥnika/faka terminaro, terminaro
lekto
→
manĝolito
lektoro
~
universitata instruisto
lemo (en matematiko)
→
subaserto
leno (parto de strato, ŝoseo au aŭtovojo)
→
koridoro, vojo
leontodo [fun]
~
buterfloro (de la diablo) [zam]
letala
→
mortiga
leŭkoforo
→
blankpigmentĉelo, blankpigmentoĉelo, blankpigmenta ĉelo
leŭkojo
→
levkojo
levanteno
→
mezorientano
levanto
→
mezoriento
levitacio
→
leviĝo, sinlevado, ŝvebado
levrelo
→
dorlotleporhundeto
lezi (laŭ la signifo en la unuopa okazo)
→
rompi, difekti, malobei, malplenumi, malrespekti, vundi
liberala [2]
~
klera, klerula; (pri profesio) neteĥnika; (pri eduko) (ĝenerale)kleriga
librotenado
~
kontado
librotenanto
~
kontisto
librotenisto
~
kontisto
licenco [8]
→
permesilo
liceo (ATENTU: temas pri nomo, kiu indikas malsamajn lernejojn en malsamaj landoj. Se tio estas necesa, esploru pri ĉiu unuopa lando)
~
meza lernejo
lici
→
esti permesata
lidero
→
gvidanto
lifa
→
maldekstra
liki
~
tralasi likvaĵon
likva
~
fluida [fun]
likvaĵo
~
fluidaĵo
likvido (en lingvoscienco)
→
flua konsonanto
likvo [8]
~
fluidaĵo
lila
→
helviola, helmalva, siringokolora
liliputa [zam]
→
nana, eta
limeso (en matematiko)
→
limvaloro, limo
limnologio
→
scienco pri enkontinentaj akvejoj, akvejoscienco
linda
→
beleta
lineara (en matematiko)
~
linia
lineo
→
kondukilo de elektro aŭ telefona signalo
lingamo (en hindisma religio ankaŭ religia simbolo)
→
(sankta) peniso
lingvafrankao (en la ĝenerala senco de "interlingvo")
→
interlingvo
lingviko
→
lingvoscienco, lingvostudo
lingvistiko
~
lingvoscienco
linko (en la senco de reta kunligo)
→
ligo, ligilo, ligadreso, kunligo
lirli
→
milde flustri
literatoro
→
verkisto
litiazo
→
galŝtono, renŝtono, ŝtonetoj en la korpo, ŝtonmalsano
litografi [1]
~
ŝtonpresado
litografio [8]
~
ŝtonpresarto
litosfero
→
rokosfero (tergloba)
litoto
→
nea maltroigo
liva
→
maldekstra
livida
→
pale blanketa
lizi
→
pruntaĉeti/pruntvendi, luaĉeti/luvendi
lizingo
→
luaĉeto/luvendo
lobiado
→
(politika) premado, (premgrupa) influado
lobii
→
(politike) prem(ad)i, (premgrupe) influ(ad)i, gruppremi
lobio
→
premgrupo, influgrupo
logogramo
→
vort(er)osigno
logoo
→
emblemo, marko, firmaa signo, vara signo, firmaa emblemo, vara emblemo
logopedo
→
logopediisto
logotipo
→
emblemo
loĝistiko
~
provizarto, provizado
lokalizi
→
lokumi, loktrovi, lokdetermini, trovi lokon de
lokalo
→
ejo
lokaŭto
→
(trudita) laborhaltigo
lokio
→
postnaska elfluo
lokŝo
→
terpoma patkuko
lokucio
→
dirmaniero, esprimo
lombardo
→
garantiprunto
lontana
→
malproksima
loza
~
larĝa, malpremata
lozanĝo
→
pastelo, fandpilolo
LPG
→
petrolgaso
lucida
→
klarpensa, komprenkapabla, klara, klarmensa
luĝo
→
glitveturil(et)o, sled(et)o
lukri
→
gajni, perlabori (monon), supergajni, elgajni
luksacio
→
elartikiĝo [zam], ostodifektiĝo
Luksemburgio
→
Luksemburgo, la lando Luksemburgo
lukti [2]
~
batali
lumbago
→
lumbodoloro
lumbalgio
→
lumbodoloro
lunĉo
→
tagmanĝo, tagmanĝeto, intermanĝeto
lupeo
→
grandiga lenso, grandigilo
lustracio
→
purigo per ofero, oferado, purigo; (de homoj apartenantaj al nedezirata partio) politika forigo
maato
→
ŝipa suboficiro
maceri
→
solvi, trempsolvi
maĉeto (branĉa)
→
tranĉilego
maĉo (en la senco de sporta ludo)
→
ludo, konkurso, renkonto, duopa ludo
madono [1]
~
dipatrino, sankta patrino; (pri pentraĵoj) dipatrinbildo, virgulinbildo
magazino
→
revuo
magistrato [zam]
→
urba konsilantaro
magnetizi
→
(fiziksence) magnetigi; (figurasence) magneti, magnetece altiri
magnetofono
→
surbendigilo, bendoregistrilo, sonbendilo
magnitudo
→
(en astroscienco) heleco; (en tertremscienco) tertremforteco, Riĥtergrado
magra
→
maldika, malgrasa, malabunda
mahometano
→
islamano
Mahometo
→
Muhamado
maieŭtiko
→
demanda metodo por trovi la veron, esplormetodo, debatmetodo, sokrata metodo
majlo
→
retmesaĝo
majo
~
la 5a monato
majordomo
→
ĉefservisto
majoritato
→
plimulto; (kvanto da homoj) plio; (rilate al aĝo) plenaĝeco
majusklo [9]
~
ĉeflitero, grandlitero
maĵora (ĝenerale)
→
pli granda, pli grava
maĵora tonalo
→
larĝa tonkombino
maĵorio
→
plimulto
maĵoritato
→
plenkreskeco
maketo
→
modelo, etmodelo, modelaĵo
makiso
→
(mediteranea) arbustaro
makleri
~
peri, perante vendi
makro-
→
eg-, ega, grand-, granda, grandskala
makrocefalo [zam]
→
ambrobaleno
makroskopa
→
okulvidebla, granda
maksi-
→
eg-, ega, grand-, granda, grandega
maksimo [3]
→
sentenco [fun]
maksimumo [3]
~
plejo
maleo
→
(ligna) martelo, martelosto
malferma (ofte laŭsence)
→
malfermita
malfinia
→
senfina
malfinio
→
senfineco
malfluso
→
refluo, malfluo
maligna
→
malbona
maljam
~
ne antaŭ, ne pli frue ol, nur
maltiom (en la senco de 'tiom malmulte')
→
tiom malmulte
malversacio
→
senrajta alproprigo
mamografio
→
mamobildigo, mamobildo
manaĝero
→
direktanto, direktisto, direktoro, estro, organizanto, administranto, mastrumanto
manaĝi
→
direkti, administri, mastrumi, estri
manaĝmanto
→
direktado, estrado, gvidado, estraro, direktistaro, administrado, mastrumado
mandato (en la senco de periodo)
→
mandatperiodo
mandiblo
→
malsupra makzelo
mandorlo
→
(migdalforma) glorkrono
mangao
→
(japana) bildrakonto, (japana) bildstrio
manikuri
→
manflegi
manometro
→
premmezurilo
mantro
~
sankta formulo, formulripetado
marabuto (en la senco de 'sanktejo')
→
marabutejo
marasmo [2]
~
(en kuracado) subnutrado, konsumiĝo; (metafore, laŭ la kuteksto) stagno, ĥaoso, senaktiveco
marfrukto
~
(manĝebla, nefiŝa) marbesteto, maraĵo
marini
~
trempi
marisko
→
(manĝebla, nefiŝa) marbesteto, marfrukto, maraĵo
marketingo
→
surmerkatigo, merkatesploro
marketo
→
merkato
marmito
→
kuirpoto
marono
→
(manĝebla) kaŝtano
maroto
→
ŝatokupo, amata ĉevaleto; (por redoni la signifon de la germana 'Marotte') manieto
marsko
→
ŝlimebenaĵo
martirologo
→
martirolisto, martirolibro
marto
~
la 3a monato
masakri
→
amasbuĉi, amasmurdi
masiva [fun]
~
solida, densa
masklo
→
viro, virseksulo, virbesto
maskoto
→
(en la senco de bonŝanc-alportanto) (ula/besta) talismano; (en la senco de ulo aŭ besto en emblemo) emblemulo, emblembesto
matadoro
~
bovbatalisto, bovmortigisto
matĉo (en la senco de sporta ludo)
→
ludo, konkurso, renkonto, duopa ludo
matineo
→
matena aŭ posttagmeza prezentado/prezentaĵo, tagprezento
matriarka (en esprimoj kiel 'matriarka socio')
~
incentra, virincentra, inrega
matrimonio
→
geedzeco, geedziĝo, kunedzeco, kunedziĝo, kunedzineco, kunedziniĝo
matrono
→
edziniĝinta virino, matura virino, grava virino, respektinda virino
matroso
→
maristo, armea maristo
matutino
→
unua matena diservo
mava
→
malbona
mazuto
~
hejtpetrolo
meandro
→
(river)kurb(iĝ)o
media (en la senco 'rilatanta al informiloj')
→
komunikila, informila
mediaciisto (en la eŭropaj instancoj)
→
peristo
mediato
→
(amas)komunikilo, (amas)informilo
mediatoro (en la eŭropaj instancoj)
→
peristo
medicino [1]
~
kuracado [fun], kuracoscienco, sanoscienco
medikamento [2]
~
kuracilo, medicinaĵo, sanigilo
medo
→
mielvino, mielakvo
Mefisto (se uzata en la ĝenerala senco de 'diablo')
~
diablo
Mefistofelo (se uzata en la ĝenerala senco de 'diablo')
~
diablo
mega-
→
(en scienco kaj teĥniko) miliono, ega, bela; (en komun-uzaj vortoj) granda
megalomanio
→
gigantomanio
meharo
→
kurdromedaro
meĥanizi
→
maŝinigi
meki
→
(kapre) bleki
mekko
→
mekao
melan- (en kuracosciencaj vortoj)
→
melanin-
melaninismo
→
melaninismo
melano- (en kuracosciencaj vortoj)
→
melanino
melanoforo
→
nigra pigmentĉelo, nigra pigmentoĉelo, nigra pigmenta ĉelo
melomanio
→
muzikemo
memuaro
→
eseo, memoraĵaro
men
→
malpli
menaĝerio
→
bestejo
meneĝmento
→
mastrumado, direktado, estrado, gvidado, estraro, direktistaro
menstruo [9]
~
monataĵo [zam], monatelfluo
menŝo [sla]
→
ĝenulo; (se uzata admire) ruzulo
mentaleco
→
pensmaniero
mentoro [2]
~
konsilanto
menuvero
→
sciurofelo, sciurfelo
merdo
→
fekaĵo
meretrico
→
prostituitino, publikulino
mergi
→
tuttrempi, enakvigi
meritokratio
~
merittaksado, meritulrego
merizo [fun]
~
dolĉa ĉerizo
merkatiko
→
merkatesploro/scienco
meronimo
→
vorto por parto de io, partovorto
meso (ne validas la malo: diservo ne ĉiam estas meso)
~
diservo
mestizo
→
duonindiano
meta-
→
trans-
metafazo
→
mezfazo
metafonio
→
vokalŝanĝo
meteo
→
vetero
meteobulteno
→
veterobulteno
meteologio
→
veteroscienco
meteologo
→
vetersciencisto
meteorologio
→
veteroscienco
meteorologo [7]
~
veterosciencisto
meteostacio
→
veterstacio
metodiko
→
metodoscienco
metodologio
→
metodaro, metodsistemo, metodscienco
metonimio (ekzemple: 'La kongreso' por 'La kongresanoj')
→
signifoŝovo, alisignifigo, signiftransigo, (representa) vortinterŝanĝo
metrio (en la senco de mezuro)
→
mezuro
metro- (en scienco kaj teĥniko)
→
mezur-
metrologio (laŭ la kunteksto)
→
mezurscienco, mezurteĥnik(ar)o
metroo
→
urba fervojo
metropoliteno
→
urba fervojo, subvagonaro
metropolo [2]
→
ĉefurbo; (en la senco de granda urbo) ĉefa urbo
mi- (en kuracosciencaj vortoj)
→
muskol-
miasmo [1]
~
malsaniga odoraĉo
miaŭi
~
(kate) bleki
miceto
→
fungo
mido
→
tagmezo
mielmonato
~
postedziĝa monato
miito (en kuracosciencaj vortoj)
→
muskolbrulumo, muskolinflamo
mikado [zam]
→
japana imperiestro
mikologio
→
fungoscienco, fungostudo
mikoto
→
fungo
mikro-
→
et-, eta, malgranda, malgrandskala
mikrobiologio
→
mikrobscienco
mikrobologio
→
mikroboscienco
mikroĉipo
→
integra cirkvito, ico
mikrokosmo
→
mondeto, etmondo, malgranda mondo
mikroonda forno
~
(et)onda forno, ondo forno, tujvarmigilo
mikroondo
~
etondo
mikroorganismo
→
mikrobo [2]
mikrorakonto
→
eta rakonto, malgranda rakonto
mikrotomo
→
maldiktranĉa aparato
miksi [fun]
~
kunigi
mikspoto
~
(en la kuireja signifo) miksitaj manĝaĵojn kunkuiritaj, potmiksaĵo; (en figura senco) hazarda miksaĵo
milda
~
malakra
milenariismo
→
jarmilismo
mileniismo
→
jarmilismo
milenio
→
jarmilo
mili- (en scienco kaj teĥniko)
→
milono
militarismo
→
militemismo
militaristo
→
militemisto
mimi
→
pantomimi [1]
mimiko [1]
~
pantomimo [1]
mimo
→
pantomimisto [1]
minca
→
maldika
minestrono
→
(itala) legomsupo
mini-
→
-et-
minimumo [3]
~
malplejo
ministerio
~
ministrejo, ministraro
minjona
→
beleta, ĉarmeta; (pri infanoj, junuloj) afableta; (figure pri lokoj) agrableta
minjono
→
(et)belul(in)o, ĉarm(et)ul(in)o
minora (ĝenerale)
→
malpli grava, malpli granda, malpli ĉefa
minoritato
~
(ekzemple da homoj) malplimulto; (pri aĝo) neplenaĝeco
minuskla (ekster la litera kampo)
→
eta, malgranda
minusklo [9]
~
malgrandlitero, etlitero, malĉeflitero
minutatoro
→
tempumŝalilo
mio- (en kuracosciencaj vortoj)
→
muskolo
mioglobino
→
muskolglobino
miokardio
→
kormuskolo
miologio
→
muskolscienco, muskolkuracado, muskolmedicino, muskolfako
miologo
→
muskolkuracisto, muskolisto
miozoto
→
neforgesumino
miriapodo
→
milpiedulo
miringo
→
aŭdmembrano
misogeno
→
(vir)inmalamanto, inmalestimanto
mitingo
→
(politika) amaskunveno, renkontiĝo
mitralo (en la senco de 'pafilo')
→
maŝinpafilo
mizantropo
→
hommalamulo, hommalamanto
mizerikordo
→
favorkoreco; (kiel faka vorto, religia) pardonemo, kompatemo, korfavoro
mizogino
→
(vir)inmalamanto, inmalestimanto
mjelo
~
spina medolo
mnemoniko [zam]
→
memorarto
mobila telefono
→
poŝtelefono
mobilo
→
(kiel artaĵo) pendartaĵo, pendolaro; (kiel amuzilo por beboj) (beba)pendludilo/pendolaro
mocio
→
(oficiala) propono, (oficiala) postulo
moderatoro
→
(en atomkernenergia elektrofarejo) moderigaĵo; (en retaj listoj aŭ forumoj) mastrumanto, administranto
modli
→
modeli, formi, formumi
mojosa [sla]
~
modernjunstila, laŭmoda, bonega, malaĉa, ŝatindega, bonuma
mokaseno
→
felŝuo
mokedo
→
plenplanka tapiŝo
molaro
→
maĉdento, mueldento
molesti
→
ĝeni
mondialismo
→
tutmondismo
monismo (en filozofio, religio)
→
unuismo
monitori
→
kontroladi je distanco, fora kontrolilo
monitoro
→
ekrano
mono-
→
unu-
monogamio
→
unugeedziĝa sistemo
monogramo [2]
~
komenclitera emblemo
monokromata
→
unukolora
monoksido
~
unuoksido
monokulturo
→
maldiversa kultivado, unukultivado, unueckultivado, unuspeca kultivado
monolatrio
→
unuidolismo
monologo [1]
~
(teatra) solparolado
monoteismo
~
unudiismo, soldiismo
monoteisto
~
unudiisto, soldiisto
monotona
~
unutona
mopedo
→
(malgranda) motorbiciklo
moratorio
→
prokrasto
morbo
→
malsano
morfemiko
→
(vort)formoscienco, vortelementscienco, scienco de la vortelementoj
morfemo
→
vortelemento
morfologio
→
formo, formoscienco, vortelementscienco, scienco de la vortelementoj
morfomanio
→
morfinomanio
morna
→
preme malĝojiga, malhela korprema
moroza
→
malgaja
morta (en la okazo de io jam antaŭe mortinta)
→
senviva, mortinta, malviva
morta angulo
→
nevidebla
morta litero
~
senefika, vana, senrezulta afero
mortala
→
mortodeva
mortalo
→
mortodevulo, mortonto, mortemulo
mortosalto
~
cirklosalto
moskatelo (vidu ankaŭ ĉe "muskatelo")
→
muskatvino
moskeo
~
(islama) preĝejo
moskito [8]
→
kulo
moslemo
→
islamano
motivigi
→
konvinki, instigi, inspiri, emigi
motivo (en muziko)
→
muzika temero
moto [zam]
→
devizo
motokroso
→
ĉiatereno motorveturado
motorciklo
~
motorbiciklo
motuo
→
la motua lingvo
movimento
~
parto, muzikĉapitro, muzikverkoparto
muari
→
briligi
mucida
→
ŝimodora, ŝimgusta
muestro
→
(statistika) elprenaĵo
muĝi
~
(bove) bleki
mukozo
→
mukmembrano
mulato
~
duonblankulo, duonnigra homo, miksrasulo
multipliki [8]
→
obligi
mungi
→
nazblovi, nazpurigi
municipo (laŭ la signifo)
→
urbo, urbeto
muskatelo
→
moskatelo
muskovito
→
nigra glimo
muslima
→
islama
mutili
→
stumpigi, kripligi, misformi, difekti, amputi
mutuala
→
interhelpa, interasekura
mutualismo
→
interhelpado, interasekurismo
muzikalo
→
muzikteatraĵo, muzika komedio
muzo [1]
~
inspirantino
muzulmano
→
islamano
na (povas simple esti forlasita aŭ anstataŭigita per -n, -on aŭ je; ekz.: mi studis Chomsky/Chomsky-n/Chomsky-on/je Chomsky)
→
-on, je, -n
nabo
→
radcentro, centro
nadlo [8]
~
(kompas)montrilo, indikilo, pikilo
nafto [1]
~
natura petrolo
najado
→
rivera aŭ fonta nimfo.
najlizi
→
alnajli, najlumi
nano- (en scienco kaj teĥniko)
→
miliardono
narkomano
→
drogulo, drogmaniulo
natalitato
→
naskokvanto, naskemo, naskorilatumo
naturalizi
→
(pri leĝo) ŝtatanigi; (pri kulturaĵo) normaligi
naturismo (en la senco de nudismo en la naturo)
~
nudismo
naŭno (en muziko)
~
naŭa intervalo, naŭto
navajo
→
navaho
naveda servo
→
irreira servo, prameca servo
navedo
~
glitbobeno
navigacio [3]
~
ŝipirado
navigi
→
(en la senco de ŝip-vojaĝado) ŝipveturi, ŝipi; (en la senco de trovado de la pozicio) poziciumi, pozicitrovi; (en la senco de esplorado tra la reto) esplori, retesplori
navigilo
→
navigaciilo
navo [1]
→
ŝipo
nazala
→
naza
nazalo
→
naza konsonanto
necesabo
→
neceseja (sid)kuvo
nefometro
→
nubmezurado, densecomezurado
nefr- (en kuracosciencaj vortoj)
→
ren-
nefra
→
rena
nefrektomio
→
renoforigo
nefrito
→
renbrulumo, reninflamo
nefro- (en kuracosciencaj vortoj)
→
reno
nefrologio
→
renomedicino, renofako, renoscienco, renokuracado
nefrologo
→
renkuracisto, renisto
nefrono
→
renounuo
nefropatio
→
renproblemo, rendoloro, renmalsano
nefrozo
→
rena malsano
negacio
→
neado, nea vorto
negativa [2]
~
minusa
negi
→
nei
neglekti [8]
~
ne zorgi [fun], malzorgi
negockarto
~
vizitkarto
negreto
→
nigruleto
negro [1]
→
nigr(ahaŭt)ulo
nekrologo [3]
~
mortraporto, mortanonco, mortinformo
nekromancio
→
mediumado, mort(int)sorĉado, fantomaŭgurado
neksta
→
sekva, posta
nelge
→
antaŭ nelonge
nen
→
neniel
neo- (en scienco kaj teĥniko)
→
nov-
neofrono
→
kadavrogrifo
neolitiko
→
novŝtonepoko
neologismo [2]
~
nova radiko, nova vorto, nova formo, fremda vorto
nepotismo [2]
~
parencismo
nereido
→
mara nimfo
nervoziĝi [8]
~
iĝi nerva, nerviĝi
netransitiva (verbo) [2]
~
netransira
netto [zam]
→
neto, neta pezo
neŭr- (en kuracosciencaj vortoj)
→
nerv-
neŭralgio
→
nervodoloro
neŭrito
→
nervinflamo, nervbrulumo
neŭro- (en kuracosciencaj vortoj)
→
nervo
neŭrologio
→
nervomedicino, nervokuracado
neŭrologo
→
nervokuracisto, nervisto
nihilismo [2]
→
neniismo, nenioismo
nihilisto [2]
→
neniisto, nenioisto
nikotiano (pri la tabakplanto)
→
tabak(plant)o
niksino
→
akvofeino
nimbo
→
glorkrono
nimfomanio
→
ina amormanio
nito
→
rebatnajlo
nitrogeno
~
azoto [fun]
noci
→
malutili
nocio
→
koncepto, ideo, sciaĵo
noko
→
(kuirita) pasto/terpombuleto
nomenklaturiko
→
scienco pri nomaroj
nomenklaturo
→
nomaro
nomoteto
→
leĝdonanto
Nordio
→
Nordlandoj
norena
→
malnovskandinava (lingvo), pranordlanda
normalo
→
ortanto
nostalgio [1]
~
hejmveo, hejmsopiro
notico
→
(mallonga) novaĵo, sciigo
notora
→
fama, konata
novembro [fun]
~
la 11a monato
novico [fun]
~
monaĥiĝonto; (ĝenerale) novulo, senspertulo
nukleo
→
kerno; (fizike) atomkerno; (biologie) ĉelkerno
numeralo
→
nombrovorto
numeratoro
→
dividato
nupto
→
geedziĝo, kunedziĝo, kunedziniĝo
o kej
→
en ordo, enorde, jes, ĝuste
obeza
→
trodika, dikega, superpeza
objektivo
→
celo
obĵeti
→
kontraŭdiri, kontraŭi, tameni
oblato [fun]
~
(pola) kristnaska vaflo; (en la senco de hostio) hostio; (en la senco de sigel-aĵo) sigelilo
oblonga
→
longforma
obscena
→
malĉasta, senpudora
obsedo
→
korpremo, premzorgo, inkub(sonĝ)o, manio
obskura
→
senluma, malluma, nekonata, nefama
obsoleta
→
eksa, malnova, malaktuala
obstaklo [8]
~
malhelpo, baro
obteni
→
akiri, ricevi
obtuza [3]
~
malakra
oceanologio
→
marscienco
oceanologo
→
marsciencisto
ocelo
→
okulo
odontalgio
~
dentodoloro
ofensivo
→
ĝenerala atako
ofsajde
→
translime
ofsajdo
→
translimeco, translimiĝo, translima pozicio
oftalmito
→
okulbrulumo, okulinflamo
oftalmo
→
okulo
oftalmologio
→
okulmedicino, okulkuracado
oftalmologo
→
okulkuracisto, okulisto
oftalmometro
~
korneomezurilo
oftalmoplegio
→
okulparalizo
OK (en la senco de 'bone')
→
bone, en orde, jes, ĝuste
okcipito
→
postkrania osto
okej
→
en ordo, enorde, jes, ĝuste
oksimoro
→
memkontraŭdiro, (ŝajna) sinkontraŭdiro, sinkontraŭdira esprimo
oksitona
→
lastakcenta
okso
→
virbovo
okta-
→
ok-
oktaedro
→
okfaco
oktavo
~
(en muziko) oka intervalo, okto; (en la senco de periodo de ok tagoj) ok tagoj, tagoko
oktobro [fun]
~
la 10a monato
okupacii
→
(milite/uzurpe) okupi
okupacio
→
(milita/uzurpa) okupado
olda
→
maljuna, malnova
olfakto
→
flarsentumo, flarkapablo, flarpovo
oligarĥo [7]
~
grupreganto, kelkregisto, kelkreganto
oligarkio [3]
~
gruprego, kelkregado
oligarko [7]
~
oligarĥo
olim
→
iam, antaŭe, antaŭlonge
olimpikaj ludoj
→
olimpiaj ludoj
olimpiko
→
olimpiaj ludoj
ombudsmano
→
civitana defendanto, (publika) rajtoprotektanto
ompiro
→
ludestro, arbitracianto, arbitraciulo
onirika
→
sonĝa
onkologio
→
tumorscienco, tumormedicino, kancerscienco
onomastiko
→
nomscienco
onomatopea
→
sonimita, sonfigura
ontologio
~
estoteorio, estostudado
opaka
→
netravidebla, maldiafana, lumbara
opcio
→
aĉetorajto, elekteblo, eblo, elekteblaĵo, elektorajto
operacio (ekster la kuracista agado)
~
agado
operaco
~
agado
operklo
→
klapforma organo; (en la homa korpo) osteca klapo, fermoklapo; (ĉe fruktoj, abel-ĉeloj, kaj similaj) kovrilo
operkulo
→
klapforma organo; (en la homa korpo) osteca klapo, fermoklapo; (ĉe fruktoj, abel-ĉeloj, kaj similaj) kovrilo
oponi [8]
~
kontraŭi, kontraŭstari, opozicii
oportuno (en la senco de okazo)
→
okazo
opresi
→
subpremi
opta
→
vida
optiko [1]
~
lumscienco; (laŭ la senco) okulvitristo
optima
→
plej bona
optimuma
→
plejbona
optimumigi
→
plejbonigi
optimumo
→
plejbono
opto
→
vidpovo
optometrio
→
vidtesto
optometro
→
vidtestilo
opuzigi
~
kunuzigi
oracio
→
funebra parolado, oratoraĵo
orala
→
buŝa, voĉa, parola
oranĝerio [zam]
→
vitra domo, ŝirmodomo
orbito [4]
~
okulkavo
ordeno (laŭ la signifo)
→
honorinsigno, societo/kunularo
ordinalo
→
(en lingvoscienco) orda nombrovorto; (en matematiko) ordonombro
ordini
→
pastrigi
ordo (en la senco de grupo, societo, klaso de ŝtatanoj)
→
grupo, societo, klaso
oreado
→
monta nimfo
organizacio
→
organizaĵo, organizado, organizosistemo
organoleptika
→
spertebla per la sentumoj
orgojlo
→
trofiero, tromemŝato
orientalismo
→
orientismo, orientscienco, orientlandismo
orientalisto
→
orientisto, orientsciencisto, orientfakulo
orientiĝi
~
direkti sin, trovi sian pozicion
oriflamo
→
batalflagro
orkestro [1]
~
muzikistaro
orkid- (en kuracosciencaj vortoj)
→
testik-
orkido- (en kuracosciencaj vortoj)
→
testiko
ornamento
→
ornamaĵo
ornitologio [3]
~
birdoscienco
ornitologo [7]
~
birdosciencisto/fakulo
ornitorinko
~
bekmamulo, anasbeka mamulo
ortangulo [8]
~
rektangulo
orto- (en scienco kaj teĥniko)
→
rekta, normala, ĝusta
ortodencio
→
dentĝustigo
ortodoksa [2]
→
ĝustapensa, tradicia, rektinstrua, pravakreda
ortodoksio
→
ortodoksismo, ortodokseco
ortodoncio
→
dentrektigo
ortodontisto
→
buŝkuracisto, dentprotezisto
ortofonio
~
ĝusta (el-)parolo/prononco
ortofonisto
→
parolkuracisto, dirkuracisto
ortografio [1]
→
ĝusta skribado
ostaĝigi
→
garantikapti
ostaĝo
→
garantikaptito, garantiulo
osteomalacio
→
ostomoleco
osteopato
→
ostokuracisto
ostologio
→
ostostudo, ostoscienco
ostopatio
→
ostodoloro, ostoproblemo, ostomalsano
ostoporozo
→
ostomaldensiĝo
ot- (en kuracosciencaj vortoj)
→
orel-
ota (en scienco kaj teĥniko)
→
orela
otalgio
→
oreldoloro
otito
→
orelinflamo, orelbrulumo
oto- (en kuracosciencaj vortoj)
→
orelo
otologio
→
orelmedicino, orelfako, orelkuracado, orelscienco
otologo
→
orelkuracisto, orelisto
otorinolaringoiatro
→
kuracisto pri orelo nazo kaj gorĝo
otorinolaringologio
→
scienca studo pri orelo nazo kaj gorĝo
otorinolaringologo
→
kuracisto pri orelo nazo kaj gorĝo
otosalpingo
→
Eŭstakia tubo
otoskopio
→
orelobservado
otoskopo
→
orelobservilo
ovala
~
ovoforma
ovri
→
malfermi
ozonizi
→
ozoni, ozonumi
paciento [1]
~
kuracato
pacifismo [3]
~
pacismo, pacamo
pacifisto [3]
~
pacisto, pacamanto
pado
→
vojeto, pasejeto
paĥidermo
→
dikhaŭtulo, dikhaŭta mamulo
pajaco [zam]
~
amuzisto, ridigisto, klaŭno
pajnto (mezurunuo por likvaĵoj en Britujo kaj aliaj anglalingvaj landoj proksimume egala al duona litro)
~
duonlitro
pakidermo
→
dikhaŭtulo, dikhaŭta mamulo
pakto
→
interkonsento, kontrakto
paktolo (en figura senco)
→
riĉfonto
palaĉinko
→
patkuko
palatalo (laŭ la kunteksto)
→
palatosto, palata sono
palavro (laŭ la kunteksto)
→
diskutado, (inter)traktado, babilado
paledo
→
transportplato
paleo-
→
pra-, malnova
paleografio [2]
~
praskribesploro, esploro de malnova skrib
paleografo [7]
~
praskribesploristo, esploristo de malnova skrib
paleolitiko
→
praŝtonepoko, fruŝtonepoko
paleontologio [2]
~
scienco pri pravivaĵoj
paleontologo [7]
~
sciencisto pri pravivaĵoj
paliativo [zam]
~
dolormildigilo, simptomkuracilo
palio
→
la palia lingvo
paludismo
→
malario, marĉofebro
pamfleto [3]
~
kalumnia, ataka verketo
pampo
~
sudamerika ebenaĵo
panaceo
→
universala kuracilo, ĉiokuracilo
pandemio
~
tutmonda malsano
pandemonio
→
ĥaos(a lok)o, bruego, diabla loko
panelo (en la senco de kundiskutantoj)
→
spertilaro, diskutgvidantoj
panenteismo
→
ĉioendiismo
paniki [2]
→
panikigi, kaŭzi panikon
paniko (kreskaĵo)
→
panico
pano (mitologia greka dio)
→
pajno
pansaĵo
→
vundkovrilo, kuracbendo
pansi
→
kovri / ŝirmi (vundon)
panslavismo
→
tutslavismo
panteismo [2]
→
ĉiediismo
pantografo (en elektraj trajnoj kaj en aŭtobusoj)
→
elektroprenilo
papajino
→
papaja proteinenzimo
papiamento
→
la papiamenta lingvo
papireca lameno
→
okulkava lameno
papiro
→
papiruso
papirologio
→
papirusoscienco
papirologo
→
papirusosciencisto
para- (en scienco kaj teĥniko)
→
apuda
paradentito
→
ĉirkaŭdenta brulumo, ĉirkaŭdenta inflamo
paradontologio
→
dentproblemkuracado
parafi [2]
~
antaŭkonfirmi, (provizore) subskribi (mallongigite / komenclitere), subsigni, subskribeti; (en alia kunteksto) ornami subskribon
parafo [2]
~
mallong(-igit)-a subskribo, subsigno; (en alia kunteksto) subskribornamaĵo
parafrazo [2]
~
ĉirkaŭfrazo, ĉirkaŭskribo, ĉirkaŭdiro, ĉirkaŭparolo
paralimpiko
→
kromaj olimpiaj ludoj
paralogismo [zam]
→
misrezono
paranormala
→
preternorma, eksternorma
paraolimpiko
→
kromaj olimpiaj ludoj, olimpiaj ludoj por malavantaĝuloj
parapeto (laŭ la senco)
→
protekta balustrado, randmureto, ŝirmbarilo
parati (en piedpilkado)
→
haltigi (la pilkon), rebati, repuŝi, deturni, malhelpi
parazitologio
→
parazitostudo, parazitoscienco
parcelo [zam]
~
terpeco
parciala
→
parta
paregorika
→
dolormildiga
parfeo
→
ŝaŭmkrema glaciaĵo
pargeto [fun]
~
lignoplanko
parietalo
→
parietosto
parieto
→
vando [9]
parkere (laŭ-) [fun]
~
memore
parki (en la senco lasi aŭton)
→
lasi (aŭton), restigi (aŭton), parkumi (aŭton)
parmezano
→
parma fromaĝo
paro [fun]
~
duopo
parodontologio
→
ĉirkaŭdenta kuracado
paroko
→
paroĥo [fun]
paroksitona
→
antaŭlastakcenta
parotidito
~
mumpso, salivglanda inflamo/brulumo/ŝvelo, orelglanda inflamo/brulumo/ŝvelo
parotido
~
saliva glando
partikulara
→
aparta
partio [fun]
→
ludo; (pri geedziĝo) taŭga/konvena geedziĝonto
partnero
~
kunulo; (anstataŭ 'far-' oni enmetu la radikon taŭgan por la situacio: kun·komerc·ant·o, kun·loĝ·ant·o, ktp.) kunfaranto
parvenuo
→
novriĉulo; (en la kazo de homo, kiu abrupte akiris rangaltiĝon) elsaltulo, novpotenculo
paseo
→
pasinta tempo, pasintaĵo, pasinteco
pasiono (faka vorto, religia)
~
Jesua mortosufero
paskvilo [1]
~
akra, kalumnia satiro
paspartuo
→
(pri ŝlosiloj) universala ŝlosilo, ĉefŝlosilo; (pri kadro) paperkadro, kartonkadro
pastiĉo
→
stilimito
pastoralo [zam]
→
pripaŝtista/prikampara verko; (en konkretaj okazoj oni povas esti pli specifa, ekzemple paŝt·ist·o·med·ia simfoni·o) paŝtistomedia verko
pastoro
~
(protestanta) pastro
paŝao (en meza oriento)
~
provincestro, altrangulo
patato
→
batato, dolĉa terpomo
patelo (pri korpoparto)
→
genuosto
pateno (laŭ la signifo en la unuopaj okazoj)
→
hostiujo, glitilo
paternalismo
→
patrismo, patra sinteno, troa protektemo
patezo
→
loka dialekto, loka lingvaĵo
pato (en ŝak-ludo)
→
egalo
patogena (en la ĉiutaga lingvo)
→
ekmalsaniga, malsaniga
patognomonia
→
malsanindika
patologia (rilate al la stato de homoj)
→
malsana, malsaneca
patologio [2]
~
malsanscienco
patriarĥa (patriarka socio kaj similaj)
~
vircentra
patriarĥo
→
familiestro, regpatro, prapatro, familiaropatro
patriarka (patriarka socio kaj similaj)
~
vircentra
patriarko
~
familiestro, regpatro, familiaropatro
patrio
→
patrujo, patrolando
patrioto [1]
~
landamanto
patristiko
→
eklezia patroscienco
patrologio
→
eklezia patrostudo
patronimo
→
patronomo
paŭperismo
→
malriĉeco, mizero
paŭsi
→
trakopii
paŭti
~
mieni malbonhumore, ofendiĝgrimaci, kolergrimaci, ĝengrimaceti
pecajo
→
ĉina brasiko
pedagogio [4]
~
edukscienco
pedagogo [4]
~
instruisto, edukisto
pederastio
→
samseksemeco, infanemo, infanerotikemo
pederasto
→
samseksemulo, infanemulo, infanerotikulo
pediatrio
→
infanmedicino
pediatro
→
infankuracisto
pedikuri
→
piedflegi
pedofilio
~
infanseksemeco, infanemo, infanerotikemo
pedofilo
~
infanseksemulo
pedologio
→
infanstudado, infanscienco; (en la senco de grundoscienco) grundoscienco
pedologo
→
infanstudanto, infansciencisto; (en la senco de grundosciencisto) grundosciencisto
pejĝilo
→
poŝmesaĝilo
pejorativa
→
malŝatesprima
peledo
→
(ĝenerale) buleto; (brulmaterialo) lignobuleto
peleto
→
(ĝenerale) buleto; (brulmaterialo) lignobuleto
pelilo [fun]
~
stirilo, kontrolilo
pelmelo
→
mikskonfuzaĵo
pelvometrio
→
pelvomezurado
penalo (en piedpilkado)
→
rekta punpilkpafo
penco
~
centono/cendo de pundo
penio (de kanada dolaro, brituja pundo, finlanda marko…)
→
centono/cendo
penseo
→
trikoloreto [zam]
pensionato
→
fraŭlinhejmo, knabinhejmo
penta-
→
kvin-
pentagono
→
kvinangulo
pepi (bird(-et-) [fun]
~
bleki/kanti
peplomo
→
plumkovrilo, vatkovrilo
percento
→
procento, elcent-(aĵ-)o
perceptiva
→
percepta, perceptopova
perforado
→
truo, tru(iĝ)ado
perfori
→
fari truon, trui
performanco (laŭ la kunteksto)
→
efiko, efikeco, produkto (kapablo), funkciado, prezento, plenumo
periferio
→
rando, malcentro
perifrazo
→
ĉirkaŭfrazo
periklo
→
danĝero
peripetio
→
sortoturniĝo, (neatendita) aventuro
perkelto
→
hungara saŭcoviando
perkuti
→
frapi
perlono
→
(germana) nilono; (varnomo) Perlon
perlueto
→
kajsigno (&)
permafrosto
→
ĉiamfrosto, ĉiamfrosta grundo
permanenta
→
daŭra, konstanta
permeabla
→
tralasa
pernio
→
frostbrulumo, frostinflamo, frostoŝvelo
perono [fun]
~
ekstera ŝtuparo
perpendikla
→
orta [8]
perpendiklo
→
ortanto
perpendikulara [zam]
→
orta [8]
perpleksa
~
konfuzita, dubanta, senkonsila
persieno
→
latŝirmilo, (persa) fenestrokovrilo, fenestroŝirmilo, rulkurteno
personalismo
→
personismo
personalo
→
pronomo, persona pronomo, dungitaro, personaro, (labor)istaro
personeco (en la signifo de "persono", "homo")
→
persono, homo
personulo
→
(grava) homo, persono
persvadi [9]
~
konvinki [fun]
perturbi
→
malordigi, ĝeni, misfunkciigi
peruko [1]
~
malvera hararo, nevera hararo
perversa (laŭ la kunteksto) [zam]
→
fia, abomena, nenormala, malsaneca, kontraŭnatura, malica
pesko
→
fiŝkaptado
peticio
→
petskribo, petskribaĵo, petletero
petr- (en scienco kaj teĥniko)
→
ŝton-, ŝton-
petro
→
ŝtono, ŝtonaĵo
petrografio
→
ŝtonscienco
petrolo (en la senco de 'benzino por la aŭtomobilo')
→
benzino
pHmetro
~
acidecomezurilo
piĉo [sla]
~
(pri muziko) tonalto; (pri korpoparto) vulvo, vagino
piedestalo [fun]
~
soklo
pielo
→
rena pelvo
piero
→
marduonponto, enŝipiĝejo
pietato
→
respekto, pieco
pigmento [zam]
→
kolorigilo
pigra [zam]
→
mallaborema, maldiligenta
piknometro
~
densomezurilo
piko-
~
milmiliardono
pikselo (pri komputiloj)
→
bildero, bildopunkto, rastrumero
piktogramo
~
bildo, bildsimbolo, vortosigno; (en kelkaj skrib-sistemoj) bildoskribero
pikturo
→
pentr(o)arto
pilĉardo
~
sardino
piliero
→
subtenkolono
pilorio
→
punkolono
pimpa
→
gaje loga, gajloga
pinastro
→
mara pino, marpino
pindo
→
duonlitro, pajnto
pinio
→
ombrela pino
pinjato
→
(kiel bombonpendaĵo) pendanta bombonujo; (kiel disbatita pupo) disbatita pupo; (kiel pinfruktaĵo) pinfrukto; (kiel festa ornamaĵo) festpapermaĉaĵo
pinjono (en meĥaniko)
→
dentrandeto
pinka
→
rozkolora
pio- (en kuracosciencaj vortoj)
→
pus-
pipelino
→
naftokonduktubo, flutransporttubo, tubarvojo
pipistrelo
→
vesperto
piranometro
→
(duonsfera) sunradimezurilo
pirheliometro
→
(rekta) sunradimezurilo
piro- (en scienco kaj teĥniko)
→
fajr-
pirofora
→
ekbrulema
piromano
→
fajromaniulo
piroteknikaĵo
→
artfajraĵo, fajrofloroj
pirotekniko
→
fajrarto, fajrteĥniko
pita
→
malgranda, eta, malgrandaĉa
pitĉo
→
tonalto
pitoreska
→
bildeca, pentraĵeca, pentrinda, bildoimagiga
pizango [zam]
→
nedolĉa banano
placebo
~
ŝajnkuracilo
plaĝo
→
(sabla) bordo, banbordo, marborda banejo, sun(-um)-bordo, turisma bordo, strando
plakato
→
afiŝo
plaki
→
surlamenigi
planeo
→
flugilo
planetario
→
planedarejo
planimetrio
→
mapo
planizi
→
plani, (en)planigi
plano
→
(en pentrado kaj metafore) ebenaĵo, tavolo; (en la esprimo 'unua plano') malfono; (en filmo) sceno
planto
~
kreskaĵo, vegetaĵo
plasi
→
investi, meti siajn ŝparaĵojn
plastia ĥirurgio
→
korpoforma operacio
platbando
→
florbedo, bordero
platformo
→
(en politiko) partia programo, deklaro; (en aŭtobusoj) starejo; (pri komputiloj) programbazo, informejo
platino
→
plateno
plebiscito
→
popolvoĉdono, popolkonsulto
plegio
→
paralizo
plekso
→
nerva interplektaĵo
pleonasmo [2]
~
(lingva) troaĵo
plezuron! (kiel diro en okazo de renkonto de novaj homoj)
~
Mi ĝojas! (renkonti vin/konatiĝi kun vi)
plinto
→
soklo
plombado
→
dentoŝtopado
plombaĵo
→
dentoŝtopaĵo
plombi
→
dentoŝtopi
plombo
→
dent(ist)a cemento
plonki (interreto)
~
ignori, forĵeti
plozivo
→
eksploda konsonanto
pluki
~
(pri fruktoj, legomoj) deŝiri, rikolti; (kordon de muzikilo) depreni, eltiri, pinĉi; (ekzemple kokon) senplumigi, senharigi
plumbofadeno
→
sondilo
plumo [fun]
~
skribilo, inkoskribilo; (en la okazo de efektiva birdo-plumo uzata kiel skribilo) inkoplumo
plumono
→
plumkovrilo, vatkovrilo
plumpa
→
maleleganta, malgracia
pluralo [4]
→
plurnombro, multenombro
plutokrato [7]
~
riĉulreganto, riĉecreganto, riĉreganto
pneŭmata
→
pergasa
pneŭmatiko [1]
→
(rada) aerbendo; (en scienco kaj teĥniko) gasmeĥaniko
pneŭmo-
→
aer-, gas-
pneŭmon- (en kuracosciencaj vortoj)
→
pulm-
pneŭmonio
→
pulmbrulumo, pulminflamo
pneŭmonito
→
pulmbrulumo, pulminflamo
pneŭmono- (en kuracosciencaj vortoj)
→
pulmo
pneŭmonologio
→
pulmoscienco, pulmokuracado, pulmomedicino, pulmofako
pneŭmonologo
→
pulmokuracisto, pulmisto
pneŭmopatio
→
pulmmalsano
pneŭo
→
(rada) aerbendo
pobo
→
ŝipvosto, poŭpo
poĉi
→
(pri ovoj) senŝele boligi; (pli ĝenerale) boletigi
podkasto
→
abonebla sondokumento, sondosiero
podologio
→
piedoscienco
podologo
→
piedokuracisto
poefago (vidu ankaŭ ĉe "gjako")
→
gruntbovo, tibeta bovo
poento [fun]
~
valorunuo, taksunuo, unuo
poeto [1]
~
poemverkisto, poemverkisto, versisto
poeziaĵo
~
poemo, versaĵo
poezio [1]
~
poemeco, poemarto, verseco, versarto, poemaro
pogromo (de malplimulto kaj aparte de judoj)
~
amasbuĉado
pojkiloterma
→
malvarmsanga
pojno
→
manradiko
poka
→
malmulta
polara
→
polusa
polatimetro
→
polarizmezurilo
poldero
→
marmarĉa kampo, senmarĉigita kamparo
polekso
→
dikfingro
polemologio
→
miltoscienco, militostudo
polemologo
→
militosciencisto
polenozo
→
polenalergio
polento
→
maizkaĉo
poli- (en scienco kaj teĥniko)
→
mult-, plur-
poliandrio
→
pluredzeco
poliedro
→
plurfaco
polifona
→
multvoĉa
polifonio
→
multvoĉeco
poligamio [zam]
~
pluredzeco, pluredzineco
poliginio
→
pluredzineco
poligloto [2]
→
multlingvulo
poligono (kiel geometria termino)
→
plurangulo
polikulturo
→
multkultivado, plurkultivado
polimorfa
→
plurforma
polimorfeco
→
plurformeco
polimorfismo
→
plurformismo
polio (por poliomjelito)
→
infana paralizo
polio- (en scienco kaj teĥniko)
→
griza mjela substanco, mjelosubstanco
poliomjelito
~
infana paralizo
polipneo
→
rapida spirado
polisemio
→
plursignifo, plursignifeco
politeismo
~
plurdiismo, multdiismo
politeisto
→
plurdiisto, plurdiismano
politologio
→
politikostudo
politologo
→
politikostudisto
polmo
→
manplato, mankavo
poloo
→
rajda pilkado
poltrono
→
malkuraĝulo
polucio
→
(en la senco de nokta spermellaso sen koito) (nevola) spermeligo, spermelfluo, spermoperdo; (en la senco de malpurigo de la medio) medimalpurigo, poluado
pomelo
→
tenilo
pomologio
→
fruktokultivado
pomologo
→
fruktofakulo
pompono
→
kvasto, bulkvasto, tufbulo
pondi
→
decidi pri la pezo
poneo
→
ĉevaleto
poplito
→
subgenuo
popo
~
ortodoksa pastro
populacio (en statistiko)
→
(baza, esplorata) tutaĵo
populismo
→
popolismo, popularismo, demagogio
porĉo
→
portiko, portikaĵo
poriĝo
→
avenkaĉo
poro [1]
~
tru(et)o, kav(et)o
poroza
→
truethava, tralas(em)a
portalo [2]
→
(ret)pordego, pordego
portanco
→
portoforto, levoforto
posesivo [zam]
→
poseda vorto
postamento [zam]
→
soklo
postea
→
posta
postiĉo
→
falsaĵo, imitaĵo, ŝajnimitaĵo
postkropo [fun]
→
maĉostomako, poststomako
postmido
→
posttagmezo, posttagmezo
postulati
→
tezi, hipotezi, proponi, tezi la ekziston de, hipotezi la ekziston de; (ĉi-lasta estu uzata nur, se tiu uzo de "postuli" povas esti konsiderata figura uzo de la ĉefsignifo de "postuli") postuli
postulato
→
(provizora) aserto, (provizora) tezo, (provizora) hipotezo
potenciala (en la komuna lingvo por 'eventuale ebla')
→
ebla, eventuala
potencialo (en la komuna lingvo)
→
eblo
poterno
→
pordo
poŭlo (vidu ankaŭ ĉe "pullo")
→
(akvo-)rezervejo
povra
→
bedaŭrinda, kompatinda
pozitiva [1]
~
supernula, plusa
pragmata
→
praktika, realiisma
prato
→
herbejo
pre- (en scienco kaj teĥniko)
→
antaŭ-
preamblo
→
antaŭparto, enkonduko, prezentteksto
precedenco [zam]
→
antaŭekzemplo
precedento
→
antaŭekzemplo
precepto (religia)
→
ordono
precioza
→
(laŭ la kunteksto) afektoplena, afektema, afektita, delikata, rafinita; (pri valoro) valorega
precipitaĵo
→
(veter)alfalaĵo
precipiti
→
(en la senco de veteraj fenomenoj) (al)fali; (en ĥemio) sedimenti; (se la subjekto estas la nesolvotaĵo) malsolviĝi; (se la subjekto estas la homo kiu kaŭzas la precipiton) malsolvigi
predi
→
ĉasi, ĉasakiri
predo
→
kaptaĵo, ĉasaĵo
prefaco
→
antaŭparolo
preferi [fun]
~
pliŝati
prefikso [fun]
~
antaŭafikso, antaŭmetebla vortero, antaŭalvorto
premiero
→
(teatraĵo aŭ filmo) unua prezentado; (registara posteno) ĉefministro
premiso [2]
~
antaŭkondiĉo
premiumo
→
asekura kotizo/pago
premolaro
→
antaŭmueldento
preni (en frazoj de la speco 'Mi prenas la vagonaron al la ĉefurbo')
~
ekveturi per, veturi per, iri per, uzi, utiligi
prepucio [zam]
~
(penisa) antaŭhaŭto, antaŭpeniso
prerio
→
(se la emfazo estas pri la herbo) herbejo; (se la emfazo estas pri la vasteco kaj ebeneco) ebenaĵo, herbebenaĵo
prerogativo [2]
~
decidrajto, privilegio
pres-
→
gazetara
preskripta
→
pretertempa, neplupunebla
preskripto
→
pretertempeco, neplupuneblo, fortempiĝo
prestacio
→
efektivigo
presti (en la senco de plenumado)
→
efektivigi
prestidigitatoro
→
(lertmana) iluziisto, magiisto, ĵonglisto
prestidigiti
→
(lertmane) iluzii, ĵongli
presurizi
→
premagordi, premregi
preterito [2]
→
pasinta tempo
pretpansaĵo
→
kuracbendo
preventa (en armea/milita signifo)
→
antaŭataka, malhelpa
preventi
→
malhelpi, antaŭmalhelpi, malebligi, protekti de, evitigi
prezenco
→
nuntempo
prezidento
→
(ŝtat)prezidanto
prezidio
→
prezidantaro, estraro; (se temas pri la fizika loko) prezidejo
prifiki [sla]
→
malice trompi
prikli
→
transplanti
primadono
→
ĉefaktorino, kaprica ĉefaktorino; (en figura senco) postulema homo
primara
→
unuaranga
primavero
→
printempo
primo (en muziko)
~
unua (intervalo), unuto
primordio
→
antaŭformo, juna stadiformo, junformo
primuso
→
varmigilo, kuirileto
printi
→
presi, elpresi (el komputilo), komputilpresi
prioritato
→
antaŭrajto, antaŭrangeco
prizono
→
malliberejo
probabla [3]
~
verŝajna
problematiko
→
problemaro, malfacilaĵaro
procento [fun]
~
elcento; (en uzo kun nombro da %) centonoj
proceso [fun]
~
juĝafero
procezo
→
sinsekvo, evoluo
prodigi
→
malŝpari, forneniigi
prodo
→
bravulo, (mezepoka) kavaliro
producento
→
(film)produktadestro
produktiva
→
produktopova, produktipova
produktoro
→
(film)produktadestro, (film)produktisto
produto
→
oblaĵo, obliga rezulto
profana
~
nereligia, laika, malsankta
profani
~
malsanktigi, malobservi/perfidi la sanktecon de
profano [3]
~
nereligiulo, homo neinstruita pri sanktaĵoj, neinicito, laiko, nekompetentulo, nespertulo
profazo
→
antaŭfazo
profilakti
→
antaŭmalhelpa kuracado, antaŭmalhelpi
profilaktiko [zam]
→
kuracado/medicino/fako
prohibi
→
malpermesi
prohibicio
→
(drog)malpermeso
proklizo
→
postkunfando
prokrasti [fun]
~
malfruigi, postigi
prokuroro
~
(en juĝejo) publika/ŝtata akuzisto; (en aliaj okazoj) enketisto
prolapso
→
uterfalo, organfalo, falo
prolegomeno
→
enkonduko, enkonduka eseo, enkonduka diskuto
proletario [4]
~
proleto [8]
proliferi
→
multiĝi, disvastiĝi, multobliĝi
prologo [1]
~
enkonduko
prolongi
→
plidaŭrigi
prominenco
→
elstaraĵo
prominenta
→
elstara, pli/plej elstaranta
promocii (en senco komerca aŭ ĝenerala)
→
antaŭenigi, disvastigi, stimuli, akceli, rang-altigi
promocio
→
rangaltiĝo
prompta
→
tuja, vigla, senprokrasta
prompti
→
preti, esti preta
promulgi
→
oficiale eldoni, anonci
proni
→
tordi la brakon malsupren
prononci [3]
~
elparoli [fun]
propagi
→
disvastigi, disfamigi, disvastigi
proparoksitona
→
antaŭantaŭlastakcenta
proparolanto
→
porparolanto
propedeŭtiko [zam]
→
enkonduka instruado, prepara instruado; (en Esperanto oni uzas la koncepton ĉefe pri 'la propedeŭtika/lingvenkonduka valoro de Esperanto rilate al aliaj lingvoj') antaŭinstruo
propozicio [1]
~
aserto
proprietaĵo
~
havaĵo, propraĵo
proprieto
~
rajto, jura posedrajto
propulsi
→
(antaŭen)peli (maŝinon)
proskribi [zam]
→
ekzili, eksterleĝigi, malpermesi
proskripcio [zam]
→
ekzilado, eksteleĝigado, malpermesado
prospektoro
→
minaĵesploristo
protagonisto [2]
~
ĉefrolanto, ĉefrolulo
protezo
→
vicorgano
proto-
→
pra-, unua
prototipo [2]
~
pratipo, provtipo, pramodelo, tipo
protruda
→
elstara
provianto
→
manĝoprovizoj
provincialismo
→
provincismo
provincialo
→
monaĥa provincestro
provoso [zam]
→
(mallibereja) gardisto
provosto
→
policestro; (en Usono) administranto de universitato
prozelitismo [2]
~
varbismo
prozopopeo
→
(paroligi ion aŭ mortinton kiel personon) personigo; (laŭ la senco uzata en kelkaj landoj) aroganteco, fiereco
pruda [zam]
→
puritana, sekse hontema
pruo
→
ŝipkapo, ŝipantaŭo
pseŭdo- [zam]
→
ŝajn-, kvazaŭ-, mensoga/e, malvera/e
pseŭdoafikso [1]
→
ŝajnafikso
pseŭdoartro
→
ŝajnartiko, kvazaŭartiko
pseŭdohermafroditeco
~
ŝajnambaŭsekseco, kvazaŭambaŭsekseco, ŝajndusekseco, kvazaŭdusekseco
pseŭdonimo [2]
~
kaŝnomo, plumnomo
psiĥ-
→
mens-, anim-, spirit-
psiĥologio
~
mensoscienco
psiĥologo
→
psikologiisto, mensosciencisto
psiĥopato
→
mensmalsanulo
psik-
→
mens-, anim-, spirit-
psikiatrio [zam]
~
mensokuracado
psikiatro
→
psikiatriisto, mensokuracisto
psikogramo
→
menstesta grafikaĵo
psikologio [2]
~
mensoscienco
psikologo [2]
→
psikologiisto, mensosciencisto
psikopatio
→
mensmalsano
psikopato
→
mensmalsanlo
psikozo
→
timego
ptarmiko
→
terniga herbo
ptialazo
→
saliva amelenzimo
ptialino
→
saliva amelenzimo
ptozo
→
uterfalo, organfalo, falo
pubera
~
seksmatura
pubio
→
pubosto
pubiotomio
→
tranĉo de la pubosto
puĉo
→
ŝtatrenverso
pudendo
→
intima parto, privataj partoj, sekreta parto, pubregiono; (rilate al la 'pudenda nervo') pubanusa nervo
pudingo [1]
→
flaŭno
pugo [sla]
~
postaĵo, sidvangoj
pulardo (manĝebla dum festotagoj, tipa en Francujo)
→
dikigita kokino
pulko
→
agavvino
pulkvo
→
agavvino
pullo (vidu ankaŭ ĉe "poŭlo")
→
(akvo-)rezervejo
pulovero
~
pulovro
pululi
→
svarmi, multiĝi
punika (lingvo aŭ simple kiel adjektivo)
→
kartaga
puniko (loĝanto de Kartago)
→
kartagano
punkcii (ankaŭ en kuraca senco)
→
eltiri (likvaĵon)
punkturo
→
nadlopikado
puntilio
→
kaprico, insisto pro honoro, ofendiĝemo
pupo (stadio de insekto dum la vivo - ne nur por papilioj sed por ĉiuj insektoj)
→
krizalido [zam]
pureo
~
kaĉo
purpura [fun]
~
violkolora
putino
→
prostituitino, ĉiesulino, pagulino
puzlo
→
kunmetenigmo
rabbi
→
rabeno
rabdismo
→
vergodivenado
rabdisto
→
vergodivenisto
rabdo
→
divenvergo
rabdomancio
→
vergodivenado
racionala (ĝenerale)
→
racia
racionalismo [2]
→
raciismo
racionalo
→
frakcinombro, frakcia, kvocienta, rilata nombro
radiatoro [8]
~
hejtilo; (uzata por malhelpi, ke motoro aŭ io alia trovarmiĝu) malvarmigilo, varmpordo
radikalo
→
(en gramatiko) radikaĵo, vortobazo; (pri ĉina skribo 部首) fakindikaĵo, klarigilo
radiklo
→
nervradiko
radiofonio
→
radiosendado
radiofono
→
radioricevilo
radiografi [9]
~
radiobildigi
radiologio
→
radikuracado
radiologo
→
radikuracisto
radiopunkturo
→
radiopukkuracado
radioskopio
→
perradia esplorado
radioterapio
→
radiadokuracado
radiuso (en la homa korpo)
→
antaŭbrakosto
raguo (laŭ la kunteksto)
→
stufaĵo, saŭco
raĝo
~
hinda reĝo aŭ princo
rajpi
→
frotfiksiĝi
raĵao
~
hinda reĝo
rakedo [9]
→
batilo, tenisbatilo
rakio
→
vertebra kolumno
rako
→
(en la okazo de bestmanĝujo) bestmanĝujo; (en aliaj kuntekstoj) pakaĵ-tenilo, bombo-tenilo
ramo
→
murrompa trabo, rompotrabo
ramplo
→
deklivaĵo, dekliva vojo, dekliva tabulo, en/elira vojo
ramuro
→
(cervaj) kornoj, (cerva) kornobranĉaro
rangifero
~
norda cervo
rankoro
→
nepardonemo, venĝodeziro, malamo
rankuno
→
nepardonemo, venĝodeziro, malamo
raporto (en la senco de proporcio)
→
proporcio, rilatumo
rara
→
malofta, altvalora (pro malofteco)
raslo
→
spirbruo
rastro
→
fosilo, pioĉo
ratifi
→
(leĝe) konfirmi
ratifiki
→
(leĝe) konfirmi
ratio
→
proporcio, rilatumo
raŭfo
→
(porbesta) manĝujo
raŭndejo
→
areno
raŭndo
~
fazo, stadio, rondumo, ero, vico, ŝtupo
raŭto
→
vojplano, vojo
ravino
→
kruta valeto
razeno
~
herbotapiŝo, herbetejo, herbobedo
razio
→
rabatako, rabkaptado, prirabado; (pri polica agado) amasarestado
reakcio [3]
→
reago
reala lernejo
→
mezlernejo
rebo
→
vinbertrunko
recesio (en la ĉiutaga lingvo)
→
malkresko, malprogreso, malprospero, ekonomia krizo
recidivo (depende de la kunteskto kuraca aŭ jura)
→
remalsano, rekrimo
recidivulo (depende de la kunteskto kuraca aŭ jura)
→
remalsanulo, rekrimulo
recitalo
~
(unupersona) koncerto, unupersona prezentado
reciti [zam]
→
deklami
redakcio [fun]
~
redaktejo, redaktistaro, redaktaĵo, redaktversio
redaktoro [fun]
~
redaktisto, redaktanto
redempti
→
savi, elaĉeti
Redemptoro
→
Savinto, elaĉetinto
redundanco (en lingvistiko kaj en aliaj sciencoj)
→
supersufiĉo, ripeteco, (inform)abundo, balasteco
redundo (en lingvistiko kaj en aliaj sciencoj)
→
supersufiĉo, ripeteco, (inform)abundo, balasteco
reduto [zam]
→
fortikaĵeto
reelo
→
reala nombro
refektorio
→
(monaĥeja) manĝejo
referato [zam]
→
(scienca) raporto, (stud)raporto
referendumo
→
popolkonsulto, popolvoĉdono, popoldecido
refleksio
→
pripenso
reflekti [8]
~
speguli, reĵeti, resendi, rebrili, reradii
reflektoro [zam]
→
respegulilo; (astronomia ilo) spegula teleskopo
reformacio
~
(protestanta) reformo, reformmovado
reformatoro
→
reformanto, reformulo, reformismano
refraktara
→
fajreltena, fajrorezista, fajrimuna
refraktometro
~
refraktomezurilo
refraktoro
→
(ĝenerale) refraktilo; (astronomia ilo) lensa teleskopo
refreno
→
rekantaĵo
regardi
→
(plej ofte simpla eraro) rigardi; (foje) alte estimi
regatto [zam]
→
boatkonkurso, boatfesto
regeneracio [zam]
→
regenerado
regento [4]
~
(provizora) reganto
regio [zam]
→
(publika) administrado/mastrumado, (publika) kompanio
reglamenti [zam]
→
reguligi
reglamento [zam]
→
regularo
regreso
→
malprogreso, reveno
regulatoro [zam]
→
reguligilo
rehabiliti
→
(en kuraca senco) rekapabligi, readapti; (en jura aŭ ĝenerala signifo) rehonori
rejŝo
→
proporcio
rekcio (en lingvistiko)
→
reg(ad)o
reklamacii
→
plendi
reklamacio
→
plendo
rekogneski (en armea/milita signifo)
→
esplori
rekognoski (en armea/milita signifo)
→
esplori
rekomendita (letero)
→
registrita
rekremento [3]
~
restaĵo
rektifi (ĥemie, mekanike) [zam]
→
ĝustigi, samdirekti, rektigi
rektifiki (ĥemie, mekanike)
→
ĝustigi, samdirekti, rektigi
rektumo
→
rekta intesto
rekuperi (laŭ la senco)
→
reakiri, reutiligi
rekvizito [zam]
→
sceneja ilaro, bezonataĵoj; (en ĝenerala senco laŭ iuj lingvoj) eco, bezonata eco
relajso
~
plusendilo, ŝaltilo
relikvo
→
(restaĵo aŭ aĵo de sanktulo) sankta restaĵo; (pri bestoj aŭ vivsistemo) restaĵo
relingo (en ŝipoj)
→
ferdeka barilo
reluktanco (en la ĉiutaga lingvo)
~
magneta rezistado
remanenco (en la ĉiutaga lingvo)
~
restanta magneteco
remburse
→
repage
remio (en sporto)
→
egala rezulto, nenies gajno
remisa (en sporto)
→
egala, senvenka, senrezulta, sendecida, senvenka
remiso (en sporto)
→
egala rezulto, nenies gajno
remito (en kuracado)
→
malpliiĝo
remizi
→
engaraĝigi, konservi en garaĝo/veturilejo
remizo [zam]
→
garaĝo, veturilejo
remorki
→
treni, trenveturilo, postĉaro, trenĉaro
remorko
→
postveturilo
remtero
→
(monaĥeja) manĝejo
rendimenta
→
(pri maŝino) efika, altefikeca; (pri la kvociento inter efikoj kaj kostoj de iu politika aŭ financa aranĝo) (kost)efika
rendimento
→
(pri maŝino) efikeco; (pri la profito akirita per kapitalo) (kapital)profito; (pri la kvociento inter efikoj kaj kostoj de iu politika aŭ financa aranĝo) (kost)efikeco
renegato
~
(pri religio) kredorifuzanto; (en politiko) transpasanto al alia partio
renoma (bon-)
→
fama, kun bona reputacio
renomo
→
famo, diskonateco, (bona) reputacio
renonci
→
rezigni
rentabilitato
→
profitkapablo, profitdono
reologio
→
fluadoscienco
reostato
→
variigebla rezistilo
reparacio
→
ŝuldopago, kompensopago, militkompenso
repelenzo
→
malallogilo
repetitoro
→
instruripetisto, privata instruisto
replikado (en biologio)
→
memkopiado
repliki
→
respondi
repliko (al aserto:)
→
respondo, kontraŭrespondo, respondvortoj
reportaĵo
→
raportaĵo
reporteraĵo
→
raportaĵo
reportero [zam]
→
raportisto
represio
→
subpremo
repudii
→
forsendi, eksedz(in)igi, forigi, eksigi
resilienco
→
(pri materialoj) elasteco, rezistkapablo; (psiĥologie) reagkapablo
resolucio (kiam temas pribildoj)
→
detaleco, distingopovo, bilderdenseco
resoluta
→
decidinta, firma, certa
resonanco
→
kunvibrado, sonampleksigo
respektive (en la senco de "aŭ" aŭ "kaj")
→
aŭ, kaj
responsi
→
respondeci, respondumi
responsulo
→
respondeculo
restaŭri
→
(en la senco: 'zorgi por ke artverko reakiru la originan formon') renovigi, rebonigi, ripari; (en la senco: 'remeti sur la tronon reĝan dinastion') restarigi, reenkonduki
restitui
→
redoni
restrikti
→
limigi malvastigi
resurco
→
rimedo, riĉofonto, naturriĉaĵo
resurekti
→
reviviĝi, releviĝi
resurso
→
rimedo, riĉofonto, naturriĉaĵo
retablo (faka vorto, religia)
~
(enĉizita) altarbildo
retikulo
→
mansak(-et-)o
retrati
→
repreni (monon el banko)
retreto
→
malantaŭeniro
retro-
→
reen, malantaŭen, dorsodirekte, ree
retrokuplado
→
rekorekto
retrosceno
→
antaŭfakto, plifrua okazaĵo
retrospekte
→
rerigarde
revanĉismo (en politika senco)
→
(re)venĝismo
revanĉo
→
(en sporta senco) venĝoludo; (en ĝenerala senco en aliaj kampoj) venĝo
reverso
→
dorsoflanko
revizi [zam]
→
revizori [3]
revuo (fak-/ese-/kritik-/semajn-) [2]
~
gazeto
reziduo
→
restaĵo
rezistanco
→
(pri elektro) rezistonivelo; (en elektraj cirkvitoj) rezistilo
rezisti [4]
~
kontraŭstari
rezoluta
→
firma, decidinta, certa
rezultato [fun]
~
rezulto
ri
→
ŝi aŭ li, ŝili, ĝi
riceli
→
kaŝi ŝtelaĵon
ricelisto
→
ŝtelaĵokaŝisto, fiaĉetisto
rifo (en muziko)
→
ripetfrazo
rikoĉeti
→
resalti
rikordo
→
registraĵo
rilaksi (en la senco trankviliĝi)
→
senstreĉiĝi, malstreĉiĝi
rilativo (en gramatiko)
→
ktabelvorto
rimorso
→
konsciencriproĉo
rin- (en kuracosciencaj vortoj)
→
naz-
ringo (en boksado)
→
boksejo, boksa podio, pugnobatala podio
rinito
→
nazbrulumo, nazkataro, nazinflamo, nazmukozinflamo
rino- (en kuracosciencaj vortoj)
→
nazo
rinologio
→
nazmedicino, nazfako, nazkuracado, nazostudo, nazoscienco
rinologo
→
nazkuracisto, nazisto
rinoplastio
→
nazoperacio
rinoskopio
→
nazesplorado
riporti (en gazetoj, televido, ktp.)
→
raporti
riposti
→
rebati
risurco
→
rimedo
ritmenbluso (en muziko)
→
ritmo kaj bluso
ritualo
→
rito, ritaro
rivali
→
(persone/grupe) konkuri
riveli [8]
→
aperigi, malkaŝi, malkovri
rivolui [8]
~
ĉirkaŭiri
rizorio
→
ridmuskolo
rizoto
→
(itala) rizaĵo
robbo
→
duonsolida fruktosuko
robotiko
→
robotoscienco
rodi
→
ronĝi
rojalismo [zam]
→
reĝismo
rojalisto [1]
~
reĝisto, reĝismano
rojo
→
rivereto
roko (muzik-speco)
~
rokenrolo
romancero
→
romancaro
romando
→
franclingva sviso
romantismo
→
romantikismo
rondaŭo
→
rondpoemo
ronĝi [9]
~
mordeti
rori
→
leone bleki
rosino
→
sekvinbero, seka vinbero
rotacii [9]
~
turniĝi
rotao
→
papa juĝejo; (nomo) Rotao
rotatoro
→
(pri objekto) rotacianto, rotacia aĵo; (pri muskolo) rotaciiganto, rotaciiga muskolo
roto [fun]
~
taĉmento
rotoro
→
(en la senco de helico) (vertikala) helico, levhelico; (en la senco de turniĝanta stango) akso; (en la senco de turnebla kerno de dinamomaŝino aŭ elektromotoro) rotacikerno, turniĝkerno
roverso
~
refaldo, malantaŭo, malantaŭa flanko
rubriko [fun]
~
titol( et )o, artikolo, kolono
rudimento (laŭ la signifo)
→
baza scio, restaĵo
rufa
→
ruĝe flava, ruĝflava
rufo
→
ferdeka domo
rui
→
trempi
ruĵo
→
lipoŝminko, lipruĝo
rukuli
→
kolombe bleki/kanti, kolombumi
ruleto [9]
~
rultranĉilo
rulsketiloj
~
rulŝuoj
rumoro
→
bruo
rumsteko
→
dorsa bovtranĉaĵo
rundo
→
(en la kazo de armea aŭ polica patrolo) patrolrondiro; (en la kazo de politika voĉdonado) balotado
rungo
→
stangoŝtupo
rungomuro
→
murŝtupetaro
rura
→
kampara, malurba
ruro
→
kamparo
rustika
→
kampara, kampareca, malurba
sa (en la senco de 'saluton')
→
saluton
sabeliko
~
krispa folibrasiko
saboti
~
intence difekti, subfosi
sacerdoto [4]
→
pastro [fun]
sadhuo
→
saduo
safario
→
ĉasekskurso, esplorekskurso
safena
~
krurvejna
sagitario
→
arkpafisto
sakarazo
→
sukerenzimo
sakeo
→
rizvino
sakra (en la senco de 'sankta)
→
sankta
sakrala
→
sankta, malprofana
sakri
→
blasfemi
sakrilegia [zam]
→
malrespekta
sal (en la senco de 'saluton')
→
saluton
salamo
~
seka kolbaso; (laŭbezone kun aldona specifiga vorto, ekzemple "hungara spickolbaso") spickolbaso
Saloniko
→
Tesaloniko
salpingito
→
utertuba brulumo, utertuba inflamo
salpingo
→
utera tubo
salsa (en la senco de 'saluton')
→
saluton
saltiero
→
(longa) kolĉeno
salubra
→
saniga, sana, sanfavora, nemalsaniga
salveto
→
buŝtuko, salivtuko
samplo
→
(statistika) elprenaĵo
Samsono
~
Ŝimŝono
sanatorio
→
sanigejo, saniĝejo
sangadulto (en-) [arĥ]
~
familia seksumado, familia malĉastaĵo
sango malvarma (en la esprimo 'kun malvarma sango')
~
memrego
sangvina
→
(laŭ unu kompreno de la vorto) gajhumora; (laŭ alia kompreno de la vorto) fajra, arda, impeta
sangvino
→
ruĝkrajona desegnaĵo
sanitara [zam]
→
prisana
sanitaria
→
prisana
sanitariisto
→
publiksanisto
sanitaristo
→
publiksanisto
sankcio [fun]
→
malpermeso, puno; (en la senco de aprobo) aprobo
sanskrito [zam]
→
la sanskrita lingvo
sapeo
→
subfosaĵo
sapero
→
fossoldato
saporo
→
gusto, kromgusto
sarmento
→
vinberbranĉo
satiriazo
→
vira amormanio, vira superamoremo
satisfakcio
→
kontento; (pri dueloj) eblo dueli; (en religio) kompenso pro pekoj
saturnalioj
→
saturna(j) festo(j)
saŭdado
→
nostalgio, hejmsopiro
saŭno
~
ŝvitbanejo
saŭrkraŭto
→
acida brasiko
savi (pri komputiloj)
→
konservi
savojkuko
→
spongkuko
sbiro
→
fipolicisto, policistaĉo
scintigrafio
→
brilflagrobildigo
scintili
→
brilflagri
scintilografio
→
brilflagrobildigo
seanco [zam]
→
kunsido, kunsido
secesio
→
(en internacia juro) disiĝo, apartiĝo; (arta stilo de la komenco de la 20-a jarcento) novarto
sedativa
→
trankviliga
sedativo
→
trankviligilo
sefo
→
sekurŝranko
segboko (kiel laborilo)
→
segstablo
segregacio (kun taŭga adjektivo laŭ la kunteksto)
→
apartigo
seismo
→
tertremo
seismografo
→
tertremregistrilo
seismogramo
→
tertremregistraĵo
seismologio
→
tertremoscienco
seismologo
→
tertremosciencisto, tertremfakulo
sejmo (pola parlamento)
→
(pola) parlamento
sejno
→
(akvomeza) trenreto, tirreto
sekretariato
→
sekretariejo, sekretariaro
seksto (en muziko)
~
sesa intervalo, sesto
sekulara
→
nereligia, civitana
sekularizi [zam]
→
igi nereligia
sekundara
→
duaranga
sekundo (en muziko)
~
dua (intervalo), duto
selekti
→
elekti, apartigi; (pri bestobredado) bredelekti, elektobredi
selektiva
→
disigkapabla
semaforo [2]
~
trafiklumo
semantiko
→
signifoscienco
semestro (pro influo de naciaj lingvoj, foje la intencata signifo povas esti alia, kaj tiam oni devas traduki laŭ la efektiva signifo)
→
ses monatoj, sesmonata periodo, duonjaro, jarduono
semi-
→
duon-
semido [zam]
~
ŝemido
semiologio (en la senco de signoscienco)
→
signoscienco
semiotiko
→
signoscienco
semito
~
ŝemido
semolo
→
(tritikfaruna) grieto
sencumo (en matematiko)
→
direktumo
senekskuza
→
nepardoninda, nepravigebla
senila
→
kaduka
senjoro
→
sinjoro, maljuna sinjoro
senprecedenca (laŭ la kunteksto)
→
(ĝis nun)nekonata, antaŭe ne vidita, senkompara, nekomparebla, sen antaŭaĵo, sen antaŭa similaĵo, senegala
sensaco
→
reago, sentumado
sensiva
→
sentema, sensipova, sensa, senskapabla
sensiveco
→
sensipovo, sensemo, senskapablo
sensivo
→
sentkapablo
senso [8]
~
sentilo, sentumo
sensora
→
senta, percepta
sensorio
→
sentilcentro
sensualismo
→
sentismo
sentenco [fun]
→
frazo
sentinelo
→
gardanto, gardostaranto
sentiva
→
sentema, sentipova
sentiveco
→
sentemeco, sentopovo
sentivigi
→
sentemigi, sentopovigi
separatismo
→
sendependismo, (naciisma) apartiĝemo, disismo
separeo
→
apartejo
separi
→
disigi
separismo
→
sendependismo, (naciisma) apartiĝemo, disismo
sepsa
→
infekta, putriga
sepsemio
→
sangoveneniĝo
sepso
→
infekt(iĝ)o, putriĝo
septembro
~
la 9a monato
septimo
~
sepa intervalo, septo
septo
~
maldika vandeto [9]
sepulti
→
entombigi
serendipo
→
(kapablo je) hazarda malkovro, (kapablo je) hazarda trovo
serifo
→
literkalkano
seroterapio
→
serokuracado
serpo
→
falĉileto, rikoltilo, haktranĉilo
servico [fun]
~
teleraro, manĝilaro
servila
→
troservema, servemega, humilaĉa
serviro (en sporto)
→
komenca bato, alservo, prezento
setli
→
ekloĝi, fiksloĝi, enloĝiĝi, loĝestabliĝi
seto (en tenis-ludado)
→
ludaro, serio, ludserio
sfigmo
→
pulso
sfigmografo
→
pulsomezurilo
sial- (en kuracosciencaj vortoj)
→
saliv-
siesto
~
tagdorm(et)o, dumtaga dorm(et)o, (post)tagmeza dorm(et)o
sifono [2]
~
varmcirkulado
siglo
→
nommallongigo
signaturo
→
subskribo, nomsigno, faldomarko
sikulo (malplimulto en Rumanujo)
→
sekelo
silogismo [2]
~
tripaŝa/triparta rezono, triaserta rezono
silvestra
~
jarfina
Silvestro
~
jarfino, jarfina festo, jarfina nokto
simpatii (en la senco de kunsento) [1]
~
kunsenti
simpozio
→
(altnivela) diskutforumo, fakula kunveno
simptomo [2]
~
malsansigno
simultana
→
samtempa
sinagogo
~
(hebrea) preĝejo
sinalefo
→
vokalkunfando
sindromo
→
simptomaro
sinekdoĥo
→
partovortinterŝanĝo
sinekdoko
→
partovortinterŝanĝo
sinestezio
~
sentumligiĝo, kunsentumado; (en literaturo) dusentum(aĵ)o, dusentuma esprimo
singularo [8]
~
ununombro
sinistra
→
malbonaŭgura, timinda
sinistro (en juro kaj asekuro)
→
akcidento
sinki
→
subakviĝi, alfundi, alfundiĝi, droni, malleviĝi, enfali; (en la okazo de ŝipo) perei
sinkrona (en lingvoscienco kaj ĝenerale)
→
unutempa, samtempa
sinonimo [1]
~
samsignifvorto
sintagmo
→
frazero
sintonizi
→
(sian aparaton laŭ) agordi, enŝalti (en...)
sinuo
→
serpentumo, kurbo, serpentuma kurbo
sinusito
~
kavobrulumo, kavoinflamo
sinusoida
→
sinusforma
sinusoido
→
sinusforma kurbo
siro
→
(reĝa) moŝto
siroko (vento en suda Eŭropo)
→
varma sudorienta vento
sismo
→
tertremo
sismografo
→
tertremregistrilo
sismogramo
→
tertremregistraĵo
sismologio
→
tertremoscienco
sismologo
→
tertremosciencisto, tertremfakulo
sisopo
→
sistemestro, (sistema) administranto
sitkomo
→
komedio, situacia komedio, televida komedio
sito
→
loko, ejo, loĝloko, retejo
skabelo
→
piedripozilo, piedseĝo, piedapogilo
skafaldo
~
konstrutrabaro
skalena (en geometrio)
→
nesimetria
skalpo
→
kaphaŭto
skarolo
→
larĝfolia endivio
skeleto [1]
~
(homa) ostaro
sketejo
→
glitkurejo
sketi
→
glitkuri
sketilo
→
glitilo, glitkurilo, glitŝuo
skettabulo
→
glittabulo, rultabulo
skipo
→
laborantaro, taĉmento, opo
skoldi
→
riproĉi, mallaŭd-(eg)-i
skolopendro [zam]
~
centpiedulo
skopofilio
→
(seks)rigardismo
skoriisto (en la senco de homo, kiu konkursas per motorbiciklo sur aparta vojo)
→
konkursvojisto
skorio (laŭ la signifo)
→
metalrestaĵo, senvaloraĵo
skotero
→
motorcikleto
skovelo
→
cilindra broso
skrapgumo [fun]
~
viŝgumo
skripto (en la senco de teksto por filmo aŭ teatraĵo)
→
scenaro
skroto
→
testikujo, testiksako
skrutinio
→
voĉkontrolo
skualo
→
ekventego, subita ventego
skulpturo (laŭ la signifoj en la unuopaj kuntekstoj)
→
skulptaĵo, skulptarto, skulptado
skuti
~
paŝveturi
skutilo
~
paŝrulilo
skvaro
→
placo, ĝardenplaco, placeto, placĝardeneto
skvaŝo
→
murteniso
slabo
→
(marmora/ŝtona/betona) plato/tabulo
slajdo
→
lumbildo
slamo
→
kvartalaĉo, ladvilaĝo
slango [zam]
→
ĵargono, socia dialekto; (en la senco de fakaj vortoj) faklingv(aĵ)o
slavono
→
la eklezislava
slogano
→
frapfrazo
slumo
→
kvartalaĉo, ladvilaĝo
smajlo
→
rideto
smartfono
→
telefono, poŝtelefono
smogo
→
fumnebulo
SMS
→
(telefona) mesaĝ(et)o, poŝmesaĝo, etmesaĝo
snajpero
→
kaŝpafisto, celpafisto
snejlo
→
heliko
snoba
→
supereca, klaskonscia
snufi
→
enspiri, ennazi
sob
→
malsupren, suben
sociala dumpingo
→
malaltkosta dungado
socilingvistiko
→
socilingvoscienco
sociologio [1]
~
sociscienco
sociologo [3]
~
socisciencisto
sodomii
→
anuse seksumi
sofistikita
→
rafinita, teĥnike kompleksa, malnaiva, ellaborita
softa
→
mallaŭta
softvaro
→
program(ar)o
soko
~
plugiltrabo
solecismo [2]
~
(lingva) eraro
solicitoro
→
jura prokuristo, advokathelpanto
solstico
→
sunhalto, sunekstremo, sunturniĝo
solventa [4]
~
pagokapabla, pagopova
somato (en sciencaj, kuracaj vortoj)
→
korpo
sombra
→
mallumeta, malhela, malgaja, malgajiga
somiero
→
matracingo, matractenilo
somnambulo
→
dormvaganto
somnolo
→
dormemo, duondormo
somoso (elparolo de SMS)
→
(telefona) mesaĝ(et)o, poŝmesaĝo, etmesaĝo
sor
→
supren
sordida
→
malpura, aĉa
sordino
→
sonsorbilo
sori
→
supreniri, leviĝi
sorobano
→
japana kalkulilo
spaciala
→
spaca, kosma
spagato
→
diskrurado (gimnastiko)
spageto
→
pastaĵo
spajro
→
turpinto (de preĝejo)
spaliero
→
murŝtuparo
spami
→
(reta) trudmesaĝi
spamisto
→
(reta) trudmesaĝisto
spamo
→
(reta) trudmesaĝo, rubmesaĝo
spano
→
(baza mezur-unuo) manlarĝo; (pri konstruaĵo) apogdistanco; (ĝenerale) larĝo, amplekso
sparadrapo
→
plastro
sparko
→
(elektra) fajrero
spatelo
→
kuirkulero
specialisto [fun]
~
fakulo
specio
→
(besta aŭ kreskaĵa) speco
spektatoro
→
spektanto
spektogramo
→
spektobildo
spektro [1]
→
frekvencogamo
spektroskopo
→
spektromezurilo
spekulacii (en la senco de provi diveni)
→
provi diveni
spekulacio [3]
~
spekulado
spekulativa [3]
~
nurteoria
spekulativi
~
teoriumi
speleologio
→
kavernoscienco
speleologo
→
kavernosciencisto
spermato- (en scienco kaj teĥniko)
→
sperm(o)-
spermatocito
→
spermogepatra ĉelo
spermatogenezo
→
spermoĉelestiĝo
spermatogonio
→
spermofonta ĉelo
spermofito
→
semkreskaĵo
spermofitoj
→
semkreskaĵoj
spiranto
→
frota sono
spirituala
~
spirita, spiriteca
spiritualismo
~
spiritemismo, spiritecismo
spoko
→
(rad)radio
sponsoro
~
patrono, kunfinancanto, financa subtenanto
spontana
~
natura, nature naskita, nature apera, memnaska, mem-apera
spontanea [3]
~
spontana
sporada [zam]
→
malofta, neofta, okaza, laŭokaza
sportiva (en la senco de "havanta la bonajn kvalitojn de sporto")
→
sporta, sporteca, lojala
spraji
→
ŝprucigi
sprinti
→
ekkuri
sproso
→
ĝermo, ĝermoplanto, plantido
spuri (pri komputiloj)
→
erarserĉi
sputniko
→
(artefarita) satelito
staĝo
~
kurso, kurseto, trejnlaboro
stako
→
aro; (malsamspecaj objektoj) amaso; (samspecaj aferoj unu sur la alia) kolumno
stalagmito [2]
~
(stara) gutŝtono
stalaktito [2]
~
(penda) gutŝtono
stalono
→
virĉevalo
stamĉelo
→
baza ĉelo, fontoĉelo, praĉelo
stamfi
~
piedbati kolere, piedpremi
stamo (en lingvistiko)
→
radiko
stanco
→
(la vorto "stanco" nur estu uzata kiel fakesprimo por certa italdevena speco de versaĵoj kun rimskemo abababcc) strofo; (en palaco) (ornamita)ĉambrego
standarda (en la senco de 'norma')
→
norma
standardo (en la senco de 'normo')
→
normo
stando
→
budo, informbudo, ekspozicia budo
stapedo
→
piedingosto
staplo [zam]
~
stokejo
starosto
→
(pola) provincestro
starti [8]
~
eki, ekiri, ekfunkcii
stas
→
estas
statiko [zam]
~
ekvilibroscienco
statisto [zam]
→
figuranto, etrolanto
stativo
→
starigilo
staturo [1]
~
(homa) alteco
statuso
→
leĝa stato
steatito
→
sapŝtono
steĥiometrio
→
ĥemia kalkulado
stekiometrio
→
ĥemia kalkulado
steko
→
viandotranĉaĵo
steleo
→
tomboŝtono, religia ŝtono, markoŝtono, memorŝtono
stenografio (laŭ la kunteksto) [3]
→
stenografado, stenografsignaro, stenografarto
stenotipio
→
rapidtajpado
stenotipo
→
rapidtajpilo
stereo-
→
relief-
stereometrio
→
tridimensia geometrio
stereotipo [zam]
~
kliŝo, ŝablono, kliŝŝablono, ŝablonkliŝo, ĝeneralaĵo, malorginalaĵo
sterila
~
senfrukta, sennaska, senĝerma
sternumo
~
brustosto
stevardo
~
dumfluga helpisto, dumfluga helpanto, pasaĝerprizorganto, aviadila helpanto
stif-
→
vic-, duon-, eduk-
stigmato (laŭ la kunteksto)
→
marko, vunda marko, punkto
stilistiko [zam]
→
stilscienco
stilzoj
~
altiriloj
stinka
→
fiodora, odoraĉa, malbonodora, haladza
stinki
→
fiodori, odoraĉi, malbonodori
stokastiko
→
ebloteorio
stomat- (en kuracosciencaj vortoj)
→
buŝ-
stomatito
→
buŝinflamo, buŝinflamo
stomato- (en kuracosciencaj vortoj)
→
buŝo
stomatologio
→
buŝmedicino, buŝfako, buŝkuracado, buŝoscienco, buŝostudo
stomatologo
→
dentisto, dentkuracisto, buŝkuracisto
stomatoskopio
→
buŝobservado
stomatoskopo
→
buŝobservilo
stompo
→
maldensigilo de linioj
stop
→
haltu (ekkrio); (en telegramoj) punkto
stopi
→
haltigi
stori (pri komputiloj)
→
konservi
stovo
→
varmigilo, varmigforno, hejtilo
strando
~
(sabla) bordo, banbordo, marborda banejo, sun(-um)-bordo, turisma bordo
strangoli [9]
~
sufokpremi, sufoki
straso
→
ŝajna juvelo
stratigrafio
→
tertavolstudo, (ter·)tavolscienco
stratumo
→
tavolo
strejzelo (sur kukoj)
→
(sur)ŝutaĵo
streso
→
streĉo, (nerva mensa) streĉ(iĝ)o
streta
→
mallarĝa
strikta [zam]
→
rigora, rigida; (pri vestoj) mallarĝa, malvasta, streĉita, streĉe alĝustigita
stringi
→
ĉirkaŭpremi
striptizo
→
ekscitnudiĝo, incitnudiĝo
strudelo
→
rulkukaĵo
strudlo
→
rulkukaĵo
studento
→
(en la senco de lernanto en antaŭuniversitata lernejo) lernanto; (ĝenerale) universitata studanto
stukaĉo
→
denuncul(aĉ)o
stulta [2]
~
malsaĝa
stumbli
~
(pro mispaŝo) faleti, ŝanceliĝi, mispaŝi, falpuŝiĝi; (en figura senco) erareti, mispaŝi
stuporo (ĝenerale)
→
mirego, surprizego, ŝokiĝo, surprizo, konsterno
stupro
→
seksperforto
sturmi
~
kurataki
subgenro (pri bestoj kaj kreskaĵoj)
→
subspecaro
subjunkcio
~
subordiga vorto/ligvorto
sublima
→
bonega, noblega
sublimato [fun]
~
sublimaĵo
subliminala
→
subsojla, subkonscia
submarino
→
submarŝipo
subreto [zam]
→
servistino, ĉambristino; (en teatraĵo) aktorineto, etrolulino; (en amuzaj teatraj spektakloj) dancistinarano
subsidiara
~
helpa, aldona, aldonhelpa, duavica, malcentre decidita
subsidiareco
~
malcentra decidpovo
substantivo [fun]
~
ovorto, nomvorto
substituaĵo
→
anstataŭaĵo
substitui
→
anstataŭigi
substituito
→
viculo
substituo
→
anstataŭigado
substrato
→
subtavolo
subtaso
~
telereto, subtasaĵo
subtenebla (evoluo)
→
daŭripova, eltenebla
subtitolo (en filmoj)
→
subtekstoj, ekranteksto
sufikso
~
postvortero, postafikso, postalvorto
suflori [1]
~
flustri
sufloro
→
flustristo
suĝeto (en filmoj, teatraĵoj, noveloj, kaj similaj)
→
intrigo, rakonto, temo
suicido
→
sinmortigo
sukcedi
→
sekvi, esti heredanto
sukoto (juda festo)
→
(festo de la) laŭboj
sukubo
→
amordiablino
sukuri
→
tujhelpi, ekhelpi, ekkuraci, doni unuan helpon
sukuristo
→
tujhelpisto, ekhelpisto
superba
→
impresa, belega
supermarkto
→
supervendejo, superbazaro, vendejego
supermerkato
→
supervendejo, superbazaro, vendejego
supini
→
turni la antaŭbrakon al la ĉielo
supla
→
malrigida
surao (de la Korano)
→
ĉapitro
surda [zam]
→
senvoĉa, malsonora, obtuza
surfi
→
ondorajdi, tabulveli
surjekcio
~
surĵeto, ĉioncelanta funkcio, sura funkcio
surogato
→
anstataŭilo, anstataŭaĵo
suspendi (funkciojn, efikon)
→
provizore haltigi
suspensio (en la meĥanika senco)
→
risortumo
suspenso
→
streĉo, streĉatendo
suspiri
→
vespiri, sopirĝemi
suturo
→
(kuracista) kunkudro
suveniro
~
memoraĵo
suverena
→
sinreganta, sendependa
suvereneco
→
supera regpovo, sendependeco
suvereno
→
supera reganto
suzereno
→
feŭda sinjoro
svaga
→
malpreciza
svahilo (la)
→
svahila (lingvo)
svelta
→
(bele) maldik(et)a
svetero
→
pulovro, trikotjako, lana jako
svingilo (en la senco de 'balancilo', 'pendolo')
→
balancilo, pendolo
ŝablono
→
fiksita skemo, kliŝo, modelplato
ŝafto
→
pela akso, turnoakso
ŝakri
→
kaŝe/eksterleĝe komerci, agi en la nigra merkato
ŝalmo [fun]
~
trinkotigo, trinkopajlo
ŝamo [fun]
~
ĉamohaŭto
ŝamoto
→
fajrorezista materialo, fajroeltena argilo
ŝampinjono (en la ĝenerala senco de 'fungo')
→
fungo
ŝampuo
~
harlavaĵo, harlavilo
ŝanelo
→
mara/rivera kanalo, akvo vojo
ŝaptali
→
mostosukeri
ŝaptalizi
→
mostosukeri
ŝargi (pri komputiloj)
→
alŝuti, enlegi
ŝari
→
(en la senco de 'komune posedi') kunhavi; (en aliaj sencoj) fari/kunfari, partopreni en, egalporcie fari, porciigi, kunsenti, simpatii kun
ŝarifo
~
araba princo
ŝaŭro
→
pluvoverŝo; (povas temi ankaŭ pri 'neĝo' aŭ 'hajlo') pluvekverŝo
ŝedo
→
ŝirmejo, kabano
ŝekelo
→
siklo
ŝerifo
→
(en Britujo la rolo de "ŝerifo" havas tre varian enhavon, ofte nur ceremonia) oficulo; (en Usono) (eksterurba)policestro
ŝerpo
→
portisto, himalaja portisto, monta portisto, konferenca helpanto
ŝiboleto (ĝenerale)
→
rekonvorto, rekonilo
ŝkopo (por forpeni akvon el boato)
→
sitelo
ŝlagro
→
sukcesa kanto, furoraĵo
ŝlemilo
→
malbonŝanculo
ŝli
→
ŝi aŭ li, ŝili
ŝnurosalti
~
saltoŝnuri
ŝorbeto
→
fruktoglaciaĵo
ŝorto
→
pantaloneto, femurpantalono, mallonga pantalono
ŝoseo
~
veturvojo, vojo, vojo por aŭtomobiloj
ŝoso
→
branĉido, ĝermo
ŝoti
→
pafi; (pilkon au similan aĵon cele al golejo aŭ simile) pafĵeti
ŝpalo
~
reltrabo
ŝpato [4]
~
plata fosilo
ŝproso
→
sulkobreto
ŝpuro
→
fervoja larĝo, raddistanco
ŝriki
→
akute krii
ŝtato (en la senco de ĝenerala kunveno de delegitoj, kiel en 'Ŝtatoj Ĝeneralaj de Francujo')
→
delegitaro, parlamento
ŝuntado
→
paralela konektado
ŝunti
→
konekti paralele
ŝunto
→
paralela rezistilo
ŝutro
~
fenestrokovrilo, fenestroŝirmilo
ŝvabri
~
lavbalai
tabernaklo
→
(sub-) tenda templo, sanktejo; (en nuntempaj preĝejoj) hostiuja ŝranketo; (juda festo) laŭboj
tablojdo
→
(plata) pilolo
taĉo (en piedpilk-ludo kaj similaj sportoj)
→
flanka linio
tahino
→
sezama pasto
tajfuno
→
tropika marŝtormo
tajĝiĉuano (kiel batalarto)
→
tajĝia batalarto, tajĝibatalarto
tajĝio (kiel batalarto)
→
tajĝia batalarto, tajĝibatalarto
tajpi [8]
~
enklavi, maŝinskribi
taki
→
ŝanĝi ventoflankon, (vele) zigzagi kontraŭvente
taki-
→
rapid-, rapida, rapide
takigrafo
→
rapidoregistrilo
takikardio
→
kororapido, rapida korpulsado, korrapido, rapida korbatado
takimetro
→
rapidomezurilo
takipneo
→
rapidega spirado
taksimetro
→
(taksia) prezoindikilo
taksio (en la senco de reago altira aŭ forpuŝa)
→
altirforpuŝa reago
takso (en la senco de 'imposto')
→
imposto
taksono
~
enklasigunuo
taksonomio
~
enklasigscienco
taktismo
→
altirforpuŝa reago
talibano
~
talibo
talono (ekonomio)
→
ĉekstumpo
talvego
~
valfunda linio, akvokolekta linio
tampono
~
ŝtopvato
tanino [1]
~
vegetaĵa tanilo
tantiemo [zam]
~
elcentaĵa pago, pago pro aŭtorrajto, parta profito pro verko
tapiserio
→
tapiŝo
tarda
→
malfrua
taro [zam]
→
ujpezo; (pri kreskaĵo) manĝebla kolokazio
tartali
→
balbuti, ripetbalbuti
taŭro
→
virbovo
taŭtologio
→
signifripeto, samvortripeto
taŭzi
→
malordigi, malkombi
taverno
→
trinkejo, gastejo
teamo
→
ludantaro
teatrofrapo
→
frapa, sensacia, supriza, subita, drasta, abrupta, dram(ec)a, intrigoŝanĝa ŝanĝiĝo
teĥnologio (laŭ la kunteksto) [zam]
→
teĥnikoscienco, teĥnikaro
teismo [2]
~
diismo, dikredo, kredo je la ekzisto de interaganta dio
tekilo
→
agavbrando
tekkomputilo
→
portebla komputilo
tekniko [3]
~
teĥniko
teknopatio
→
labormalsano
teko
→
dokumentujo, valizeto, paperujo, mansako
tekokomputilo
→
portebla komputilo, klapokomputilo
tekstila
→
teksaĵa, ŝtofa
teksturo
~
teksmaniero, surfaca eco, surfaco, tuŝaspekto, konsisto, konsistaranĝo, konsistaspekto
telefonio
→
telefona fako
telekinezo
→
perpensa movado
telekomandilo
→
defora regilo, defora ŝaltilo
telencefalo
→
grandcerbo, egcerbo, granda cerbo
telepatio [9]
~
mensinterkomunikado, menslegado
televizio
→
televida kompanio, televido, televidilo
telfero
→
kablovojo
telofazo
→
finfazo
tembro
→
tonkoloro, sonkvalito, sonnuanco
temerara
→
sentima
temporalo
→
tempia osto, tempiosto
tenaca
→
malrompiĝema
tenajlo
→
(por aparta speco de metiistaj pinĉiloj) tirpinĉilo; (ĝenerale por metiistaj pinĉiloj) (metiista)pinĉilo
tendro [zam]
~
karbovagono de vaporlokomotivo
tenebro
→
mallumo
tenera [8]
~
delikata, varmsenta
tenoo
→
japana regnestro
tensio (en ĝenerala senco de streĉiteco)
→
streĉiteco
tenso
→
(gramatika) tempo
teogonio
→
dia genealogio, naskolisto de la dioj
teokratio [7]
~
religirego
teokrato [7]
~
religireganto
teologio [1]
~
distudo, discienco, diesploro
teologo [1]
~
difakulo, disciencisto, diesploranto
tepida
→
varmeta, duonvarma
tera-
~
milmiliardo
terakoto
→
(pri substanco) bakita (ruĝ)argilo; (pri aĵo farita el la substanco) bakita argilaĵo
terapio [1]
~
kuraco, kuracado, kuracrimedo
terario
→
terbestujo
teratatomo
→
malsimpla tumoro
terato
→
monstro
teratogena
→
monstroprodukta
teratologio
→
studo pri nenormaĵoj
terceto [1]
~
triopo, trio; (en la senco de verko por tri) triopaĵo
terciana
→
triataga (febro)
terciara
→
triavica
tercio (en muziko)
→
tria intervalo, trito
termika
→
varma, kontraŭvarma, foje varmkonserva
termiko
→
varmostudo
terminala
→
lasta
terminalo
→
(en flug-haveno) flugstacio; (pri komputiloj) finaparato
terminatoro
→
lumlimo
terminologio
~
terminscienco, terminstudo; (en la senco de 'terminaro') terminaro
termio
→
(korpo-) temperaturo, (korpo-) varmo
termo-
→
varmo, varma
termobano
→
varmobano
termobotelo
→
varmobotelo, varmizola botelo
termodinamiko
~
varmoscienco
termogena
→
varmiga
termoj (en la antikva Romo)
→
varmbanejoj
termometrio
→
varmomezurado
termometro [1]
~
varmomezurilo, temperaturmezurilo
termosifono
→
radiatoro, hejtilo
termoso
→
varmobotelo, varmizola botelo
termostato
→
varmoregilo
ternara
→
trielementa, triparta
teroristo
→
mafia/religia/ŝtata/reĝima teruristo
terorizi
→
teruri [fun]
teroro
→
mafia/religia/ŝtata/reĝima terur(ad)o
tetra- (en scienco kaj teĥniko)
→
kvar-
tetraedro
→
kvarfaco
tetralogio
→
kvarparta verko, teatraĵkvaropo
tetrarkio
→
kvaropa kunregado, regokvaropo
tetrarko
→
kvaronestro, kvaronreganto, regokvaropano, kunimperiestro
teŭgo
→
prua ŝipferdeko
tifeo
→
tifao
tildo
~
(kiel memstara signo) ondosigno; (kiel supersigno) onda supersigno
timida
→
timema, sinĝena, malaplomba, hontema, memfidomanka
timpano
→
(anatomio) aŭdmembrano; (en la PIV-a signifo) mezorela kavo
tinito
→
orelfajfado, orelfajfa malsano
tino [zam]
→
(ligna) kuvo
tiom (en la senco de tiom multe)
→
tiom multe
tiom...kiom (en la senco de komparo pri maniero ne pri kvanto)
→
tiel...kiel
tiparo
~
literaro
tipo [1]
→
preslitero
tipografio (laŭ la kunteksto)
→
presarto, presejo
tipografo
~
presisto
tiraljoro [zam]
→
(armea) celpafisto, kaŝpafisto
tire- (en kuracosciencaj vortoj)
→
tireoid-
tiro- (en kuracosciencaj vortoj)
→
tireoid-
tizano
~
infuzaĵo
tlaspo
→
monera herbo
toasto
→
rostpano, rostita pano, rostita pantranĉo
tobogano
→
sledeto; (laŭ la senco en la konkreta situacio) glitejo
tofuo
→
sojkazeo
Togolo
→
Togolando
tohuo
→
sojkazeo
Toĥaro
→
la toĥara (lingvo)
tokpisino
→
la tokpisina lingvo
toksa
→
venena
toksi
→
veneni, eniigi venenon
toksino
→
(mikroba) veneno, (mikroba) venensubstanco
tokso
→
veneno, venena substanco
toksologio
→
venenscienco, venenmedicino
toksomanio
→
drogomisuzo
toleranco
→
tolero, akcepteblo
tonalo
→
tonkombino
topiko
→
(en la senco de ‘temo’) temo; (en la senco de ‘loko’) loko
topinamburo
→
terpiro, brazildevena terpomo
toplisto
→
listo de plej ofte rigardataj paĝoj, pintolisto
topografio
~
mapscienco
topografo
~
mapsciencisto
toponimio
→
loknomoscienco
toponimo
→
loknomo
toporo
→
hakilo
toreado
→
bovbatalludo
toreadoro
→
bovbatalisto
toreisto
→
bovbatalisto
torento [1]
~
monta rivereto, kruta rivereto, impeta akvofluo
tornado
→
ventego, kirla vento, funela vento
tornistro
~
dorsosako
torporo
→
malvigleco, malagemo, dormemo
tortikolo
→
koltordiĝo, kola rigido, koldoloro
totala
→
tuta, entuta, ĉioma, plena, kompleta
totalisma
→
tutisma, totalitara
totalismo
→
tutismo, totalitarismo
toŭfuo
→
sojkazeo
tra ra ra
→
(sono imitanta rapidan senĉesan babiladon) bla-bla-bla; (Bruo de rapida marŝo aŭ galopo) tra-ra-ra; (Senpacienca rifuzo plu aŭskulti) sufiĉe
trabanto
→
satelito
tracei
→
(1 Desegni konstruotan vojon sur plano) plandesegni vojon; (2 Marki konstruotan vojon sur la tereno per fostetoj aŭ markŝtonoj) markostreki vojon, vojstreki; (3 Transdesegni efektivigotan planon sur laboraĵon) markostreki laboraĵon, planstreki
tragika
~
tragedia
tragikomedio
→
tragedia komedio, ridiga tragedio, serioza/malserioza teatraĵo
trajno
~
vagonaro
trako
→
sono; (de filmo) sonparto; (la fizika dosiero sendebla) sondokumento
traktato
~
interŝtata kontrakto, interŝtata interkonsento
trampo
→
vagabondo, vagulo, vaganto, senhejmulo; (se temas pri homo) ĉifonulo; (se temas pri ŝipoj aŭ aviadiloj) vaganta ŝipo aŭ aviadilo
trampolino
→
[object Object]; (normale, se ilo por plonĝi en la akvon) saltotabulo; (por indiki plastan surfacon, el kiu oni saltas) saltotuko; (la unua alternativo povus esti konfuzata kun la tukoj de la fajrobrigardo, en kiujn oni povas salti saltadotuko
transakcio
→
negoco
transformatoro (pri elektro)
→
transformilo
transfuzi
→
sangaldono
transitiva (verbo)
~
transira
transmisii
→
transigi, transsendi, peri, komuniki
transpiri
→
ŝviti; (por plantoj) spiri
traŭbo
→
vinbero
traŭmato
→
(en mensoscienco/psikologio) mensa vundo, traŭmo; (en la ĝenerala kuracoscienco) vundo
traŭmatologio
→
vundoscienco, vundokuracado, vundoscienco
traŭmatologo
→
vundokuracisto, vundosciencisto
traŭmo
→
(en mensoscienco/psikologio) mensa vundo; (en la ĝenerala kuracoscienco) vundo
travestii
→
alivesti; (en literaturo) komike imiti, parodii
trefo (en kartoludo)
~
trifolio
trenco (en muziko)
→
trancomuziko
trenda
→
laŭmoda
trendo
→
evolutendenco, modo
tribo-
→
frot-
tribometrio
→
frotmezurado
triciklo
→
triradilo, trirad(a )biciklo
trigona
→
romboedra
triĥ- (en kuracosciencaj vortoj)
→
har-
triĥo- (en kuracosciencaj vortoj)
→
haro
triĥologio
→
harscienco, harkuracado, harmedicino, harfako
triĥologo
→
harkuracisto, haristo
triĥomicetozo
→
miceta harmalsano
triĥopatio
→
harmalsano
triĥoplazio
→
nenormala harkreskado
triĥozo
→
okula harmalsano
trik- (en kuracosciencaj vortoj)
→
har-
triko- (en kuracosciencaj vortoj)
→
haro
trikologio
→
harscienco, harkuracado, harmedicino, harfako
trikologo
→
harkuracisto, haristo
trikomicetozo
→
miceta harmalsano
trikopatio
→
harmalsano
trikoplazio
→
nenormala harkreskado
trikozo
→
harmalsano
triliono
→
(en la senco 10^12) mil miliardoj, biliono; (en la senco 10^18) triliono, miliardo da miliardoj
trilogio
~
triparta romano, triopo, trilibra serio, librotriopo, triserio, dramaro; (en la origina greka senco) dramtriopo
trimestro
→
tri monatoj, trimonata periodo; (pro influo de naciaj lingvoj, foje la intencata signifo povas esti alia, kaj tiam oni devas traduki laŭ la efektiva signifo) jarkvarono
trinitatano
→
triunuisto
Trinitato
→
Triunuo
trinkmono
~
dankmono
triplikato
→
tria kopio, tria ekzemplero
triptiko
→
tripanela artaĵo
trista
→
malgaja, malĝoja, malfeliĉa
trivi
→
eluzi
trobadoro
~
(mezepoka) kortega poeto
troglodito
→
kavernulo
trojko
~
(ĝenerale) triopo; (en la senco de estraro) tripersona estraro, triopa estraro
troleo (en autobusoj)
→
elektroprenilo
trolo
→
(en fiŝkaptado) marfunda trenreto/tirreto; (en interreto) (reta)ĝenulo, disputinstiganto, provokisto
tropismo (en la senco de reago al altira aŭ forpuŝa forto)
~
altirforpuŝa reago
tropo
→
vortfiguro, stilfiguro
trotuaro
~
paŝvojo, paŝejo, homvojo, porhoma vojo
trovi (en la senco de 'konsideri', 'opinii') [fun]
→
konsideri, opinii
trubaduro [zam]
~
(mezepoka) kortega poeto
tsetseo
→
ceceo, glosino
tuĉo
→
ĉina inko
tumulo
→
tombomonteto
tungsteno
→
volframo
turismo [2]
~
vojaĝado, ekskursado
turisto [sla]
~
vojaĝanto, ekskursanto, turismanto
turneo (teatro)
~
rondiro, artprezenta rondvojaĝo
turpa
→
malbela, malbelega
uako (preseraro en PIV por 'uoko')
→
ĉina pato, kurba pato, uoko
ubikva (pri vivaĵoj)
→
multmedia
ublieto
→
forgeskelo, punkelo
uedo
→
seka rivero
uesto
→
okcidento
ujutna
→
ĉarma, komforta, bonfarta
ukazo [2]
~
(cara) dekreto, arbitra ordono
ukulelo
~
havaja gitaro
ulno
→
kubutosto
ultimato [2]
→
lasta oferto
ultra-
→
trans-, eg, ekstrema
ultramaro [zam]
→
intense/malhele blua farbo/kolorilo, ĉielblua farbo/kolorilo, ĉielbluo
ultrasono
→
superaŭdebla sono
ultraviola
→
transviola
ululi
→
(de hundoj aŭ lupoj) ĝembojegi; (de strigoj) (strige)bleki; (lamentantaj homoj) (plor)kriegi; (ĝojantaj homoj) (ĝoj-)kriegi; (kantistoj) kriegi
umiko
→
amamiko
umlaŭto
→
germana vokalŝanĝo
un'
→
unu
uncio
→
neĝleopardo
undino
→
akvofeino
ungvento
→
ŝmiraĵo
unika [3]
~
(unu)sola
unikorno
→
unukornulo
unio [zam]
~
unuiĝo
unisono [1]
~
unusono [1]
unitara
→
unuisma, unuista
unitaria
→
unuisma, unuista
unitariano
→
unuisto
unitariismo
→
unuismo
unitarismo
→
unuismo
unito
→
unuo
unkti
→
sanktolei, ŝmiri (per oleo)
unuciklo
→
unuradilo, unurad(a) biciklo
unusencuma (strato)
→
unudirekta
uoko
→
ĉina pato, kurba pato
uranismo [arĥ]
→
ambaŭseksemo, (vira) samseksemo
urbanizi
→
urb-(ec-)igi, urbigi, urbecigi
urduo
→
la urdua lingvo
uretro
→
urinkanalo
urlio
→
salivglanda inflamo/brulumo/ŝvelo, mumpso, (ĉe-)orelglanda inflamo/brulumo/ŝvelo
utrikulario
→
vezika herbo
uverturo [1]
→
(muzika) malfermo
uvo
→
vinbero
uzanco
→
uzo, uzado, uzkutimo
uzino
→
fabriko [fun], (meĥanikista) riparejo, metalprilaborejo
uzurpatoro (laŭ la kunteksto)
→
uzurpanto, uzurpinto
ŭato
→
uato
ŭesto
→
okcidento
V
→
5, 5a
vaĉi
→
gardi, gardostari
vademekumo
→
manlibro, gvidlibro, poŝhelplibr(et)o
vado (en la senco de seka fundo de la maro post defluo de la tajda pinto)
→
tajdofundo, deflusekfundo
vafro
→
vaflo
vagabondo
~
vagulo, vaganto
vajco
→
ŝraŭbtenilo, ŝraŭbmakzelo
vaka [1]
~
malplena
vakero
→
rajdpaŝtisto, bovisto/bovgardisto
valer-
→
valerat-
valerato
~
salo de valeriana acido
valeto (vir-)
→
ĉambristo
valga
~
kurbakrura
valuto [9]
~
monunuo
vampo
→
vampirino
vanui
→
malaperi
varapo
→
rokgrimpado
variablo
→
variaĵo
varianto [2]
→
variaĵo
varietato
→
variaĵo
varieteo
→
varia spektaklo, varia amuzaĵo; (en la okazo de uzo por la loko de la spektaklo) teatroamuzkantejo
varleto
→
(en la Meza Epoko) kavalirpaĝio; (laborado de metalo) tenpeco
varmkapulo
~
flamiĝemulo
varmobotelo (kaŭĉuka ujo por varmigi la liton)
~
varmakva sako
varpo
~
baza fadenaro
vasko
→
(pri etno) eŭsko; (pri ornama pelvo) (fontana) konkego
vato [fun]
~
kotonfloro
vatro
→
varmtransigilo, hejtilo
vavo (nomo de la litero w)
~
duobla vo
vazistaso
→
klapfenestro, klapo, fenestroklapo
vefto
→
teksita fadenaro
veganismo
~
senbestaĵismo, dieto senbestaĵa, dieto nurkreskaĵa, bestaĵoevitismo
vegano
~
senbestaĵisto, bestaĵevitisto
vegetaĵo
~
kreskaĵo
vegetalano
→
senbestaĵisto
vegetalo [8]
→
kreskaĵo
vegetara [2]
~
senvianda, senviandisma
vegetarano
~
senviandisto
vegetarismo
~
senviandismo, dieto senvianda
vego
→
kurejo; (en vojo) vojo
vehiklo (laŭ la signifo en la unuopa okazo)
→
perilo, veturilo, portilo, infektportanto, helpilo, ilo
vejro
→
akvohaltigilo, akvobarilo
veka (en la senco de vekita)
→
vekita, sendorma, maldorma
veksilo
→
flago
veksilologio
→
flagoscienco
velaro
→
vela konsonanto
veldi
~
fande kunfiksi
velŝo
→
franclingva sviso
vendeto
→
familia venĝo
Venera (nomo de planedo kaj diino)
→
Venuso
venera (pri malsanoj)
→
seksume transdonebla malsano, amora malsano, seksuma malsano, venusa malsano
venerea
→
seksa malsano
veneri (sanktulojn kaj similajn estaĵojn)
→
respektegi
Venero
→
Venuso
venerologio
→
scienco pri seksume transoneblaj malsanoj
veniala
→
pardonebla, malgrava
ventgeneratoro
→
venta generilo
ventilatoro
→
ventolilo
venusa monto
→
puba monto
vepro
→
pikarbusto, densejo, arbustaĵo
verbesino
→
verbezeno
verbo [fun]
~
ivorto, agvorto, farvorto
vermifugo
→
vermoforigilo, vermomortigilo, kontraŭvermaĵo
vermiljono
→
cinabra koloro
vernalizi
→
antaŭmaturigi
versalo
→
eta granda litero, granda litero, duongranda litero
versiklo
→
(en la Biblio, Korano, ktp.) versego, verso, ĉapitreroparagrafeto, linio, ĉapitrero, tekstunuo; (en liturgio la verso, kiu postulas respondan verson) instiga verso
vertago [zam]
→
melhundo
vertico [8]
~
pinto, verto, angulpunkto, nodo; (rilate al 'grafeoj') nodpunkto
vertiĝo
→
kapturniĝo
vertrago [zam]
→
leporhundo
veselo
→
antikva (milit-)ŝipo
vespereo
→
vespera prezentado
vespro
→
vespera diservo
vestalo
→
pastrino de Vesto
vesterno
→
usonokcidenta filmo, sovaĝokcidenta filmo, bovgardista filmo
vestiblo [fun]
~
enirĉambro
vestiĝo
→
spuro, restaĵo
veterinaro [1]
~
bestkuracisto
VI
→
6, 6a
vibracio
→
vibro
vibriso
→
(ĉe bestoj) sentharo; (se surlipe, ankaŭ) lipharo; (ĉe homo) nazharo
vicpatrino
~
duonpatrino
vicrado (aŭtomobilo)
~
kromrado
video
→
vidbendo, (vidbenda, diska) filmo, filmeto
video-
→
(uzata kiel prefikso) vid-, film-; (pri parto de elektronika aparataro) bildiga
videoklipo
→
filmeto, muzikfilm(et)o
videoludo
→
bitludo, komputila ludo
vigili
→
noktogardi, gardi
vigvamo
→
fel/mattendo
VII
→
7, 7a
VIII
→
8, 8a
viktualio
→
nutroprovizoj
vilao
~
(solstara) luksa domo; (en la roma regno) biendomo
villo [zam]
→
vilao
vimplo
→
flageto
vinĉo
→
ŝnurvolva levilo
vindaso
→
ankrolevilo, volvakso
vinjeto [1]
→
bildŝerco
vinkto [6]
~
kunkroĉilo
vinkulo
→
kuniga krampo, kurba krampo
vinologo
→
vinfakulo, vinsciencisto
violenta
→
perfort(em)a
violenti
→
(sekse) perforti, seksatenci
vipero [8]
~
vipuro [fun]
virologio
→
virusscienco
virozo
→
virusmalsano
virulenta
→
malsaniga, (akre) atakema, vive malutila
virusologio
→
virusoscienco
virusologo
→
virusfakulo
viskoza
→
malflua, malfluema, flumalema
viskozo
→
malfluo, malfluemo, flumalemo
viskozometro
~
malfluomezurilo
vitala
→
viveca, viva, vivograva
vito [8]
→
vinberujo; (pri grimpkreskaĵo) grimparbusto
vitralo
→
vitrofenestrego, vitromozaika fenestro
vitrino
→
montrofenestro
vivario
→
vivujo
vizio [6]
~
vido, antaŭvido, imago
vizuala
→
vida
vobli
→
ŝanceliĝi
vojevodio
→
pola provinco
vokalisto (por difinita speco de kantisto)
→
voĉisto, kantisto
vokto [zam]
~
supergardisto, inspektisto
volano
→
plumpilko
volatila
→
gasiĝema
volbo
→
(plafona) arkaĵo [fun]
volbopato
~
ĉina pato
volejbalo
→
flugpilkado
voltmetro
→
voltmezurilo
voluto
→
spirala ornamaĵo
vomito
→
flava febro
vori
→
manĝegi
vorko
→
konstruaĵo, konstruado, konstruejo
voti (por la signifo 'voĉdoni')
→
voĉdoni
voto (faka vorto, religia)
~
ĵurpromeso, solena promeso
vrako
~
ŝip/flugmaŝinrestaĵo
vringi
→
premtordi, eltordi, tordpremi
vuajerismo (seks-)
→
rigardismo
vuajerismulo
→
kaŝrigardanto, ŝtelrigardanto, seksrigardanto, rigardulo
vulkanizi
~
sulfurumi (kaŭĉukon)
vursto
→
(dika / germanspeca) kolbas(et)o
zabajono
→
ovoflavaĵo
zakusko
→
almanĝaĵo kun vodko
zapi (televido)
→
kanalumi
zeloto [zam]
→
fervorulo, fanatikulo
zenano
~
virina domparto
zepelino (ĝenerale)
→
(rigidframa) aerŝipo
zigomo
→
vangosto
zigoto
→
fekundigita ovoĉelo
zipi (pri komputiloj)
→
densigi, kompaktigi
zipo (unu speco de fermilo ĉefe en vestoj)
~
tirfermilo
zo- (en scienco kaj teĥniko)
→
best-
zomi
~
(en fotado) skali (per objektivo); (en aviado) malrapidiĝe altiĝi
zomilo
~
skalobjektivo
zomo
~
(en fotado) skalado (per objektivo); (en aviado) malrapidiĝa altiĝo; (por tiuj, kiuj konsideras la radikon zom- substantiva) skalobjektivo
zono (pri malsanoj)
→
zostero
zoo
→
bestĝardeno
zoologio
~
bestoscienco
zoologo [7]
~
zoologiisto, bestosciencisto
zoomorfa
→
bestoforma
zootekniko
→
bestoteĥniko, bestbredteĥniko, bredteĥniko
zostero (en la kuracoscienca senco)
~
zona herpeto, zonerupcio
X
→
10, 10a
XI
→
11, 11a
XII (por indiki numeron laŭ la latina metodo)
→
12, 12a
XIII (por indiki numeron laŭ la latina metodo)
→
13, 13a
XIV (por indiki numeron laŭ la latina metodo)
→
14, 14a
XIX (por indiki numeron laŭ la latina metodo)
→
19, 19a
XV (por indiki numeron laŭ la latina metodo)
→
15, 15a
XVI (por indiki numeron laŭ la latina metodo)
→
16, 16a
XVII (por indiki numeron laŭ la latina metodo)
→
17, 17a
XVIII (por indiki numeron laŭ la latina metodo)
→
18, 18a